مصرف نوبرانه های بهاری با رعایت این نکات
آغاز فصل بهار تغییرات گسترده ای در طبیعت و شیوه زندگی انسانها اتفاق می افتد ، از جمله نحوه تغذیه و برنامه غذایی افراد که دستخوش دگرگونی های قابل توجهی می شود. شاید این سوال در ذهن بسیاری از خوانندگان به وجود آید که به طورمعمول افراد الگوی غذایی مورد دلخواه را دنبال می کنند و به آن عادت کرده اند ، پس چگونه فصل بهار برنامه غذایی آنها را تغییر می دهد ؟
عادات غذایی افراد معمولا در ابتدای زندگی و توسط خانواده شکل می گیرد اما در حقیقت وفور برخی از منابع غذایی و دسترسی افراد به مواد غذایی موجود در هر فصل تاثیر بسیاری در شکل گیری عادات غذایی دارد. البته این واقعیت را باید پذیرفت که افراد معمولاً به دنبال الگوی غذایی می روند که مورد علاقه آنها است و این علاقه هم به علت عادات غذایی خانواده در ابتدای زندگی، در آنها شکل گرفته است، ولی واقعیتی را که این قبیل افراد در نظر نمی گیرند و به آن توجه نمی کنند آن است که وفور برخی مواد غذایی در بازار و دسترسی اشخاص به پاره ای از مواد خوراکی که دقیقاً مربوط به فصل است در شکل گرفتن الگوی غذایی جامعه، تأثیر بسزایی دارد.
چنانچه در مطالب این روزهای بخش سلامت پلاس وی بیشتر عنوان می شود در فصل بهار و حتی پیش از آغاز سال نو ، فروش نوبرانه های پرطرفدار مخصوص این فصل مانند چغاله بادام ، گوجه سبز و ... رونق پیدا می کند. این میوه های نوبرانه اغلب با قیمت زیادی توسط مغازه دارها و دستفروشان به فروش می رسد. این بازار تا جایی گرم می شود که دست فروشان، فروش باقالا و لبو مخصوص زمستان را کنار گذاشته و به سراغ میوه های نوبرانه بهار می روند.
مواد غذایی که در فصل بهار بیشتر در دسترس همگان قرار دارند :
هر فصل سال میوه ها و سبزیجات خاص خود را دارد که برای حفظ سلامت و پاکسازی جسم و روح انسان بسیار موثر است. این میوه ها دارای فواید و خواص بسیاری برای سلامتی می باشند. اما اگر به صورت شسته نشده و آلوده مصرف شوند ، احتمال ابتلا به بیماری های عفونی گوارشی از جمله حصبه و مسمومیت های غذایی را به وجود می آورند.
میوه ها
برخی از میوه های نوبرانه معمولا قبل از فصل بهار و از نیمه های اسفندماه در اختیار مردم قرار می گیرد مانند چغاله بادام و گوجه سبز. اما به طور کلی میوه هایی که تولید آنها اختصاص به فصل بهار دارد عبارتند از:زغال اخته ، توت فرنگی ، شاه توت، توت سفید، هندوانه ، طالبی، گرمک، آلو، سیب گلاب،هلو، شلیل و زردآلو.
برخی از این میوه ها سرشار از کاروتنوییدها ( پیش ساز ویتامین A ) هستند مانند طالبی، زردآلو، آلو، هلو و شلیل ، و برخی دیگر منابع ویتامین C می باشند مانند شاه توت و توت فرنگی.
هندوانه از مقدار زیادی آب تشکیل شده است و حاوی ماده ای به نام پلی فنل است که به عنوان نوعی آنتی اکسیدان ها موجب پیشگیری بسیاری از بیماری ها می شود.
سیب گلاب نیز اگر با پوست مصرف شود منبع خوبی از فیبر غذایی و پکتین است که در حفظ سلامت انسان و پیشگیری از یبوست نقش مهمی دارد.
سبزی ها
در فصل بهار انواع سبزی خوردن مانند نعنا، ریحان، مرزه، جعفری، ترخون، شوید، پیازچه و سایر سبزی ها مانند سیر تازه، کنگر، ریواس و کرفس به راحتی در دسترس مردم قرار دارند. این سبزیجات تازه ارزش غذایی بالایی دارند و سرشار از ویتامین می باشند ، همچنین از نظر عطر، طعم، رنگ، بو و کیفیت بافتی بسیار بهتر از سبزیجات نگهداری شده در انبار هستند. مقدار قابل توجه کاروتنوییدها یا پیش سازهای ویتامین A که در سبزی ها و بسیاری از میوه ها وجود دارد تاثیر بسیار زیادی در رشد کودکان و نوجوانان و همچنین در سلامت پوست و مخاط ها، قدرت بینایی و افزایش مقاومت در برابر بیماری ها دارند.
همچنین سبزیجات منابع غنی از ویتامین C هستند که در سلامت لثه ها، دندان ها و استخوان ها، بهبود زخم ها، سلامت پوست و افزایش قدرت ایمنی بدن تأثیر دارد.
ولی مهم تر از همه ، فیبر غذایی و آنتی اکسیدان های موجود در میوه ها و سبزیجات است که در کاهش چربی های نامطلوب خون، متعادل نگاه داشتن فشار خون ، حفظ سلامت قلب و عروق و پیشگیری از بسیاری از بیماری ها از قبیل اختلالات قلبی- عروقی و سکته های قلبی و مغزی، برخی از انواع سرطان، به خصوص سرطان دستگاه گوارش، پرفشاری خون، دیابت و بعضی بیماری های دیگر بسیار مفید و مؤثر می باشند.
استفاده از سبزی های تازه و شاداب فصل بهار، علاوه بر کمک به سلامتی و شادابی می تواند تنوع بسیاری در تغذیه افراد ایجاد کند مثلا می توان از سبزیجات بهاری در تهیه انواع غذاها استفاده کرد مثلا انواع خورش ها، پلوها، کوکوهای مختلف، دلمه ، انواع آش و سوپ چنانچه با سبزی های تازه طبخ شوند علاوه بر مفید بودن، بسیار خوش عطر و بو و خوشمزه و لذیذ می باشند.
از سبزی های این فصل مانند کنگر و ریواس که دارای خواص زیادی هستند می توان برای تهیه خورش استفاده کرد. همچنین سبزیجاتی مانند والک و قازآیاقی (شبیه پای غاز ) را بیشتر مصرف کنید.
اشکال مصرف میوه های نوبرانه و تدابر مورد نیاز
به طور معمول مصرف میوه های نوبرانه که مدت زیادی از تولید آنها نگذشته است توصیه نمی شود زیرا دارای اشکالات زیر می باشند :
1 .معمولا کودکان و نوجوانان با مشاهده این میوه ها به گمان اینکه تمیز و شسته شده اند ، آنها را خریداری کرده و بلافاصله با ریختن مقداری نمک میل می کنند. در صورتی که این میوه ها تمیز و ضدعونی شده نیستند و آبی که روی آنها پاشیده شده است تنها به دلیل حفظ تازگی و خوش منظره نگه داشتن آنها است. برخی از فروشندگان از آب چاه و یا آب جوی برای شستن میوه ها استفاده می کنند که مشتریان را مبتلا به بیماری های گوارشی و عفونی می کند که عوارض جدی در پی دارند.
2. میوه های نوبرانه از نظر طعم، رنگ و بو و کیفیت بافتی، در مقایسه با میوه های رسیده در سطح پایین تری قرار دارند.
3. میوه های نوبرانه به دلیل اینکه به طور کامل رشد نکرده اند ارزش غذایی کمتری نسبت به میوه های رسیده دارند ، مخصوصا ویتامین های آنها کمتر از میوه های رسیده است.
4.میوه های نوبرانه معمولا بسیار گرانتر از میوه هایی است که در فصل مربوطه در اختیار همه قرار می گیرد.
5. در طب سنتی یک اصل کلی برای خوردن میوه ها وجود دارد و آن رعایت تقویم فصلی میوه هاست. یعنی هر میوه ای بسته به نیاز های موجودات و انسان های هر اقلیم به وجود می آید. بهتر است میوه های همان سرزمینی که در آن زندگی می کنید را مصرف کنید و هر میوه ای را در در فصل رشد آن میل نمائید.
6. فرآیند رشد میوه های نوبرانه در طبیعت طی نشده است بنابراین مصرف آنها موجب سنگینی ، درد و سوزش معده ، تهوع و دل درد در افراد می شود.
7. افرادی که انواع حساسیت های بهاری دارند در مصرف میوه ها باید احتیاط لازم داشته باشند.
8. با گرم تر شدن هوا، تنوع میوه ها بیشتر می شود، بنابراین برای مصرف میوه ها عجله نکنید و اجازه بدهید در زمان خودشان (نزدیک به تابستان) آنها را تهیه و میل کنید.
توصیه هایی در مورد مصرف نوبرانه ها
1. گوجه سبز
گوجه سبز هر چه درشت تر باشد بهتر است؛ زیرا درجه ترشی معتدل تری دارد و در نتیجه برای بدن مفید تر است.
دیر هضم بودن این میوه نوبرانه منجر به بروز مشکلات گوارشی مانند نفخ، دل درد، یبوست و ضعف معده می شود
مزه ترش گوجه سبز برای دندان ها بسیار مضر است؛ مخصوصا اینکه کاملا باید توسط دندانها جویده شود که تاثیر بدی روی دندانها می گذارد.
سموم کشاورزی در میوه هایی مانند گوجه سبز، چغاله بادام و زردآلوی کال که نارس چیده می شوند بیشتر وجود دارد.
از مصرف نمک به همراه میوه های نوبرانه باید خودداری کرد.
2. چغاله بادام
خوردن این نوبرانه ها با کمی نمک طبیعی سبب لطیف تر شدن آن ها می شود.
چغاله بادام در کودکان سبب استحکام دندان می شود.
خوردن چغاله بادام برای افرادی که دارای معده ضعیفی هستند و در هضم آن دچار مشکل می شوند توصیه نمی شود.
استفاده از این نوبرانه ها به صورت خورش و ترشی انداختن آن ها (با سرکه محلی طبیعی) بسیار مناسب تر است.
3. زردآلو
یکی از میوه های نوبرانه در این فصل زردآلو است البته زردآلوهای نرسیده که خوردن آب بسیار خطرناک است زیرا پوستی زرد و درونی سبز رنگ دارد که نشان از کال بودن آن می دهد و در صورت مصرف می تواند منجر به دل درد بسیار شدید شود.
4. هندوانه
مصرف هندوانه با معده خالی موجب ترشح هیستامین و در نتیجه ترشح ماده اسیدکلرید ریک در بدن می شود. بنابراین برای جلوگیری از تحریک معده بهتر است کمی شکر قهوه ای یا سفید به هندوانه افزوده شود تا عوارض دل درد شدید کمتر شود.
اگر پس از مصرف نوبرانه ها دچار اختلال در سیستم گوارشی شدید بهتر است از دمنوش زنجبیل استفاده کنید تا عوارض ناشی از آن از بین برود.