فلسفه و علت گرفتن فال حافظ در شب یلدا چیست؟
شب یلدا، بلندترین شب سال است که همه اعضای خانواده، فامیل ها را در کنار بزرگ ترها جمع می کند و آداب و رسوم خاصی دارد. یکی از آئین های ایرانیان در این شب خواندن شعرهای عاشقانه حافظ و تفال بر دیوان لسان الغیب است.
سنت های کهن ایرانیان همواره دلنشین و جالب و پر از فلسفه و حکمت های خاص است. اینکه در بلندترین شب سال در محفل گرم خانواده ها، افراد تفالی به لسان الغیب می زنند، جای تامل و تفکر دارد. در این بخش از پلاس وی درباره فلسفه حافظ خوانی در شب یلدا توضیحاتی را ارائه می دهیم.
فلسفه گرفتن فال حافظ در شب یلدا
در شب یلدا که اولین شب زمستان است و حدود یک دقیقه بلندتر از شب های دیگر سال است، همه اعضای خانواده و اقوام دور هم جمع می شوند تا یک شب شاد و به یاد ماندنی داشته باشند.
از سنت های دیرینه این شب، حافظ خوانی و شاهنامه خوانی است که از قدیم الا یام در بین خانواده های ایرانی مرسوم بوده است. به این صورت که بزرگ جمع برای افراد دیگر فال حافظ می گیرد و اشعار عاشقانه حافظ را می خواند.
بنابراین در شب یلدا تنها شب نشینی و خوردن انواع خوراکی ها و میوه ها، این شب را لذت بخش و بسیار به یاد ماندنی نمی کند، بلکه داشتن لبخند و صفای دل و تفال به حضرت عشق، حافظ است، که به لحظات سرد زمستان، گرمی می بخشد.
برخی از افراد حافظ خوانی را فقط مختص خانواده های آشنا با شعر و ادب می دانند اما برخی از محققین مراسم حافظ خوانی در شب یلدا متعلق به طبقه خاص و اهل ادب نمی دانند زیرا تقریبا در همه خانه ها کتاب حافظ وجود دارد و مردم به حافظ خوانی و فال حافظ اعتقاد بسیار قوی دارند.
تفال به حافظ در مناسبت هایی مانند چهارشنبه سوری، بعداز ظهر سیزده به در و… هم مرسوم است. اما حافظ خوانی در شب یلدا رواج بیشتر و حال و هوای دیگری دارد . باید بدانید که حافظ خوانی در اکثر شهرهای ایران مرسوم است. در این شب ما با نیت شادکامی و پیروزی کتاب حافظ را می گشاییم و آرزو های دل خویش را از او طلب می کنیم.
چرا فال حافظ می گیرند؟
تا به حال اندیشیده اید که چرا در شب یلدا، اشعار دیگر شاعران خوانده نمی شود و مردم به خواندن اشعار حافظ در این شب علاقمند هستند؟ بهتر است برای رسیدن به پاسخ این سوال نظر استاد بهاءالدین خرمشاهی را بخوانید:
استاد می گوید:حافظ نظر کرده است و خدا به حافظ نظر دارد چرا که او به مردم ایران و مردم به او نظر دارند. راز فال حافظ و اینکه شعرهای او بسیار مرتبط با موضوع می آید، نظرکردگی اوست.اشعار حافظ مضامین و معانی متنوعی دارند به صورتی که مضمون به جهان شعر و معنا به زندگی واقعی مربوط است. حافظ بیش از هر شاعر دیگری به معنا پرداخته است.
از گفتمان های شعرحافظ اعتقاد به آخرت، اعتقاد به معاد و طنزاست. از مباحث مهم دیگر شعر حافظ باده ستایی، عشق، عرفان، اخلاق و اخلاقیات، پندپذیری و پند ناپذیری، استغنا، جبرگرایی و تسلیم به رضا، بی اعتباری به جهان، توکل و حق شناسی می باشد.
چطور فال حافظ بگیریم؟
کتاب حافظ در اکثر خانه ها وجود دارد، برای تفال زدن به حافظ ازکسی که شعر را به خوبی می خواند و می تواند تفسیر کند، بخواهید برای شما فال بگیرد. برای فال گرفتن:
ابتدا فاتحه ای بخوانید و سپس کتاب حافظ را ببوسید، در دل آرزوهای خود را بیان نموده و نیت کنید و به طور تصادفی صفحه ای از کتاب حافظ بگشایید و با صدای بلند شروع به خواندن نمایید.
در شب یلدا در کنار حافظ خوانی چه کارهایی انجام می دهند؟
در شب یلدا اقوام دور هم جمع می شوند و خوراکی های مختلف مانند انواع میوه ( انار، هندوانه، کدو و ...) ، آجیل ، شیرینی و ... می خورند و اشعاری از شاهنامه و حافظ می خوانند.
در قدیم این باور وجود داشته که زمستان دو چله به اسم چله بزرگه و چله کوچکه دارد. چله بزرگه از اول دی تا دهم بهمن بود و چله کوچکه تا آخر بهمن. آنها معتقد بودند که سرمای چله چله بزرگه به پای سرمای چله کوچکه نمی رسید زیرا چله کوچکه گفته اگر پشتم به بهار نبود بچه را در قنداق خشک می کردم.
با گذشت چله کوچک فقرا می گفتند زمستان تمام شد و روسیاهی به ذغال ماند. آنها در شب اول چله بزرگه کنار هم جمع می شدند و بساط سور و سات از آجیل و شیرینی و... را فراهم می کردند و می گفتند با خوردنی های سفره شب یلدا، می توانند طبیعت سرد خود را گرم کنند.
بعد از آن اهمن و بهمن و سرما پیر زن بود که سه دهه اسفند را در بر می گرفت. اهمن و بهمن دو برادر زمستان بودند و می گفتند «اهمن و بهمن، عهده همه با من» بدین معنی که هرچه زمستان و چله های آن نکرده اند ما تلافی می کنیم، و داستان سرما پیر زن هم این است که می گویند پیرزنی در زمان حضرت رسول (ص) شتری داشت که مست بود و او شتر را نزد حضرت برد و گفت زمستان تمام شد و شتر من مست است و حضرت دعا فرمود:ده روز به زمستان اضافه شود که سرمای آن برگشت کند.
سخن آخر
یلدا بهانه ای است، تا به دیدن عزیزانمان و پدربزرگ ها و مادربزرگ هایی برویم که در پس وقت نداشتن ها و بی حوصلگی های ما فراموش شده اند.
بهانه ای است تا لبخندی بر لبان کودکان بنشانیم و زمانی را فارغ از مشغله های روزمره آنان را در آغوش بگیریم و همگی، لحظه های شیرین با هم بودن را تجربه کنیم پس یلدا را با تجملات بیهوده به کام خود و عزیزانتان تلخ نکنید و با هر چه که دارید، این شب را به یادماندنی کنید.
