رشد کودک تا 3 سالگی
یکی از تغییرات آشکار و قابل توجه در سال اول زندگی، رشد کودک از نظر جسمانی است . سال اول زندگی زمان بروز تغییرات متحیر کننده است که در آن نوزادان از نظر قد رشد کرده و وزنشان نسبت به زمانِ تولد 3 برابر می شود.
کافی است طبق منحنی رشد و چیزهایی که از مادران دیگر شنیده، نوزادش رشد نکند و جلو نرود، اضطراب تمام وجودش را فرامی گیرد که نکند نوزادش مشکل جسمی دارد و سالم نیست؛ نگرانی که بسیاری از مادران جوان و بی تجربه آن را تجربه می کنند. برای برطرف کردن بسیاری از نگرانی های بی مورد، نظر دکتر فاطمه قاسم زاده، روانشناس کودک و مدرس دانشگاه را درخصوص زمان صحبت کردن و نظر دکتر علی ربانی، فوق تخصص کودکان و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران را درباره روند رشد کودک در ماه های مختلف پرسیدیم. توضیحات آنها را در ادامه می خوانید.
چند کیلو کافی است؟
بچه ها در روزهای بعد از تولد، ممکن است مقداری از وزن شان را از دست بدهند که این مقدار حدود 10درصد وزن تولد است که جای نگرانی برای پدرها و مادرها نیست چراکه در طول دو هفته بعد از تولد برمی گردد. وزن از دست رفته سرجایش برمی گردد و وزنی که بچه در این بازه زمانی می گیرد، نباید از وزنی که در زمان تولد داشت، کمتر باشد. در عین حال در سه ماهه اول به طور متوسط و روزانه باید بین 20 تا 30 گرم در روز افزایش وزن داشته باشد.
میزان رشد کودک در ماه های اول
دور سرش چقدر باشد؟دور سر بچه در سال اول، هر ماه باید یک سانتی متر رشد کند که این میزان در سه ماهه اول کمی بیشتر از یک سانتی متر و در ماه های آخر کمی کمتر از یک سانتی متر است. رشد دور سر در واقع نمودار رشد کورتکس مغز است؛ یعنی لازمه تکامل و رشد دور سر، رشد کورتکس است و اگر کورتکس به خوبی رشد کند، دور سر بچه نیز با رشد خوبی مواجه خواهد شد.
چند سانت شود؟
قد بچه در سال اول 25 سانتی متر رشد می کند که این میزان به تعداد ماه ها تقسیم می شود. البته باید به این نکته توجه داشت که رشد قدی بچه در هر ماه یکسان نیست و در پنج، شش ماه اول زندگی، بچه ها هم رشد قدی تندتری دارند و هم بیشتر وزن می گیرند. دور سرشان نیز نسبت به شش ماه دوم بیشتر رشد می کند. در شش ماه دوم سال اول زندگی، سرعت رشد بچه ها کمتر می شود و در سال دوم حدود 12 سانتی متر به قدشان اضافه می شود.
وقت نشستن است؟
بچه حدود شش ماهگی باید بتواند بنشیند و غلت بزند. در حدود یک سالگی هم باید بتواند بایستد و دو قدم راه برود. البته همه این زمان ها کلی است و بچه ممکن است در چهار یا هشت ماهگی غلت بزند. هرچه معیارهای تکامل که شامل همان ظرفیت های فکری و حرکتی است، زودتر اتفاق بیفتد، بچه تکامل بیشتری خواهد داشت.
موضوع حائز اهمیت در جهت ارزیابی رشد و تکامل، مقایسه بچه با ویزیت قبلی است که به مرور زمان نسبت به دور قبل چقدر جلو رفته و چقدر معیارهای رشدش ارتقا یافته است.
اگر دیر گردن گرفت؟
بچه از حدود دوماهگی باید بتواند اجسام را تعقیب کند و گردن بگیرد؛ یعنی وقتی مادر با دو دست بچه را می گیرد، بچه باید بتواند سرش را بلند کند و گردنش را نگه دارد. از سه و نیم تا چهارماهگی نیز باید بتواند قهقهه بزند و بخندد.
چه موقع حرف بزند؟
دکتر قاسم زاده توضیح می دهد:«در مورد صحبت کردن بچه ها، تفاوت های فردی را باید در نظر گرفت. هرچند در بحث رشد مفهوم کلی وجود دارد و روند عمومی محسوب می شود، اما در مقدمه هر کودکی آهنگ خاص خودش را دارد و با توجه به آن جلو خواهد رفت. با توجه به این اصل، اگر حرف زدن به معنای زبان باز کردن و گفتن کلمه باشد، بچه هایی که در سال های اخیر به دنیا آمده اند، بسیاری از معادلات جداول رشد را بر هم زده و مشاهده کرده ایم که بچه ها جلوتر هم رفته و وارد مرحله رشد زبانی شده و حتی در هفت ماهگی نیز کلماتی را بیان کرده اند.»
میزان رشد کودک تا 3 سالگی
او می گوید:«طبق آنچه در جدول رشد گفته شده، زمان زبان باز کردن بچه ها، 9 ماهگی است و انتظار داریم که کلمات ساده ای مثل مامان، بابا، نان را بتوانند در این سن ادا کنند اما این روزها ما خلاف این موضوع را مشاهده می کنیم. علت زود حرف زدن بعضی بچه ها هم این است که نسبت به سابق از امکانات بیشتری برخوردار هستند، اسباب بازی های بیشتری دارند و در عین حال والدین شان نیز با آنها بیشتر کار می کنند. همه اینها دست به دست هم داده اند تا بچه های امروزی زودتر از بقیه زبان باز کرده و بهتر صحبت کنند.
دخترها جلوترند؟
به طور کلی هم دخترها و هم پسرها بایدتا سه سالگی بتوانند حرف بزنند اما اگر در این رده سنی جمله بگویند یا جواب سوالات ساده را بدهند، والدین باید به یک متخصص گفتاردرمان مراجعه کنند چراکه بسیاری از مشکلات کودکان در بحث صحبت کردن، هم مربوط به مسائل گفتاردرمانی است و هم به مسائل عاطفی. اگر پای مشکلات عاطفی و شناختی در میان نباشد، برای رفع مشکل بهتر است به یک روانشناس مراجعه شود.
