فواید بی نظیر سبزی پلو با ماهی در شب عید
یکی از سنت های ما ایرانیان خوردن سبزی پلو با ماهی در شب عید نوروز است. خوردن سبزی پلو و ماهی در شب عید فلسفه ای دارد که به بیان آن در مطالب قبلی پلاس وی پرداختیم و حالا از فلسفه ی سبزی پلو و ماهی شب عید که بگذریم این غذای سنتی ایرانی مثل بسیاری از دیگر غذا های سنتی ایرانی خواص بسیاری دارد که در این بخش با آنها آشنا می شوید. سبزی پلو و ماهی که دستور تهیه ی آن را به صورت دقیق با جزئیات کامل در مطلب " طرز تهیه “سبزی پلو با ماهی” شب عید " گفتیم، غذایی است اغلب در اعیاد طبخ شده و میل می گردد و از برنج، سبزی و ماهی تهیه می شود که هریک از این مواد غذایی به تنهایی دارای خواص زیادی هستند و برای سلامتی مفیدند.
خواص ترکیبات سبزی پلو و ماهی
در ادامه تک تک به فواید سبزی پلو ماهی اشاره خواهیم داشت:
ماهی
ماهی جزء سالم ترین مواد غذایی سرشار از پروتئین، اسید آمینه تورین، ویتامین های آ و د، منیزیم، منگنز، فسفر، سلنیوم، روی و ید است و بهترین منبع اسیدهای چرب امگا-3 می باشد. امگا 3 یکی از چربی های ضروری است که وظیفه انجام اعمال زیادی را در بدن به عهده دارد. امگا 3 با تاثیرگذاری روی پلاکت ها و سلول هایی که سطح داخلی رگ ها را پوشش می دهند، غلظت خون را پایین می آورد و از لخته شدن خون جلوگیری می کند. در میان ماهی ها، سالمون، ساردین، خال مخالی و تون، چربی امگا 3 بیشتری دارند.
طبق توصیه انجمن قلب آمریکا افرادی که دارای بیماری های قلبی هستند بایستی هفته ای 180 گرم ( دو بار درهفته و هر بار 90 گرم) ماهی مصرف کنند که به علت داشتن اسیدهای چرب امگا-3 باعث کاهش تری گلیسرید و فاکتورهای التهابی و افزایش کلسترول خوب (HDL) می گردد و احتمال ابتلا به بیماری های قلبی را کاهش می دهد. ماهی نه تنها برای بیماران قلبی مفید است بلکه برای همه گروه های سنی از جمله کودکان، سالمندان و... بسیار مفید می باشد.
سبزی
سبزی ها منبع مناسبی برای تامین املاح معدنی و ویتامین مورد نیاز بدن هستند. آنچه در طبخ سبزی پلو مهم است، استفاده از سبزی تازه است که خواص آن را دو برابر می کند زیرا مقدار آنتی اکسیدان و ویتامین های موجود در سبزی های تازه نسبت به سبزیجاتی که مدتی در یخچال مانده اند بیشتر است.
برنج
برنج یکی از غذاهای اصلی ما ایرانیان است که سرشار از کربوهیدرات می باشد که به عنوان سوخت بدن عمل می کند ودر عملکرد طبیعی مغز نیز نقش دارد. ویتامین ها، مواد معدنی و مواد ارگانیک موجود در برنج، عملکرد و فعالیت متابولیک تمام ارگان های بدن را افزایش می دهند و به افزایش سطح انرژی کمک می کنند. از خواص برنج می توان به تقویت متابولیسم، مراقبت از پوست، کمک به هضم، کاهش فشار خون بالا، کمک به کاهش وزن، تقویت سیستم ایمنی و حفاظت در برابر دیسانتری، سرطان و بیماری های قلبی نام برد. برنج به دو دسته ی اصلی دانه های کامل و برنج سفید تقسیم می شود. دانه های کامل برنج که به شکل اولیه و خالص هستند، ارزش غذایی بالایی دارند. اما در برنج سفید، سبوس از دانه ی اصلی جدا می شود که ارزش غذایی آن را کمتر می کند.برنج قهوه ای برای افراد مبتلا به قند خون یا افرادی که با معضل اضافه وزن دست و پنجه نرم می کنند بسیار مفید است.
چرا سبزی پلو را در کنار ماهی می خوریم؟
هریک از اجزای سبزی پلو و ماهی خواص خود را دارند اما چرا سبزی پلو را در کنار ماهی می خوریم. علت خوردن سبزی پلو و ماهی از نظر خواص و سلامتی عبارتند از:
- برنج در گروه نان و غلات، سبزی موجود در برنج در گروه سبزیجات و ماهی در گروه گوشت ها قرار می گیرد، بنابراین خوردن سبزی پلو و ماهی می تواند 3 گروه از اجزای هرم غذایی را پوشش دهد.
- فواید ماهی زمانی که با برخی مواد غذایی مانند سبزیجات ترکیب می شود چندین برابر خواهد شد زیرا سبزیجات غنی از ویتامین های ث، آ و آنتی اکسیدان ها هستند و می توانند اثربخشی اسید های چرب امگا 3 را افزایش دهند.
- ترکیب ماهی و سبزیجات باعث محافظت از اسید های چرب امگا 3 در برابر اکسیداسیون خواهند شد زیرا اسید های چرب امگا 3 هنگام قرارگیری در معرض شرایط اکسید کننده مثل حرارت بالا، نور و اکسیژن سریع اکسید خواهند شد و عملکردشان را از دست می دهند اما وقتی با سبزیجاتی که سرشار از خوص آنتی اکسیدانی اند، ترکیب شوند، باعث محافظت از اسید های چرب امگا 3 در برابر اکسیداسیون خواهند شد. بنابراین سبزی پلو با ماهی برای افراد مبتلا به تصلب شرائین، بیماری های قلبی عروقی و سرطان بسیار مفید است.
- برنج حاوی مقدار زیادی نشاسته است و سبب بروز یا تشدید یبوست می شود اما وقتی با سبزی ترکیب شود، خاصیت ضد یبوستی پیدا خواهد کرد و علاوه بر آن ویتامین های موجود در آن حفظ خواهند شد و جذب بدن می شوند.
- در طبخ سبزی پلو و ماهی اگر از ادویه های مختلف و متنوع مثل زنجبیل، زردچوبه، دارچین، فلفل و زیره که خواص ضد التهابی و آنتی اکسیدانی دارند، استفاده شود، اثرات ضدالتهابی و آنتی اکسیدانی غذا چند برابر خواهد شد زیرا مصرف همزمان مواد غذایی آنتی اکسیدانی و ضد التهاب می تواند اثر یکدیگر را افزایش دهند.
چطور می توانیم سبزی پلو ماهی را سالم و با حفظ ارزش غذایی اش تهیه کنیم؟
حفظ ارزش غذایی مواد مصرفی در علم تغذیه بسیار مهم می باشد و بهره گیری از این دانش مطمئناً بر ارزش مواد غذایی خواهد افزود. اولین گام در این مرحله انتخاب مواد اولیه سالم است. با توجه به توصیه های زیر سبزی پلو ماهی را سالم و با حفظ ارزش غذایی اش تهیه کنید.
بهترین روش طبخ ماهی را انتخاب کنید:
برای تهیه این غذا به انتخاب ماهی سالم و تازه و روش تهیه و پخت ماهی توجه نمود زیرا برخی روش های پخت سبب از بین رفتن مواد مغذی ماهی می شود.
بخارپز کردن:
بهترین روش طبخ ماهی آب پز کردن و بخارپز کردن آن است زیرا در ماهی سرخ شده بسیاری از مواد مغذی مفید آن از بین می رود و حرارت زیاد روغن امگا3 موجود در زیر پوست ماهی را اکسید می کند و از بین می برد.
برای بهبود طعم ماهی های بخارپز می توان آن را به همراه انواع ادویه ها، سیر تازه، سبزیجات فراوان و متنوع و یا افزودنی هایی چون نارنج و یا چاشنی های خوش طعم مصرف کنیم.
کباب پز کردن ماهی:
کباب پز کردن ماهی و طبخ در فر یا مایکروویو نیز روش خوبی برای حفظ موادغذایی موجود در ماهی است.
سبزی را در آخر طبخ اضافه کنید:
هنگام طبخ سبزی پلو و ماهی، سبزیجات تازه اهمیت ویژه ای دارد که باید به آن توجه کرد. زیرا سبزی در طی خرد شدن، سرخ شدن و پخته شدن مقداری از ویتامین ها و املاح خود را از دست می دهد.
سبزی موجود در سبزی پلو ماهی نیز بهتر است زیاد حرارت نبیند زیرا سبزی در اثر حرارت زیاد مولکول هایش تغییر شکل داده و ارزش غذایی اش از بین می رود. بنابراین بهتر است سبزی های پلویی در مرحله آخر پخت اضافه شوند و برای حفظ ارزش غذایی و ویتامین های آن کمترین مدت زمان پخت و کمترین حرارت را متحمل شوند.
از حداقل میزان نمک استفاده نمایید:
در طبخ ماهی از حداقل میزان نمک استفاده نمایید.
از ماهی دودی استفاده نکنید:
از ماهی دودی استفاده ننمایید، زیرا اغلب ماهی هایی که حالت مانده پیدا کرده اند و احتمالاً بخشی از پروسه فسادشان را هم طی کرده اند، جهت دودی شدن انتخاب می شوند.ماهی های دودی دارای مقدار زیادی نمک می باشند که باعث افزایش فشار خون و هدررفتن اثرات مفید ماهی بر سلامت قلب و عروق می گردد.
علاوه بر آن ثابت شده است که در ذرات دود ترکیبات سرطانزایی وجود دارد که باعث آلوده شدن گوشت ماهی به این ذرات می گردد.
و در آخر چه خوب است اگر حفظ سنت و فرهنگ مصرف سبزی پلو و ماهی در شروع بهار، سرسبزی و شروع فصل و سال جدید، شروع و نقطه عطفی باشد برای اصلاح الگوی غذایی و افزایش مصرف ماهی و سبزیجات نه تنها در شب عید، بلکه به عنوان بخشی از عادات و الگوی غذایی ما در تمام طول سال باشد و انشاالله سلامتی، شادابی و نشاط بیشتر را برای کل افراد جامعه به ارمغان بیاورد.
