مهمترین اقدامات هنگام سوختگی کودک
کودکان به دلیل نداشتن آگاهی و تجربه کافی از حوادث بیشتر در معرض خطر سوختگی قرار دارند . ممکن است بارها و بارها سوختگی در انواع مختلف برای کودکان اتفاق افتد . عدم رعایت مسائل ایمنی در استفاده از کتری، سماور؛ شومینه یا طبخ غذا توسط والدین موجب بروز سوختگی کودکان می شود.اگرچه مایعات داغ یکی از علل بارز و شایع سوختگی در کودکان است،اما کودکان با روش های دیگری همچون تماس با شعله یا چیزهای داغ، نور خورشید، تماس با مواد شیمیایی مانند پاک کننده ها، سوختگی های الکتریکی به خاطر چسباندن انگشت ها یا اشیا به پریز برق یا جویدن سیم برق دچار سوختگی می شوند.
ایمن کردن منزل اهمیت زیای دارد. با دور نگاه داشتن کودکان از این موارد و استفاده از کرم ضد آفتاب در هنگام خارج شدن از خانه میتوانید به سادگی از حوادث جلوگیری کنید.
با مطالعه دقیق این بخش از پلاس وی راه و روشهای نگهداری صحیح مایعات و سطوح داغ و عدم دسترسی کودکان به آنها را بیاموزید. قدرت درک فرزندتان به اندازه کافی رشد کرد ، واژه ی «داغ» را به او یاد بدهید و برایش توضیح دهید نباید به چیزهای داغ دست بزند.برای درک این موضوع اجازه دهید تا یک شی ء گرم را لمس کند تا گرم و داغ بودن را به خوبی درک کند.
بسیاری از خانواده ها ، هنگام مواجه با سوختگی کودکان ،روش های غیرعلمی، غیرموثر و حتی آسیب زننده را استفاده می کنند . مثلا یکی از مهم ترین باورهای غلط رایج در میان خانواده ها استفاده از یخ در سوختگی های شدید است. یخ باعث کاهش خونرسانی به بافت های پوست می شود و سطح عملکرد بدن برای مقابله با التهابات را کاهش می دهد ، بنابراین میزان آسیب به بافت های آسیب دیده نیز افزایش خواهد یافت.پس بهتر است به جای استفاده از یخ ، از آب سرد برای خنک کردن ناحیه آسیب دیده استفاده کنید .همچنین از موادی چون یخ، سیب زمینی یا خمیر دندان برای کاهش سوزش و التهاب محل سوخته استفاده نکنید .
اقدامات اولیه در برخورد با سوختگی کودکان
1- اولین و مهمترین اقدام دور کردن کودک از منبع گرما است.
2- اگر قسمتی از بدن کودک آتش گرفته است، با استفاده از پتو ، ملحفه یا بدن خود ، کودک را بپوشانید ، با چرخاندن کودک روی زمین ، شعله ها فروکش می کنند.
3- در صورت سوختن کودک با مواد شیمایی ، قبل از درآوردن لباس ها پنج تا بیست دقیقه محل سوختگی را با آب سرد بشویید . شستشو با آب سرد موجب می شود تا سایر اعضا بدن کودک در معرض خطر قرار نگیرند. در صورت پودری بودن مواد شیمیایی ، پیش از شستن محل سوختگی ابتدا آن را از روی پوست پاک کنید.
4- در صورت سوختگی با برق ، ابتدا جریان برق را قطع کنید . اگر نمیتوانید این کار را انجام دهید، با استفاده از یک شیء غیر فلزی مانند قاشق چوبی، طناب یا یک کتاب قطور، کودک را از برق جدا کنید. هرگز از دستان بدون محافظ خود برای این کار استفاده نکنید زیرا خود شما نیز در معرض خطر برق گرفتگی قرار خواهید گرفت.
برای درمان سوختگی کودک چه کنیم؟
متاسفانه در برخی از منازل با وجود تمام هشدارها ، سماور و آب جوش در دسترس کودکان قرار دارد و بسیاری از سوختگی کودکان به خاطر دسترسی به این موارد است . بهترین راه جلوگیری از مرگ و میر ناشی از سوختگی های بالای 30 درصد، پیشگیری است.
یکی از اقدامات مهم در برخورد با سوختگی کودکان انتخاب روش صحیح و جلوگیری از بروز عفونت در ناحیه سوختگی است. استفاده از یخ و پماد هایی که به روش علمی تهیه نشده اند نه تنها باعث درمان نمی شوند ، می توانند صدمه بیشتری به محل سوختگی وارد کنند.
استفاده از یخ تنها در مورد سوختگی های درجه یک سطحی در حد آفتاب سوختگی بلامانع است اما در سوختگی های درجه 2 که پوست تاول می زند، فقط باید از آب سرد و باند استریل استفاده کرد . سپس روی باند را با پنبه و چسب باید بپوشانید . دستکاری کردن تاول ها منجربه عفونت می شود.
شایع ترین سوختگی ها
درمان سوختگی های جزئی کودکان :
درجه اول و درجه دوم جزئی
در این نوع سوختگی ها ، باید لباسهای ناحیه آسیب دیده را از بدن کودک خارج نمایید. همانطور که ذکر شد ،در صورت بروز سوختگی شیمیایی، قبل از خارج کردن لباسها ، بهتر است شما بایدقبل از درآوردن لباسها، ناحیه آسیب دیده را چند دقیقه بشویید. پارچه خیس تمیز را نیز می توان به مدت چند دقیقه برای کاهش درد روی سوختگی قرار دهید . برای این نوع سوختگی نباید از یخ، کره یا پودر استفاده کنید زیرا باعث تشدید آنها میشوند. ترکاندن تاول ها موجب آسیب پذیر بودن زخم ها در برابر عفونت می شود .برای محافظت از پوست ، باند یا گاز استریل را طوری ببندید که خیلی محکم نباشد .
سوختگی های کلی کودکان :
درجه دوم بزرگ و درجه سوم
به این درجه سوختگی ، سوختگی با ضخامت نسبی می گویند که کمی گسترده تر از سوختگی های درجه یک می باشد و لایه بیرونی پوست یعنی اپیدرم و بخشی از لایه زیرین آن را تحت تاثیر قرار می دهد . این سوختگی ها باعث ایجاد تاول، دردهای شدید، قرمزی و تورم می شود.
برای خارج کردن لباس کودکان در هنگام سوختگی ، تنها لباسهایی که به زخم نچسبیده اند را باید خارج کنید . با خواباندن کودک در سطح صاف ، در صورت امکان اعضای سوخته را بالاتر از سطح سینه اش قرار دهید.
جواهرات و لباس های نزدیک به سوختگیرا در صورت امکان خارج کنید، تاول و زخم ها را نباید دست بزنید و محل سوختگی را 3 تا 5دقیقه با آب سرد بشویید . برای پیشگیری از بدتر شدن سوختگی یا عدم بروز عفونت، از کره، گریس یا هر نوع خوددرمانی استفاده نکنید. اقدامات پزشکی شامل استفاده از پمادهای آنتی بیوتیک، داروهای حاوی آنتی بیوتیک، عوض کردن لباس و تمیز کردن منطقه موردنظر باید توسط پزشک صورت بگیرد .
پوست را به آرامی لمس کنید و با یک باند یا گاز استریل بدون چسب طوری آن را ببندید که خیلی محکم نباشد. کودک را گرم نگه دارید و تا جایی که ممکن است به او آرامش بدهید تا دچار شوک عصبی نشود.
سوختگی با غذا یا شیر داغ
متاسفانه سوختن با غذا یا شیر داغ به دلیل داشتن مواد مغذی احتمال عفونت های ثانویه را در پی خواهد داشت ، به همین علت باید سریع تر اقدامات تخصصی و درمانی باید صروت گیرد .حتی متخصصان نیز نمی توانند درصد سختگی و ماهیت آن را در روز اول مشخص کنند .برای تعیین عمق سوختگی باید حداقل سه تتا چهار روز از زمان بروز حادثه بگذرد،، سوختگی 15 درصد به بالا در کودکان باید تحت نظر مراکز درمانی قرار گرفته شود . اما در سوختگی های سطحی و کمتر از 15 درصد را می توان با روشهای درست در منزل درمان کرد و با نوشاندن مایعات به او از کم آبی بدن کودک که از عوارض اولیه پس از سوختگی است، جلوگیری کرد.
استفاده از داروهای آنتی بیوتیک خوراکی و کرم های موضعی برای کاهش درد و سوزش محل سوختگی بسیار مفید است . بدون شک بهترین روش ، برای کاهش درد ناشی از سوختگی در کودکان ، پیشگیری از سوختگی و حفظ ایمنی کودکان در مواجهه با عوامل خطرساز در منزل یا خارج از آن می باشد .
کاهش درد سوختگی در کودک
متخصصان توصیه می کنند موثرترین روش برای کاهش درد کودک در موارد مختلف، همچنین پس از بروز سوختگی های سطحی ،استفاده از شربت و شیاف استامینوفن یا ترکیبات آنتی هیستامین است.
همچنین می توان از پماد ویتامین آ + د ، پماد زینک اکساید یا وازلین برای کاهش درد محل سوختگی استفاده کرد. قبل از استعمال هر گونه دارویی ، ابتدا باید پزشک سطحی بودن سوختگی و امکان درمان در منزل را تایید کند .
پیشگیری از سوختگی در کودکان
- گذاشتن سرپوش روی تمام پریزهای برق
- دور نگه داشتن مواد قابل اشتعال و سمی از دسترس کودک
- استفاده از لباس خواب پیشگیرنده شعله
- اطمینان از بی خطر بودن سیم های برق
- دور نگه داشتن کودکان از اتو ، اتوی مو و اتوی فر حین استفاده از آنان
- استفاده از هشداردهنده های دود در اتاق خواب ها یا سایر نقاط خانه
- اجتناب از استعمال دخانیات در منزل
- چک کردن دمای آب حمام هنگام شستشوی کودک
- قرار ندادن قابلمه در شعله جلوی گاز و یا چرخاندن دستگیره های قابلمه به سمت اجاق گاز به طوری که دست کودک به دستگیره ها نرسد .
- اجتناب از در آغوش گرفتن کودک هنگام آشپزی و یا نوشیدن مایعات داغ
- استفاده از حفاظ جلوی شومینه یا اجاق، رادیاتور و سایر منابع گرمایی
- استفاده از کرم ضدآفتاب برای پیشگیری از سوزش های ناشی از نور خورشید
- ترکیبات فلزی یا وینیل موجود در صندلی ماشین ها و کالسکه ها می تواند به پوست کودکان آسیب بزند، بنابراین از قرار دادن آنها در معرض نور مستقیم خورشید جلوگیری کنید .
در چه صورت باید به پزشک مراجعه کنیم
- سوختگی درجه دو یا درجه سه
- سوختگی با آنش، جریان برق یا مواد شیمیایی
- سوختگی روی صورت، پوست سر، دست ها، سطح مفاصل یا ناحیه تناسلی
- قرمز شدید یا لایه لایه شدن سطح پوست و مشاهده تورم و چرک در محل آسیب دیده
- در سوختگی ها بزرگ تر از 5 تا 7سانتی متر یا زمانی که 10درصد بدن را پوشانده باشد.در این موارد نباید از کمپرس های داغ یا یخ استفاده کنید ، اما می توان از پارچه یا حوله های نرم و تمیز برای پوشاندن ناحیه سوخته موردنظر استفاده کرد
اقدامات تخصصی برای درمان سوختگی حاد و وسیع کودکان در بیمارستان :
- کنترل وضعیت قلبی، عروقی، ریوی
- کنترل عملکرد راه های هوایی و مصرف اکسیژن
- بررسی میزان مسمومیت با منواکسید کربن و مصرف اکسیژن لازم
- مشاهده و بررسی برنامه واکسیناسیون کودک و اقدام مناسب براساس آن
- استفاده از لوله معده در موارد سوختگی وسیع و همچنین سوند مثانه جهت بررسی میزان دفع ادرار
- تزریق مایعات داخل وریدی در سوختگی های وسیع
- بررسی آسیب های همراه مثل شکستگی ها در موارد سوختگی ناشی از برق فشار قوی و یا احتمال اختلالات قلبی
- استفاده از پانسمان های مناسب سوختگی و آنتی بیوتیک مناسب
