امنیت سایبری در سالهای اخیر تبدیل به یکی از حوزههای مهم و حیاتی در صنعت آیتی دنیا شده است. بسیاری از جنگ و جدالها در جهان امروز در دنیای آنلاین و در سطح سایبری رخ میدهد. این موضوع باعث شده کشورهای مختلف به موضوع امنیت سایبری حساس شوند.
سازمان جهانی مهارت (WorldSkills) در راستای اهمیت بخشیدن به عرصه امنیت سایبری، مسابقات بینالمللی با همین موضوع را به مسابقاتی که برگزار میکند، اضافه کرده است. این مسابقات که هر دو سال یک بار برگزار میشود، از سال ۲۰۱۹ در شاخه امنیت سایبری هم برگزار شد؛ اما دوره دوم بهدلیل شیوع کرونا با تأخیر و در سال ۲۰۲۲ برگزار شد.
در مسابقات دوره قبل نمایندگانی از ایران هم حضور داشتند که درنهایت توانستند به مدل برنز این رقابتها دست پیدا کنند. سازمان فنی و حرفهای کشور که نماینده بین ایران و سازمان WorldSkills هستند، متولی برگزاری مسابقات ملی مهارت در حوزههای مختلف هستند؛ اما برگزارکننده بخشهایی از این مسابقه که به حوزه آیتی مربوط میشود، شرکت اسپارا است.
دوره جدید این رقابتها از روز ۱۹ اردیبهشت در دانشگاه خاتم تهران آغاز شده و شرکتکنندگان در این مسابقات تا روز ۲۱ اردیبهشت ماه در آزمونهای این دوره شرکت میکنند. امید پالوایه، همبنیانگذار شرکت اسپارا، در حاشیه روز دوم برگزاری این مسابقات در گفتوگو با پلاس وی درباره این مسابقات و شرایط برگزاری آن توضیحاتی را ارائه کرد.
پالوایه درباره شرایط لازم برای شرکت در این مسابقات گفت: «روال ثبتنامی برای شرکت در این مسابقات آن است که کسانی که کمتر از ۲۴ سال دارند، میتوانند در این مسابقه ثبتنام کنند و شرط سنی، تنها شرطی است که برای شرکت در این مسابقات، چه در سطح ملی و چه در سطح جهانی، وجود دارد.»
البته پیش از برگزاری این مسابقات در سطح ملی، مراحل دیگری هم وجود دارد که شرکتکنندگان باید طی کنند تا به مسابقات کشوری برسند: «ابتدا این مسابقات در سطح شهرستانی برگزار میشود. کسانی که موفق شوند مسابقات این سطح را پشتسر بگذارند در مرحله بعد، باید در سطح استانی رقابت کنند. شرکتکنندگانی که در سطح کشوری هم رتبه قابلقبولی کسب کنند، میتوانند در مسابقات کشوری که امروز در حال برگزارکردن آن هستیم، شرکت کنند.»
بهگفته همبنیانگذار شرکت اسپارا، برای این دوره از مسابقات در مرحله مسابقات شهرستانی ۵۰۰ نفر شرکت کرده بودند. در مرحله استانی حدودا ۱۲۰ نفر با یکدیگر رقابت کردند و درحالحاضر که مرحله ملی این رقابتها برگزار میشود، ۲۵ نفر در سطح ملی این مسابقات حضور دارند.
۶ ماه بعد؛ برگزاری دور دوم مسابقات ملی مهارت
مسابقات ملی مهارت محدود به همین یک مرحله نیست و مرحله دیگر آن ۶ ماه دیگر برگزار خواهد شد. علاقهمندان به شرکت در دوره بعد این مسابقات که ۶ ماه دیگر برگزار میشود، چنانچه شرط سنی کمتر از ۲۴ سال را دارند، میتوانند به سایت سازمان آموزش فنی و حرفهای کشور مراجعه و ثبتنام کنند.
پالوایه در این خصوص گفت: «مسابقات کشوری در دو دوره برگزار میشود. برای سال ۱۴۰۲، این دوره اول مسابقات کشوری است و ۶ ماه دیگر دوره دوم هم برگزار میشود تا درنهایت از میان نفرات اول تا سوم هر دوره، دو نفر در قالب یک تیم بهعنوان نماینده ایران انتخاب شوند.»
این نمایندگان که در مسابقات کشوری رتبه بالایی کسب میکنند و برگزیده میشوند، میتوانند بهعنوان نمایندگان ایران در مسابقات جهانی WorldSkills شرکت کنند. دوره جدید این مسابقات سال ۲۰۲۴ در لیون فرانسه برگزار خواهد شد. این نفرات پیش از حضور در مسابقات جهانی حدود چهار تا پنج ماه در اردوی آمادهسازی قرار میگیرند؛ یعنی آموزش میبینند و آزمون میدهند و پس از آن عازم مسابقات جهانی میشوند.
امید پالوایه اقدامات شرکت اسپارا برای آمادهسازی شرکتکنندگان در این مسابقات را اینطور توضیح داد: «ما در شرکت اسپارا موضوع اسپانسرینگ و آموزش شرکتکنندگانمان در این رقابتها را برعهده داریم. کسانی که مایل به شرکت در این مسابقات هستند، باید اطلاعات پایهای و دانش امنیت اولیه داشته باشند تا وارد این حوزه شوند. پس از آن ما به آنها یک نقشه راه (road map) و آموزشهای لازم را میدهیم تا مهارتشان ارتقا پیدا کند.»
حضور در این رقابتهای جهانی برای شرکتکنندگان در آن چه مزایایی دارد؟ همبنیانگذار شرکت اسپارا در پاسخ به این سوال گفت: «کسانی که در این مسابقات شرکت میکنند، سطح مهارتهایشان بالا میرود و میتوانند در شرکتهایی که دوست دارند، استخدام شوند و کار کنند. درواقع، شرکت در این مسابقات به این افراد کمک میکند که سریعتر وارد محیط کار شوند و تجربه کار در شرایط واقعی را بهدست میآورند.»
بهگفته او، از حدود ۲۵ نفری که در دوره قبل مسابقات ملی مهارت در حوزه امنیت سایبری شرکت کرده بودند و شرکت اسپارا آنها را در همراهی کرده بود، اکنون هفت یا هشت نفر بهعنوان نیروی انسانی به این شرکت جذب و در آن مشغول به کار شدهاند.
یک مسابقه با تکیه بر مهارت شرکتکنندگان
مسابقات ملی مهارت در سطح ملی و بینالمللی برخلاف المپیادهای مختلفی که وجود دارد و تئوریکال است، کاملا عملی است. شرکتکنندگان میتوانند پروژهها را بهصورت عملیاتی انجام دهند و در مدت ۶ تا ۷ ساعت در آزمون شرکت میکنند تا بتوانند پروژه خود را تحویل دهند.
برگزاری این مسابقات به شیوه تماماً عملی شرکتکنندگان را به افرادی خبره در حوزه امنیت سایبری تبدیل میکند. پالوایه با بیان اینکه «حوزه امنیت سایبری برای کشور ما که هرازگاهی در آن نشت داده یا هک رخ میدهد، اهمیت بسیار زیادی دارد» مزایای برگزاری این رقابتها را اینطور شرح میدهد:
«مهارت در حوزه امنیت سایبری هم در ایران و هم در جهان مهارت مهمی است. این مسابقه برای کشور ما اهمیت دارد؛ چون شرکتکنندگان آن سن کمی دارند؛ اما با شرکت در این مسابقات هم دانش و مهارتهای جدیدی یاد میگیرند و هم کار عملی میکنند؛ بنابراین، پس از این مسابقات تبدیل به افراد خبرهای میشوند که میتوانند وارد بازار کار هم بشوند.»
این مهارتهای عملی که در آزمونها خواسته میشود، چه مواردی را شامل میشوند و شرکتکنندگان چه پروژههایی را باید انجام دهند؟ همبنیانگذار اسپارا در این باره گفت: «آزمونهایی که در این روزها برگزار میکنیم، براساس یک سری infrastructure hardening در زمینههای مایکروسافتی، لینوکسی و سیسکویی، jeopardy و CTF attack and defense است که در حوزه وب، reverse engineering و... سؤال طراحی میشود و شرکتکنندگان این پروژهها را انجام میدهند و درنهایت، یک فلگ به آنها داده میشود.» بهگفته او، سیستم بررسی و تصحیح پروژهها هم بهصورت کاملا اتوماتیک و ماشینی انجام میشود.