مایکروسافت در آستانهی تبدیل شدن به یک شرکت بسیار پیشرفته است. مدتها قبل این شرکت شاهد رشد استارتاپهای کوچکی بود که اکنون به رقبای قدرتمندی تبدیل شدهاند. بهعنوان مثال گوگل فعالیت خود را بهعنوان یک استارتاپ زیرک و مبتکر آغاز کرد و درنهایت موفق شد مایکروسافت را در حوزههای مختلفی مثل ایمیل، مرورگر و سیستمعامل موبایل شکست دهد. اکنون غول فناوری اهل ردموند تصمیم دارد با سرمایهگذاری سنگین در شرکت OpenAI، در حوزهی هوش مصنوعی از گوگل پیشی بگیرد.
OpenAI درحالحاضر یکی از جنجالیترین و پرهیجانترین محصولات هوش مصنوعی یعنی ChatGPT را منتشر کرده است و ظاهراً مایکروسافت علاقهی زیادی به این پروژه دارد. سازندهی ویندوز چند روز قبل خبر داد ۱۰ میلیارد دلار در OpenAI سرمایهگذاری کرده است. این درحالی است که مایکروسافت سال ۲۰۱۹ نیز سه میلیارد دلار در شرکت هوش مصنوعی موردعلاقهاش سرمایهگذاری کرده بود. طبق شایعات و گزارشهای متعدد، غول فناوری مستقر در ردموند تصمیم دارد از ویژگیهای ChatGPT در بسیاری از محصولات خود ازجمله موتور جستجوی بینگ استفاده کند. بدین ترتیب احتمال دارد سهم بازار بینگ از جستجوی جهانی بهلطف همین قابلیتهای مبتنیبر هوش مصنوعی افزایش یابد و به رقیبی واقعی برای گوگل تبدیل شود.
دنیل آیوز، تحلیلگر Wedbush پساز انتشار خبر سرمایهگذاری ۱۰ میلیارد دلاری مایکروسافت در OpenAI اعلام کرد ChatGPT همان چیزی است که مایکروسافت میتواند با استفاده از آن تغییرات بزرگی در بازار جستجو ایجاد کند و اشتباهات گذشتهاش که باعث شد شبکههای اجتماعی و سیستمعاملهای موبایلی را از دست بدهد را تکرار نخواهد کرد.
مایکروسافت تا مدتها، بر بازار فناوریهای رایانهای تسلط داشت. سیستمعامل ویندوز روی اکثر کامپیوترهای جهان مورد استفاده قرار میگرفت و بیشتر کاربران از مروگر اینترنت اکسپلورر برای گشتوگذار در وب بهره میبردند. مدتی بعد دولت ایالاتمتحده بهدلیل رقابت ناعادلانهی مایکروسافت در بازار نوپای مرورگرهای وب و استفاده از اینترنت اکسپلورر بهعنوان مرورگر پیشفرض ویندوز از این شرکت شکایت کرد. این دعوی حقوقی باعث شد مایکروسافت بهمدت چندین سال با محدودیتهایی مواجه شود و همین فرصت برای شرکتی مثل گوگل کافی بود تا محصولات بهتری ارائه دهد که اکثر مردم ترجیح میدادند از آنها استفاده کنند. این شرایط باعث شد غول جستجوی اینترنت در بازارهای مختلف و بهخصوص مرورگرهای وب، بهطور تصاعدی رشد کند.
مایکروسافت همچنان یکی از باارزشترین شرکتهای جهان محسوب میشود و از ایننظر جایگاهی بالاتر از گوگل دارد اما در مسیر حرکت خود با چالشهای مختلفی مواجه شده است. بخش عمدهای از درآمد این شرکت از فروش محصولاتی مثل مایکروسافت ۳۶۵ و Azure به مشتریان سازمانی بهدست میآید. درمقابل، گوگل ارتباط بیشتری با کاربران عادی دارد و خدمات و محصولات آن از کروم گرفته تا جیمیل و یوتیوب، در سرتاسر جهان هر روز میلیونها کاربر فعال دارند. منبع اصلی درآمد گوگل از تبلیغات دیجیتال است؛ آگهیهایی که کاربران هنگام استفاده از موتور جستجو یا سایر خدمات این شرکت، مشاهده میکنند.
بهنوشتهی VOX، اکنون گوگل با مشکلات ضدانحصار مختلفی مواجه شده است و دولتهای فدرال و تقریباً هر ایالت و قلمرویی در آمریکا، بخشی از کسبوکار این شرکت را هدف قرار دادهاند. همین شرایط راه را برای مایکروسافت باز خواهد کرد تا به عنوان یکی از پیشگامان فناوری، در حوزههای محبوبی مثل هوش مصنوعی بهسرعت رشد کند. شرکتهایی مثل OpenAI پیشرفتهای درخورتوجهی در این زمینه بهدست آوردهاند و محصولاتی را دراختیار عموم قرار دادهاند. این درحالی است که خدمات و محصولات مبتنیبر هوش مصنوعی گوگل عملاً دردسترس عموم نیست و فقط خبرهای مرتبط با آنها در وبلاگ رسمی این شرکت منتشر میشود.
این بدان معنا نیست که گوگل پتانسیل و اهمیت بسیار زیاد هوش مصنوعی را درک نمیکند. شرکت موردبحث از سالها قبل فعالیتهای زیادی در این زمینه انجام داده و برخی از بهترین محصولات مبتنیبر هوش مصنوعی را ساخته است. گوگل سال ۲۰۱۴ آزمایشگاه تحقیقاتی DeepMind را خریداری کرد؛ زمانیکه OpenAI حتی وجود نداشت. ازجمله پروژههای مهم این آزمایشگاه میتوان به فناوری ترنسفورمر اشاره کرد که ChatGPT نیز براساس همین تکنولوژی توسعه یافته است.
گوگل بهدلایلی از ارائهی نسخهی نمایشی عمومی سیستم هوش مصنوعیاش خودداری کرده است. این شرکت میگوید قبلاز انتشار عمومی پروژههایی مثل چتبات هوش مصنوعی، باید از مسئولیتپذیری و امنیت آنها اطمینان کامل داشته باشد. چندماه قبل بود که یکی از مهندسان پروژهی هوش مصنوعی LaMDA اعلام کرد این ابزار به خودآگاهی رسیده و احساس دارد. اگرچه گوگل این ادعا را رد و کارمند مذکور را اخراج کرد اما میتواند نتیجه گرفت هوش مصنوعی آن چقدر پیشرفته شده است. همین موضوع نشاندهندهی خطرات احتمالی است که چنین فناوری پیشرفتهای میتواند بهدنبال داشته باشد.
ChatGPT اکنون دردسترس عموم مردم است و گوگل باید در این زمینه تصمیمگیریهای درستی اتخاذ کند و بهترین پیادهسازی را از ادغام هوش مصنوعی با محصولاتش ارائه دهد. شرایط این شرکت بهقدری حساس شده است که حتی از لری پیچ و سرگی برین نیز مشورت دریافت کرده است.
شاید فناوری OpenAI باعث ایجاد تغییرات بزرگی در حوزههای مختلف ازجمله موتورهای جستجو شود. همچنین امکان دارد هیاهوی ایجادشده پیرامون این شرکت زودگذر باشد. بههرحال، مایکروسافت پتانسیلهای این شرکت را بهخوبی درک کرده است و بسیاری از مردم نیز چتباتهایی مثل ChatGPT را شگفتانگیز توصیف میکنند.
با توجه به دیدگاه محتاطانهی گوگل درمورد ارائهی عمومی خدمات هوش مصنوعی و عطش فوقالعادهی مایکروسافت به استفاده از این فناوری در محصولاتش، باید دید در آینده رقابت میان این دو غول فناوری چگونه ادامه خواهد یافت و استراتژی چه شرکتی پیروز خواهد شد.