نشانه ها هشداردهنده خودکشی در کودکان و راه حل آن
اگر فرزندتان به شکلی نشان می دهد که به فکر خودکشی است، یا اگر حس غریزی تان به شما می گوید که ممکن است آنها به خود صدمه بزنند، سریع کمک بگیرید.
کودکانی که با خشونت، رویدادهای تهدیدآمیز زندگی، و ناکامی های آسیب زا مواجه هستند، بیشتر در معرض خطر افسردگی، سوء مصرف الکل و مواد مخدر، و خودکشی قرار دارند و این کودکان نشانه های هشداردهنده ی تمایل به خودکشی بروز دهند که باید نسبت به آنها توجه نمود.
والدین و کارکنان مدرسه باید نسبت به کودکان و جوانان آسیب پذیر، هوشیارتر باشند. بیشتر کودکان و نوجوانانی متمایل به خودکشی خودشان به متخصص مراجعه نمی کنند، اما علائم هشداردهنده را به همسالان خود، والدینشان و یا کارکنان مدرسه نشان می دهند. پس هرگز نباید این نشانه ها را نادیده گرفت و باید با یک مداخله ی به جا و مناسب از خطر خودکشی پیشگیری کرد.
مطلب این بخش از پلاس وی توصیه هایی برای والدین و کارکنان مدارس در مواجهه با تمایل به خودکشی در کودکان و نوجوانان است، بهتر است این اطلاعات مفید را بیاموزید تا بتوانید از خطر خود کشی فرزندتان پیشگیری نمایید.
نشانه های هشداردهنده ی خودکشی کودکان و جوانان
هر نوع تغییر رفتار در فرزندتان میتواند نشانه ای از مشکلات پنهان او باشد پس با مشاهده ی علائمی که در ادامه خواهید خواند نگران شوید، نشانه هایی شامل:
عدم توانایی در تمرکز یا تفکر عقلانی
در این مورد کودکان نمی توانند در انجام تکالیف مدرسه، عملکرد تحصیلی، کارهای روزمره ی خانه وصحبت کردن آنها تمرکز کافی داشته باشند و یا تفکر عقلانی خوبی از خود بروز نمی دهند.
تغییرات در عادات فیزیکی و ظاهر
در رفتار کودک یا نوجوان تغییراتی مانند اضافه کردن یا از دست دادن ناگهانی وزن، بی توجهی به ظاهر و پاکیزگی و نظافت و عدم توانایی در خوابیدن یا مدام خوابیدن دیده می شود.
تغییرات ناگهانی در شخصیت، دوستان و در رفتار
والدین، معلمان و همسالان اغلب بهترین ناظران و مشاهده گران چنین رفتارهای ناگهانی در دانش آموزان مستعد خودکشی هستند. این تغییرات شامل کناره گیری از مراودات اجتماعی عادی، افزایش غیبت از مدرسه، ترک فعالیت ها یا علاقه مندی های متدوال، و انزوا و کناره گیری اجتماعی است که بهترین ناظران چنین رفتارهای ناگهانی در دانش آموزان مستعد خودکشی ، والدین، معلمان ودوستان هستند.
موضوعات مرتبط با مرگ و خودکشی
این موارد در خاطره نویسی و وقایع نگاری ها یا در تکالیف مدرسه، نقاشی های کلاسی، نمونه کارها بروز پیدا می کنند.
طرح، شیوه، دسترسی
کودک یا نوجوانی که مستعد خودکشی است ممکن است در مورد طرح خودکشی صحبت کند و یا به آن اشاره نماید ، این افراد به انواع سلاح ها مانند تفنگ، چاقو و ... توجه خاصی نشان می دهند و بیشتر به قرص و همه ابزار خود کشی توجه دارند.
یادداشت های خودکشی
برخلاف باور بسیاری از والدین این یادداشت ها بسیار جدی هستند و نباید آنها را نادیده گرفت.
تهدیدها
تهدیدها ممکن است مستقیم مانند گفتن عبارات «من می خواهم بمیرم.»، «من خودم را می کشم.») یا غیرمستقیم مثل بیان عبارت («دنیا بدون وجود من بهتر خواهد بود.»، «در هر صورت کسی دلش برای من تنگ نخواهد شد.») باشد.
نشانه ها و سرنخ های غیرمستقیم در نوجوانان خود را از طریق جوک و شوخی یا شکل نگارش خلاق یا آثار هنری، نشان می دهند. نوجوانانی که نگاهی عینی تر به دنیا دارند، احساسات شان را به شکل رفتار خشونت آمیز توام با تهدید به خودکشی یا دیگرکُشی نشان می دهند و از بیان احساس خود اجتناب می کنند.
تلاش های پیشین
رفتارهای گذشته بهترین پیش گوی آینده و یک روش مقابله با رویدادهای زندگی است.
افسردگی پنهان
پرخاشگری، استفاده از اسلحه، مصرف الکل و مواد رفتارهای پر خطری است که افسردگی پنهان را در بر دارد.
افسردگی (ناامیدی/درماندگی)
کودک و نوجوان هنگامی که افکار منفی و نا امید کننده توام با درماندگی داشته باشند ، در معرض خود کشی قرار دارند.
تمهیدات نهایی
این رفتار در نوجوانان به شکل بخشیدن وسایل بسیار با ارزش مانند جواهرات، لباس، مجلات یا عکس خود را نشان می دهد.
تلاش برای آسیب رساندن به خود
در بین کودکان دبستانی رفتارهای آسیب زننده یا رفتارهای خود-مخربِ رایج مانند دویدن جلوی ماشین های در حال عبور، پریدن از بلندی ها و خراشیدن/ بریدن/داغ کردن بدن دیده می شود.
توصیه هایی برای والدین در مورد خودکشی کودکان
1. نشانه های هشداردهنده را بشناسید
علائمی را که عنوان شد با دقت به ذهن بسپارید تا در صورت مشاهده هر کدام فورا دست بکار شوید .
2. از گفت وگو با فرزندتان نگران نباشید
صحبت در مورد خودکشی با فرزندانتان، خطر خودکشی را کاهش می دهد و آنها را به فکر خودکشی نمی اندازد.
3. ایمن سازی منزل در برابر خودکشی
تمام ابزارهای خودکشی مانند چاقوها، قرص ها، و اسلحه ها را از دسترس فرزندتان خارج کنید.
4. از منابع جامعه و مدرسه استفاده کنید
برای پیشگیری از خودکشی فرزندتان از روان شناس مدرسه، کارکنان مداخله گر در بحران ها ، گروه های پیشگیری از خودکشی یا خطوط مستقیم تلفنی، یا متخصصان خصوصی سلامت روان کمک بگیرید.
5. سریع اقدام کنید
اگر فرزندتان رفتارهای شک برانگیز برای اقدام به خود کشی از خود نشان داد او را به حال خود رها نکنید و سریع کمک بگیرید. در صورت امکان او را به اورژانس بیمارستان ببرید تا اطمینان یابید که او در محیط امنی تا زمانِ انجام کامل ارزیابی ها و آزمایشات روانپزشکی مربوطه، قرار دارد.
6. به صحبت های دوستان فرزندتان توجه کنید
با دوستان فرزندتان صمیمانه صحبت کنید چون آنها ممکن است به نگرانی های خود در مورد دوستشان به شکلی جزئی اشاره کنند.
توصیه هایی برای معلمان در مورد خودکشی دانش آموزان
1. نشانه ها و علایم هشداردهنده را بشناسید
اصلی ترین علائم ، علائمی هستند که در این بخش از خانواده پلاس پلاس وی عنوان شد . با اگاهی از آنها در مواقع لازم تصمیم به اقدام مناسب بگیرید .
2. در مورد مسوولیت های مدرسه آگاه باشید
اگر مدارس بر وضعیت دانش آموز مستعد خودکشی نظارت مناسب نداشته باشند و به خانواده او به موقع اطلاع رسانی نکنند ، از سوی دادگاه مسئول می باشند.
3. دانش آموزان را تشویق کنید که به شما اعتماد داشته باشند
ارتباطتان با دانش آموزان باید طوری باشد که آنان بدانند که شما برای کمک، مراقبت و حمایت از آنها، آنجا هستید و در صورت بروز مشکل و یا افکار خودکشی نزد شما بیایند.
4. دانش آموز را فوری ارجاع دهید
دانش آموز را نزد اعضای تیم بحران مدرسه ببرید و او را نزد روان شناس یا مشاور مدرسه نفرستید. اگر چنین تیمی در مدرسه ندارید حتما مدیر، روان شناس، مشاور، پرستار یا مددکار اجتماعی را مطلع کنید تا هرچه زودتر این تیم را در مدرسه تشکیل دهند.
5. به تیم بحران ملحق شوید
به این علت که شما اطلاعات ارزشمندی جهت کمک و همکاری برای تیم بحران دارید به آن ملحق شوید تا این تیم ارزیابی دقیق و صحیحی از خطر به دست اورد.
6. از کودک حمایت و طرفداری کنید
برخی مواقع مدیران، در یک دانش آموز خاص عوامل خطر و نشانه های هشداردهنده را کم برآورد می کنند اما لازم است از هر فردی تا زمانی که مطمئن شوید در امان است، حمایت و طرفداری کنید.
توصیه هایی برای کارکنان مدرسه و اعضای تیم بحران
نوجوانانی که فقدان شخصی، آزار یا حوادثآسیب زایی را در گذشته تجربه کرده اند یا از افسردگی و سایر بیماری های روانی رنج می برند، بیشتر در معرض خطر خودکشی هستند پس باید کارکنان مدرسه دانش آموزانی بیشتر در معرض خطر هستند را شناسایی کند و از آنها مراقبت نماید.
1. با همکاران همکاری کنید
مدیر و یکی دیگر از کارکنان مانند مربی بهداشت، مشاور، یا مددکار اجتماعی باید حمایت گرانه عمل نمایند.
2. یک گزارشگر ویژه تعیین کنید
در مدارس باید یک روانشناس مدرسه، مشاور، پرستار یا مددکار اجتماعی وجود داشته باشد تا تمام گزارش های معلمان، سایر کارکنان و دانش آموزان را در مورد دانش آموزان مستعد خودکشی را دریافت کند.
3. بر دانش آموز نظارت داشته باشید
همیشه در تمام مراحل کار درباره کاری که می خواهید انجام دهید ؛ دانش آموز را مطلع کنید تا او شما را همراهی و کمک کند. دانش آموز نباید در هیچ شرایطی حتی در دستشویی تنها بماند و نباید ودرسه را ترک کند. تا هنگامی که مسئولیت دانش آموز بر دوش شماست از امنیت او مراقبت کنید.
4. یک سیستم حمایتی آماده کنید
بررسی سیستم حمایت دانش آموزان به ارزیابی میزان خطری که برای آنها وجود دارد، کمک می کند. از دانش آموز تنها یک سوال مانند"دوست داری چه کسی الان کنارت باشد، یا فکر می کنی چه کسی الان به خاطر تو اینجا خواهد بود؟" بپرسید و سپس کمک کنید به فرد مورد نظر برسد.
5. قرارداد «خودکشی- نه» برای کودکان
این قرارداد یک توافق نامه ی شخصی است که رفتارهای متمایل به خودکشی را تا زمانِ دریافت کمک، به تعویق می اندازد.
قراردادهای «خودکشی- نه» در پیش گیری از خودکشی جوانان مؤثر است . زمانی که ایده ی خودکشی وجود دارد وجود قرارداد خودکشی-نه، موجب می شود تا در آینده هنگامی که احتمال خطر خودکشی افزایش یافت، تدبیر و چاره ای کار از قبل معین باشد.
اگر دانش آموزی این قرارداد را امضا نکند، ممکن است به خودش آسیب برساند. در این صورت، باید تا زمانی که والدین دانش آموز، مسئولیت او را به عهده بگیرند، باید تحت نظارت باشد.
6. محیط را برای کودکان در برابر خودکشی ایمن کنید
خانه و مدرسه را در برابر خودکشی ایمن کنید و تمام سلاح ها، سموم، داروها و وسایل تیز، بردارید و یا از دسترس او دور کنید.
7. با پلیس تماس بگیرید
تمام تیم های بحران مدرسه باید یک نماینده از مجری محلی قانون داشته باشندتا در صورتی که دانش آموز مخالفت و ایستادگی کرد، پرخاش جو شد یا فرار کرد ، بتوانند به شما کمک کنند و یا در برخی از موارد او را به مدت 72 ساعت به منظور فراهم کردن امنیت فرد بازدداشت کند.
8. مستند سازی
آموزش و پرورش باید یک فرم مستندسازی را تهیه نماید تا پرسنلِ پشتیبانی و اعضاء تیم بحران، اقدامات خود را برای کمک به یک دانش آموز مستعد خودکشی، ثبت کنند.
مدل مداخله در خودکشی کودکان
برای جلوگیری از خودکشی و کمک به موقع به کودک و نوجوان در معرض خطر خودکشی باید روش های پیشنهادی کارشناسان را در پیش بگیرید.
1. ارزیابی
در زمان کوتاهی، احتمال خطر را برآورد کنید. بنابراین، باید برای بر آورد پیش نویس احتمال خطر، سؤالات مشخصی داشته باشد تا سریعا اطلاعات مورد نیاز را به دست آورند. این سؤالات عبارتند از:
- چه نشانه های هشداردهنده ای باعث مراجعه شده است؟
- آیا دانش آموز به فکر خودکشی افتاده است؟ (افکار یا تهدیدِ صرف، چه مستقیم و چه غیرمستقیم، حاکی از خطر پایین خودکشی است).
- آیا دانش آموز سعی کرده به خود آسیب برساند؟
- آیا در حال حاضر دانش آموز برنامه ای برای آسیب به خود دارد؟
- دانش آموز از چه روشی سعی دارد نقشه ی خود را اجرا کند و آیا وسایل مربوطه در دسترس او قرار دارد؟ (این سؤالات نشان دهنده ی خطراست).
- برای او چه سیستم حمایتی ای در بر گرفته شده است ؟
2. وظیفه هشدار به والدین
حتما باید والدین را در جریان بگذارید، به چهار پرسش بسیار مهم زیر برای پرداختن به این جنبه از مداخله در خودکشی باید پرداخت.
- اول، آیا والدین در دسترس هستند؟
- دوم، آیا در این زمینه والدین کمک و همکاری می کنند؟
- سوم، والدین در این زمینه چه اطلاعاتی دارند که می تواند کمک کننده باشد؟
- چهارم، والدین از چه بیمه ی سلامت روانی برخوردارند؟
اگر والدین در دسترس باشند و تشخیص بر مبنای این باشد که دانش آموز در معرض خطر بالا قرار دارد:
روان شناس یا مددکار اجتماعی باید خانواده را بر مبنای وضعیت بیمه ی بهداشت و درمانشان و یا محل سکونتشان ،منابع اجتماعی مناسب رجوع دهد.
روان شناس مدرسه باید با اجازه ی والدین با مراکز مورد نظر تماس بگیرد و اطلاعات مربوط به دانش آموز را آماده نماید و نسبت به رسیدن خانواده به مرکز اطمینان یابد و یا موضوع را پیگیری کند.
روان شناس مدرسه در صورت لزوم باید والدین را در انتقال دانش آموز به مرکز مربوطه همراهی کند.
روان شناس باید در فرم انتشار اطلاعات از والدین امضا بگیرد و با کارکنان مدرسه در زمینه ی کار با والدین همکاری کند.
اگر والدین در دسترس نباشند و تشخیص بر این باشد که دانش آموز در معرض خطر بالا قرار دارد:
دو تن از اعضای تیم بحران با مسوولیت مدیر مدرسه، باید دانش آموز را به اورژانس سلامت روانی ببرند.
با خدمات اجتماعی مرکز مربوطه تمام هماهنگی های لازم را انجام دهید تا بتوانند با خانواده ی کودک تماس داشته باشند.
می توانید از پلیس محلی برای انتقال کودک به خدمات روان پزشکی کمک بگیرید.
برخی از والدین نشانه های هشداردهنده را ساده انگاشته یا دست کم می گیرند و تمایلی ندارند که توصیه های تیم بحران را برای کودک مستعد خودکشی تا آخر دنبال کنند پس بهتر است به والدین فرصت مناسب داده و تشویق شان کنید تا پیش از همکاری با تیم بحران برای رفتن به مرحله ی بعدی، پروسه را تا به آخر ادامه دهند.
اگر والدین از سر بی توجهی به خطر افتادن زندگی فرزند خود اهمیت نمی دهند، اعضاء تیم بحران مدرسه باید عدم همکاری والدین را به مراکز حمایت از کودک گزارش دهند.
اگر والدین همکاری نکنند و خطر اقدام به رفتارهای متمایل به خودکشی در دانش آموز بالا است:
باید برای بازگو کردن بی توجهی والدین نسبت به کودک و در معرض خطر قرار داشتن او با مجریان محلی قانون یا مراکز خدمات حمایت از کودکان تماس بگیرید و گزارش دهید.
اگر والدین همکاری نکنند و احتمال خطر خودکشی دانش آموز پایین ارزیابی شود، توصیه می شود:
برای ثبت در جریان قرار دادن به موقع والدین در جریان خودکشی فرم مربوط به " هشدار در مورد مشاوره ی اضطراری" را به آنها دهید تا امضاء کنند.
اگر کودک تمایل نداشته باشد که والدینش از در معرض خودکشی قرار گرفتن او چیزی بدانند و وقتی به فکر آسیب به خود هستند، درست و منطقی فکر نمی کنند و بنابراین نمی توانند واکنش والدین شان را پیش بینی کنند و از روبرو شدن با آنان می ترسند. تیم بحران باید تنها یک تصمیم بگیرد:
آیا اطلاع به خانواده، کودک در شرایط بدی قرار می دهد؟ در چنین وضعیتی، مراکز خدمات حمایت از کودک را مطلع کنید و همچنین لازم است والدین مطلع شوند زیرا والدین اغلب اطلاعات حساس و مهمی مانند پیشینه ی کودک در مدرسه قبلی و تاریخچه ی سلامت روانی، پویایی خانواده، حوادث آسیب زای اخیر در زندگی دانش آموز و سابقه ی رفتارهای متمایل به خودکشی دارند که برای ارزیابی مناسب از میزان خطر لازم است.
مهم است مشخص گردد والدین/خانواده از چه بیمه ی سلامت روانی برخوردار هستند؟ این اطلاعات سبب می شود که خانواده به مراکز اجتماعی مناسب، ارجاع داده شود.
اگر دانش آموزی به کلینیک فوریت های پزشکی فرستاده شود، ممکن است بعداً نیاز به انتقال به یک مرکز ارائه کننده ی خدمات "سازمان حفظ سلامت" نیاز یابد که این مساله موجب آسیب بیشتر به دانش آموز مستعد خودکشی می شود و هزینه ی مالی سنگینی در بر دارد.
3. وظیفه ی معرفی مراکزی برای مراجعه
قبل از وقوع بحران، خدمات اجتماعی را شناسایی کنید و در صورتی که والدین اطلاعات درست و دقیقی نداشته باشند، لازم است نماینده ی تیم بحران مدرسه با مراکز مربوطه تماس بگیرد. مناطق آموزش و پرورش باید مراکز خدماتی غیرخصوصی و مناسب با درآمد خانواده را به آنها پیشنهاد دهند.
4. پیگیری و حمایت از خانواده
برای مسئولان مدرسه بهره گیری از تیم های مطالعاتی دانش آموزان بسیار مهم است زیرا با آن می توانند اصلاحات مستمری را در برنامه های آنها اعمال نمایند.