هشدار درباره مصرف دارو برای کودکان

هشدارهای مصرف داروهای سرماخوردگی کودکان

مصرف دارو در کودکان چگونه باید باشد؟ 

کودکان زیر دو تا شش سال نباید از فرآورده های سرماخوردگی استفاده کنند، گفت:مصرف این داروها می تواند منجر به مرگ و میر در کودکان زیر دو سال شود. این فرآورده ها دارای ترکیباتی از جمله آنتی هیستامین، دکونژستان، ترکیبات ضد سرفه و اکسپکتورانت ها هستند که برای کنترل علائم سرماخوردگی در داروخانه ها وجود دارند.

مطالعات جدید محدود نشان می دهد که مصرف این رده از فرآورده ها در کودکان فایده چندانی ندارد. سازمان غذا و دارو با توجه به اینکه فرآورده های سرماخوردگی کارایی اثبات شده ای ندارند و امکان بروز عوارض خطرناک با مصرف آنها در کودکان وجود دارد، توصیه به عدم مصرف آن در کودکان زیر شش سال کرده است.

 تنها داروی سرماخوردگی مجاز برای کنترل تب کودکان که بدون نسخه می توانند استفاده کنند، قرص استامینوفن برای کودکان بالای سه ماه و شربت ایبوپروفن برای کودکان بالای شش ماه است. اما در مقایسه این دو، ترجیح پزشکان بیشتر با مصرف استامینوفن است.

مصرف این داروها برای کودکان ممنوع است

داروهای مربوط به سرماخوردگی، سرفه، درد و تب، آلرژی و تقویتی، از رایج ترین داروهای OTC هستند. شاید تعجب کنید، ولی واقعیت این است که جدیدترین مطالعات نشان می دهند که داروی ضدسرماخوردگی و ضدسرفه، در طول دوره سرماخوردگی، بر علایم کودکان زیر شش سال، اثری ندارند و استراحت، نوشیدن فراوان مایعات و غذای مناسب، هنوز بهترین درمان هستند.

ضدسرفه ها

اگرچه به محض سرفه کردن کودکمان نگران می شویم، اما واقعیت این است که سرفه، پاسخ طبیعی و مفید بدن برای خارج کردن ترشحات و خلط ریه است. پس، نباید آن را با داروهایی مثل دکسترومتورفان یا دیفن هیدرامین سرکوب کنیم. در سرفه های خلط دار می توانید از شربت اکسپکتورانت که خلط را نرم و رقیق می کند، استفاده کنید؛ البته بهترین خلط آور، بُخور و نوشیدن شش تا هشت لیوان آب ولرم در روز است.

آنتی هیستامین ها

این داروها که انواع مختلفی دارند، فقط برای کنترل عطسه، آب ریزش بینی و خارش، در آلرژی و سرماخوردگی استفاده می شوند و در بیش تر موارد باعث گیجی و خواب آلودگی می شوند. پس، بیش از اندازه، نباید استفاده شوند.

داروهای تقویتی

مصرف داروهای تقویتی و طبیعی، به معنی بی ضرر بودن آن ها نیست. این نوع محصولات، با مشورت متخصص آن و باید به اندازه و از نوع مناسب، برای کودکان انتخاب شوند.

تب برها و ضددردها

از این گروه، استامینوفن و بروفن را همه می شناسیم. این ها، تنها داروهایی هستند که در صورت بروز تب و درد، می توانیم برای کودکمان، ولی به اندازه، استفاده کنیم. لازم نیست تب، کاملاً قطع شود و کافی است دمای بدن، زیر 38 درجه بماند. هیچ وقت چند نوع دارو از این گروه را هم زمان استفاده نکنید یا مثلاً شیاف و قطره استامینوفن را با هم مصرف نکنید؛ چون مصرف زیادی این داروها می تواند عوارض کبدی یا گوارشی خطرناک داشته باشد. هرگز از آسپرین و ASA، برای بچه ها استفاده نکنید؛ چون ممکن است واکنش خطرناکی، به نام سندرم ری بدهند که به کبد، مغز و کلیه آسیب می رساند. نکته ای که باید تاکید کنیم، این است که در قرص و شربت سرماخوردگی، ترکیبات آنتی هیستامین و تب بر وجود دارد و لازم نیست جداگانه، آن ها را هم بدهیم.

دکونژستانت ها

دکونژستانت ها، به صورت قطره یا اسپری، برای رفع تورم مخاط و گرفتگی بینی استفاده می شوند تا کودک، راحت تر نفس بکشد. بسیار مهم است که بدانیم این داروها را فقط برای مدت کوتاه دو تا سه روزه و با تجویز پزشک، باید استفاده کرد؛ چون می توانند باعث تخریب مخاط و ایجاد عوارضی مثل بی قراری، بی خوابی، بی اشتهایی، تپش قلب، خشکی و زخم بینی، وابستگی و بسیاری عوارض دیگر شوند.

آنتی بیوتیک ها

این داروها، فقط و فقط، باید با دستور و زیر نظر پزشک مصرف شوند. مصرف اشتباه آن ها می توانند باعث حساسیت دارویی کشنده، عوارض پوستی، گوارشی، مقاومت دارویی و... شوند. بیش تر سرماخوردگی ها و اسهال ها، در اثر ویروس ها هستند و با آنتی بیوتیک درمان نمی شوند و فقط باید دوره بیماری سپری شود

داروهای ضدتهوع

هرگز به کودکان خود – با نسخه و بی نسخه - داروهای ضد تهوع ندهید مگر اینکه پزشک او تاکید بر مصرف آن داشته باشد. بیشتر حالت تهوع ها و دل به هم خوردگی ها برای مدت کوتاهی ادامه دارند و کودک می تواند بدون مصرف هیچ دارویی آنها را پشت سر بگذارد. این نوع داروها بسیار پیچیده و خطرناک هستند. اگر کودک دچار تهوع شده و آب بدن خود را از دست داده است او را پیش پزشک ببرید و به طور سر خود برای او داروی ضد تهوع تجویز نکنید.

داروهای کودکان و بزرگسالان

دادن میزان کمتر یا اندازه کوچک تر از داروهای بزرگسالان به کودکان به همان اندازه خطرناک است که به او بیش از حد تعیین شده داروی کودکان می دهید. بسیاری از والدین نمی دانند قطره هایی که برای کودکان زیر دوسال وجود دارد بسیار غلیظ تر از شربت هایی است که برای کودکان بزرگسال وجود دارد. اگر روی قطره یا شربت چیزی در مورد میزان مصرف بر اساس سن و وزن کودکان نوشته نشده است، از دادن آن دارو به کودک خود خودداری کنید.  

 داروهای تجویز شده برای دیگران

داروهایی که برای فرد دیگری – همچون خواهر یا برادر – یا بیماری دیگری تجویز شده است را هرگز به کودک خود ندهید. این کار بی تأثیر و حتی شاید خطرناک باشد. فقط داروهایی را به کودک خود بدهید که مخصوصاً برای او و بیماری او تجویز شده اند. 

استامینوفن اضافی

برخی از داروها برای آرام و کم کردن تب و درد، حاوی استامینوفن هستند. حتماً توجه داشته باشید این داروها را به کودکان خود ندهید. اگر از محتویات دارو آگاه نیستید، استامینوفن و ایبوپروفن کودک را تا پیش از مشورت با پزشک به او ندهید تا دوز مصرفی این دو دارو بیش از حد مجاز نشود.  

داروهای جویدنی

برای بیشتر کودکان مصرف داروهای جویدنی بسیار مضر و خطرناک است. اگر قرار است از داروی جویدنی برای درمان کودک خود استفاده کنید حتماً از پزشک او بپرسید آیا می توانید آن را له و خورد کنید و داخل قاشقی از غذاهای نرمی همچون ماست بریزید. البته باید توجه داشته باشید که کودک باید همه  قاشق را به طور کامل بخورد تا میزان مصرف دارو درست باشد. 

شربت تهوع آور

شربت تهوع آور موجب استفراغ می شوند و برای جلوگیری از مسمومیت مناسب است. البته مدت هاست که دکترها دیگر اینگونه شربت ها را تجویز نمی کنند زیرا مدرکی دال بر تأثیر آنها در درمان مسمومیت وجود ندارد. البته این گونه داروها می تواند به جای مفید بودن خطرناک نیز باشد زیرا ممکن است کودک همچنان تهوع داشته باشد. 

اگر چنین شربت هایی در خانه دارید بهتر است آنها را دور بریزید و برای اجتناب از مسمومیت های ناخواسته، مواد سمی را در قفسه های قفل دار  مخفی و دور از دسترس کودکان نگهداری کنید.

. 

مصرف دارو چه مقدار و چگونه

به گزارش روابط عمومی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در این اطلاعیه آمده است:تجویز آنتی هیستامین ها نظیر دیفن هیدرامین، کلرفنیرامین، برم فنیرامین و سیپروهپتادین، دکونژستان ها نظیر پسودوافدرین و فنیل آفرین، ضد سرفه ها نظیر دکسترومتورفان و خلط آورها نظیر گایافنزین به طور کلی در کودکان با سن کمتر از دو سال توصیه نمی شود.
با توجه به اینکه فرآورده های مورد استفاده برای رفع علائم سرماخوردگی و سرفه ممکن است حاوی بیش از یک ماده موثر باشند، در صورت ضرورت به تجویز برای کودکان حتماً نام مواد موثر و مقدار موجود در فرآورده جهت تنظیم دقیق مقدار مصرف با توجه به سن یا وزن کودک به دقت بررسی شود.
بر اساس این گزارش فرآورده های مذکور نباید به منظور کمک به خواب کودک و ایجاد حالت خواب آلودگی در وی مصرف شوند و توصیه می شود برای تنظیم مقدار تجویز شده فرآورده برای کودک، از پیمانه یا قاشق های مخصوص اندازه گیری دارو استفاده شود و از اندازه گیری مقدار مصرف توسط قاشق های خانگی، به دلیل استاندارد نبودن اندازه آنها، خودداری گردد.
این گزارش تاکید می کند در صورت تجویز بیش از یکی از فرآورده های مذکور، ممکن است مواد موثره مشترک موجود در فرآورده های تجویز شده برای کودکان از حد مجاز فراتر رفته و منجر به مسمومیت وی شود. لذا از تجویز غیر ضروری بیش از یک فرآورده حاوی هر یک از اجزای مذکور برای کودکان اجتناب شود و حتماً در محلی دور از دسترس آنان نگهداری گردد.
گفتنی است با توجه به اینکه مواردی از مسمومیت با فرآورده های مورد استفاده در کشور ما در گروه سنی کمتر از دو سال مشاهده شده که منجر به بستری شدن کوکان در بیمارستان شده است، وزارت بهداشت به پزشکان و داروسازان توصیه کرد هنگام تجویز و تحویل فرآورده های حاوی اجزای مذکور که در قرص و شربت سرماخوردگی کودکان(حاوی کلرافنیرامین و پسودوافدرین) شربت دیفن هیدارمین، شربت گایافنزین، شربت دکسترومتورفان پی(حاوی پسودوافدرین)، شربت اکسپکتورانت(حاوی گایافنزین، کلرفنرامین و پسودوافدرین)، شربت و قرص کلرفنیرآمین، قطره بینی فنیل آفرین، شربت و قطره دکسترومتورفان موجود است، نکات فوق را به والدین متذکر شوند.