کلانتری با تأکید بر اینکه مدل حکمرانی نباید باعث شود مردم را از دست دهیم گفت مردم توسط پلتفرمهای خارجی گرو گرفته شدهاند: «وقتی از شما گروگان میگیرند، با دقت بیشتر عمل میکنید؛ بعضاً سیاستگذاری ما به گونهای است که کسانی که گروگان گرفته شدهاند تمایل دارند گروگان باشند اما به حرف دلسوزانی که در این زمینه تصمیم گرفتند عمل نکنند و این موقعیت، موقعیت شکنندهای است. اصل ماجرا این است که مردم وقتی در دوگانه شبکههای اجتماعی داخلی و خارجی قرار میگیرند، برای کوچ کردن توجیه نشدهاند و دلیل آن این است که تصور رشدیافته از مردم را نداشتیم، کمتر با آنها حرف زدیم، کمتر توضیح دادیم، سطح سواد مجازی را افزایش ندادیم و از همه مهمتر ذینفعان را مشارکت ندادهایم.»
معاون فرهنگی و اجتماعی وزیر علوم و تحقیقات فناوری در گفتوگویی که در خبرگزاری مهر منتشر شده گفت نگاه رشدمدارانه به مردم و زمینهسازی برای تصمیمگیری آنها در موضوعات مرتبط با فضای مجازی باید نقش کلیدی پیدا کند: «هر مدل مطلوب حکمرانی فضای مجازی باید نقش مردم را به خوبی مشخص کند.»
عبدالحسین کلانتری تأکید کرد تصمیمات پشت درهای بسته و عدم همراهی ذی نفعان با تصمیمات، طبیعتاً حکمرانی را تعلیق خواهد کرد و شاهد ضعف اعمال حاکمیت خواهیم بود.
اما تصمیمات پشت درهای بسته در خصوص فضای مجازی موضوع تازهای نیست. یکی از مهمترین آنها فیلتر کردن اینستاگرام و واتساپ بود که همچنان بسیاری از ذینفعان فضای مجازی از آن ناراضی هستند. تصمیم به حمایت از پلتفرمهای داخلی و سوق دادن مردم به استفاده از آنها هم به همین شیوه و بدون در نظر گرفتن خواست مردم انجام شد. همچنین تصمیماتی چون ارائه اینترنت طبقاتی به گروههای خاص حتی با انتقاد نهادهای صنفی چون سازمان نظام صنفی رایانهای مواجه شده است.
کلانتری در ادامه این گفتوگو بخش خصوصی و کسبوکارها، نهادهای مدنی و نخبگان و متخصصان را ذینفعان فضای مجازی برشمرد و در مورد نقش هر کدام از آنها توضیح داد.
کلانتری گفت عدم توجه و عدم اعتماد به بخش خصوصی و کسب و کارهای حوزه فضای مجازی موجب پرهزینه شدن حکمرانی میشود و همچنین باعث میشود تصمیمات گرفته شده با آنچه که در واقع باید اتفاق افتد، نسبت کمتری داشته باشد: «در شرایطی که دولت، بودجه لازم برای سرمایهگذاریهای بزرگ در بخشهای مختلف فضای مجازی را ندارد، بخش خصوصی عامل رشد اکوسیستم فضای مجازی در کشور است و موجب میشود تا اتفاقات بزرگی در عرصه فضای مجازی رخ دهد.»
کلانتری، همچنین به نقش نهادهای مدنی متعدد اشاره کرده و گفت میدان دادن به این نهادها به بلوغ تصمیم گیریها و اعمال حاکمیت در عرصه فضای مجازی کمک خواهد کرد. همچنین به گفته او نهادهای مدنی دیگری به صورت خاص و تخصصی در حوزههایی از قبیل سواد فضای مجازی، آموزش مجازی، رسانهها و شبکههای اجتماعی و... فعالیت دارند که باید تقویت شده و در حکمرانی فضای مجازی از آنها کمک گرفته شود.
معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری همچنین گفت معضل اعتماد را میتوان با استفاده از ظرفیت دانشگاهها حل کرد چرا که پیمایشها حکایت از این دارند که دانشگاهها در حوزه اعتماد عمومی رتبه بسیار بالایی دارند.
او البته پس از این انتقادها، از تلاشهای دفتر مطالعات اسلامی و ارتباطات حوزوی مرکز ملی فضای مجازی تعریف کرد و گفت البته در مقایسه با آن اتفاقات بزرگی که باید صورت پذیرد، خیلی کم است. این در حالی است که بعضی از تصمیماتی که مردم را نادیده گرفتهاند مثل طرح صیانت از فضای مجازی توسط مرکز ملی فضای مجازی گرفته شدهاند.
معاون وزیر علوم با بیان اینکه حکمرانی کشور در زمینه فضای مجازی منفعلانه است به جدی نگرفتن حکمرانی شرکتی و اعتماد نکردن به بخش خصوصی اشاره کرد و گفت آنها را وارد عرصه تصمیمگیری نکردیم در نتیجه نتوانستیم از ظرفیتهایشان در عرصه فضای مجازی استفاده کنیم.
او در ادامه به حکمرانی آمریکا در این حوزه اشاره کرد که توسط اپل، گوگل، اینستاگرام و شبکههای متعدد انجام میگیرد: «بسیاری از معضلاتی که ما در عرصه دیپلماسی سایبری داریم با تقویت دیپلماسی سایبری قابل حل است، گفتوگوها و مذاکراتی که در آن سطوح صورت میگیرد میتواند برای شرکتها و پلتفرمهایی که در داخل ایران فعالیت میکنند تعهدآور باشد و همچنین میتواند گشایشی برای حضور پلتفرمها و مجموعههای ایرانی در مقیاس منطقهای و بینالمللی باشد.»
کلانتری تأکید کرد در رشد و توسعه اکوسیستم دیجیتال و تحول دیجیتال بسیاری از زمانهای طلایی از دست رفتهاند و بعضی تصمیمات در بدترین زمان گرفته شدند. همچنین گفت نباید با تصمیمات موجب انزوای دیجیتال شویم چون باعث بالا رفتن نارضایتی عمومی و در نهایت از دست دادن مردم میشود.
معاون فرهنگی و اجتماعی وزیر علوم در شرایطی بر تصمیمات منجر به انزوای دیجیتال سخن میگوید که این وزارتخانه درخواست قطعی اینترنت همراه در زمان کنکور سراسری را داد. در حالی که هر دقیقه قطعی اینترنت ضررهای هنگفتی به اقتصاد دیجیتال وارد میکند.
مردم مدتها است که در تصمیمات در حوزه فضای مجازی نقشی ندارند و هر چند اعتراضاتشان را در مورد فیلترینگ شدید ماههای اخیر و کاهش کیفیت اینترنت از مجاری مختلف به گوش مسئولان رساندهاند، پاسخی نگرفتهاند.