وجود کافئین در خون می‌تواند میزان چربی بدن را تحت‌تأثیر قرار دهد و عاملی تعیین‌کننده برای خطر ابتلا به دیابت و بیماری‌های قلبی‌وعروقی به‌شمار رود. این واقعیت بخشی از یافته‌ی جدیدی است که از نشانگرهای ژنتیکی برای ایجاد ارتباط بین سطوح کافئین موجود در خون با شاخص توده‌ی بدنی (BMI) و خطر دیابت نوع ۲ استفاده می‌کند.
به‌گفته‌ی این تیم تحقیقاتی متشکل از محققان مؤسسه‌ی کارولینسا در سوئد و دانشگاه برینستول بریتانیا و کالج امپریال در لندن، نوشیدنی‌های کافئین‌دار و بدون کالری می‌توانند به‌عنوان ابزاری بالقوه برای کمک به کاهش سطح چربی بدن بررسی شوند.
تیم مذکور در مقاله‌‌اش می‌نویسد: «پیش‌بینی ژنتیکی غلظت‌های بیشتر کافئین خون با شاخص توده‌ی بدنی کمتر و میزان چربی ذخیره‌شده در کل بدن مرتبط بود. براین‌اساس، غلظت‌های بیشتر کافئین پلاسما با خطر کمتر ابتلا به دیابت ۲ ارتباط مستقیمی داشت. بررسی‌های انجام‌شده به این تخمین منجر شد که تقریباً نیمی از تأثیر کافئین روی ابتلا به دیابت از‌طریق کاهش شاخص توده‌ی بدنی اتفاق می‌افتد.»
به‌گزارش ساینس آلرت، مطالعه‌ی اخیر شامل دادههای مربوط به کمتر از هزار نفر است که از پایگاه‌های دادههای ژنتیکی موجود جمع‌آوری شده بودند. در جمع‌آوری دادههای استفاده‌شده در این پژوهش، تمرکز اصلی روی تغییرات ژن‌های خاص یا ژن‌های نزدیک به آن‌ها بود که با سرعت تجزیه‌ی کافئین در بدن ارتباط داشتند.
به‌طورکلی، می‌توان گفت که ژن‌هایی مانند CYP1A2 یا ژن تنظیم‌کننده‌ی موسوم به AHR کافئین را آهسته‌تر تجزیه می‌کنند و اجازه می‌دهند تا این ماده مدت‌زمان بیشتری در خون باقی بماند؛ البته باید این نکته را نیز در نظر گرفت که افراد دارای این ژن در حالت کلی تمایل کمتری به نوشیدن قهوه دارند.
در این مطالعه، برای تعیین روابط علّی احتمالی بین متغیرهایی مانند ابتلا به بیماری دیابت و شاخص توده‌ی بدنی و سبک زندگی، از رویکردی به نام تصادفی‌سازی مندلی استفاده شد. نتیجه‌ی این بررسی‌ها وجود ارتباط معنی‌دار بین سطوح کافئین و شاخص توده‌ی بدنی و خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را تأیید کرد. این در حالی بود که هیچ رابطه‌ای میان میزان کافئین موجود در خون و بیماری‌های قلبی‌وعروقی مانند فیبریلاسیون دهلیزی و نارسایی قلبی و سکته وجود نداشت.
مطالعات قبلی وجود ارتباط میان افزایش متوسط و نسبی مصرف کافئین و بهبود سلامت قلب و کاهش شاخص توده‌ی بدنی را اثبات کرده‌اند. مطالعه‌ی اخیر نیز جزئیات بیشتری را به دانسته‌های قبلی ما درباره‌ی اثرهای قهوه روی بدن اضافه می‌کند.
نکته‌ی بسیار مهمی که باید در این زمینه به آن توجه کرد، این است که تأثیرات کافئین روی بدن فقط شامل موارد مثبت نمی‌شوند و هنگام مصرف این نوشیدنی باید مضرات آن را نیز به‌دقت ارزیابی کرد؛ البته مطالعه‌ی اخیر محققان گام بزرگی در ارزیابی میزان ایدئال مصرف قهوه برداشته است.
به‌گفته‌ی محققان، بررسی‌های کوچک و کوتاه‌مدت آنان نشان می‌دهد که مصرف کافئین به کاهش وزن و توده‌ی چربی منجر می‌شود؛ اما تأثیرات بلندمدت این کار هنوز برای آنان ناشناخته است. به‌عقیده‌ی این تیم، ارتباط کشف‌شده می‌تواند ناشی از روش کافئین برای افزایش تولید گرما در بدن و اکسیداسیون چربی (تبدیل چربی به انرژی) باشد که هر دو نقش بسیار مهمی در متابولیسم کلی ایفا می‌کنند.
با وجود یافته‌های اخیر، باید تحقیقات بیشتری برای تأیید این رابطه‌ی علت و معلولی انجام شود. مطالعه‌ی اخیر روی نمونه‌ی بزرگی انجام شده است؛ اما تصادفی‌سازی مندلی خطاناپذیر نیست و امکان دارد عواملی دیگری نیز در این زمینه مؤثر باشند که در این مطالعه به آن‌ها توجه نشده است. محققان حاضر در این پژوهش در بخشی از مقاله‌‌شان می‌نویسند:
این تحقیق در ژورنال BMJ Medicine منتشر شده است.
