اسکلت و استخوان های بدن انسان
آیا می توانید یک بدن بدون استخوان را تصور کنید؟ استخوان ها برای عملکرد طبیعی بدن انسان ضروری هستند. استخوان ها تضمین می کنند که همه اعضای بدن به درستی به یکدیگر متصل شده اند و ساختار صحیح بدنی را ایجاد کرده اند. 206 استخوان در بدن انسان وجود دارد. هر استخوان نیز وظیفه منحصر به فرد خودش را دارد. استخوان ها از بدن شما حمایت کرده و از آن محافظت می کنند. بیماری های مختلفی مرتبط با استخوان وجود دارد که در کل جهان پیدا می شود، مثلاً بیماری هایی مثل آرتروز، پوکی استخوان و تومور ها.
تشکیل استخوان ها
اول از همه باید بدانید که استخوان یک عضو بسیار سفت و سخت است و یک جزء کلیدی در اسکلت بدن انسان محسوب می شود. استخوان ها سایز ها و شکل های مختلفی دارند. ساختار بیرونی و درونی دارند اما بیایید در مورد این که استخوان ها در کجا شکل می گیرند، اطلاعاتی را پیدا کنیم. باید به دوران جنینی برگردیم اکثر استخوان های کودک عموماً نرم و انعطاف پذیر هستند. بخش عظیمی از آن ها از ماده ای به نام غضروف تشکیل شده است. زمانی که سن کودک بالاتر می رود، غضروف موجود در استخوان به صورت طولی رشد می کند و به دلیل افزایش کلسیم، قوی تر می شوند.
تعداد استخوان ها
تعداد استخوان های اسکلت عددی ثابت و مشخص نیست. یک کودک تقریباً 300 استخوان در موقع تولدش در بدن دارد. اگرچه در طول زمان که کودک رشد می کند ، این استخوان ها با یکدیگر ترکیب می شوند و به 206 استخوان تبدیل می گردند. یعنی در سنین جوانی فرد 206 استخوان دارد. در بعضی افراد استخوانچه های کوچکی وجود دارند که در همه نیست بنابراین تعداد استخوان ها عدد ثابتی نیست.
تفاوت استخوان بندی بدن در زنان و مردان
سیستم اسکلتی و استخوان بندی بدن انسان در زن و مرد با هم متفاوت است. استخوان های مردان از استخوان های زنان بزرگترهستند. شکل استخوان هم در این دو جنس متفاوتند، شکل استخوان های لگن خاصره در زنان به علت نیاز به حمایت از جنین با لگن مردان متفاوت است.
استخوان از چه بافتی یا چه چیزی تشکیل شده است؟
استخوان یک بافت زنده است و چنانچه در این بخش از پلاس وی میخوانید مانند سایر ساختارهای زنده به مواد مغذی، اکسیژن، گرما و فشار نیاز دارد. این عناصر سبب افزایش توانایی بافت استخوان و رشد آن می شود. فراوانترین ترکیبات مورد نیاز برای ساخته شدن استخوانها عبارتند از:
- نمکهای کلسیم (Calsium salt)
- ماتریکس ساختمانی(ماده بنیادی) (Organic matrix)
کلسیم فراوانترین ماده معدنی موجود در بدن انسان است و ماده بنیادی یک ساختار (چهارچوب) زنده است. این ماده، شبکه پیچیده ای از تارهای کلاژنی (Collagen fibers) نیمه انعطاف پذیر ساخته شده از زنجیره های مولکولهای پروتئینی است. این خطوط مشبک تارهای کلاژنی انعطاف پذیر باعث شکل گیری آن می شوند.
روی خطوط مشبک تارهای کلاژنی را مجموعه ای از صفحات پهن و نازکی که در واقع همان نمکهای سدیم می باشند می پوشانند. کلسیم لایه های زنده ساختار کلاژنی را به هم متصل کرده و پیوند می دهد و باعث ایجاد قدرت و استحکام کلاژن می شود. این ماده سبب می شود بدون اینکه استخوانها بشکند به آرامی خم شوند پس سبب انعطاف پذیری استخوان می شود که این انعطاف پذیری را استحکان یا نیروی کششی (Tensile strength) می نامند.
کلسیم توانایی (مقاومت) استخوان در مقابل نیروهای فشاری (Compressive forces) بدون اینکه باعث شکستگی آن شود، را بالا می برد. اگر یک فرد ترکیبات مناسبی از تارهای کلاژنی و کلسیم داشته باشد، استخوان های او در برابر نیروی وزن بدن ودر برابر ضربات و فشارهای مکرر وارد شده هنگام حرکت مقاومت می کند.
تقسیم بندی اسکلت
اسکلت را به دو قسمت محوری و ضمیمه تقسیم بندی میکنند:
اسکلت محوری
اسکلت محوری Axial skeleton در محور و مرکز بدن قرار داشته و ستون اصلی بدن هستند. مانند:ستون فقرات، قفسه سینه و جمجمه
اسکلت ضمیمه
اسکلت ضمیمه Appendicular skeleton به استخوان های محوری بدن متصل شده و ضمیمه آن شده اند. بقیه استخوان های بدن را اسکلت ضمیمه مینامند.
استخوان های کلیدی در سیستم اسکلتی بدن انسان
- جمجمه
- شانه
- بازو
- دست
- قفسه سینه
- ستون فقرات
- لگن
- ساق پا
- قوزک پا
- کف پا
انواع استخوان ها
پنج نوع استخوان در بدن انسان وجود دارد:
استخوان بلند
استخوان های بلند حاوی یک محور، بدنه و شاخ استخوانی هستند. استخوان های طویل و بلند معمولاً پهنای کمتری دارند:ساق کوچک، ساق بزرگ و استخوان ران جزء این استخوان های بلند هستند.
استخوان های کوتاه
استخوان های کوتاه مکعبی شکل می باشند. ارتفاع و پهنای برابر دارند. استخوان مچ و قوزک پا جزء استخوان های کوتاه هستند.
استخوان های مسطح
این استخوان ها ساختار ظریف تری دارند و اغلب از اعضای بدن محافظت خوبی انجام می دهند. معمولاً انواع مختلف ماهیچه ها به این استخوان ها وصل می شوند و استخوان هایی که از مغز محافظت می کنند ، جزء این استخوان های مسطح هستند.
استخوان های نامنظم
همانطور که از نامشان پیداست، به طور کامل شکل متفاوتی در مقایسه با دیگر انواع استخوان ها دارند و بر اساس ماهیت عملکردی که انجام می دهند، با یکدیگر متفاوت هستند. بنابراین حمایت خوبی از حرکات بدن دارند و می توانند از نخاع نیز محافظت کنند. مهره های کمر و بعضی از استخوان های صورت، نمونه هایی از این نوع استخوان ها هستند.
استخوان های غضروفی
این استخوان ها در تاندون ها وجود دارند. آن ها تاندون ها را نگه می دارند و قادر می سازند که از مفصل فاصله بگیرند . استخوان کاسه زانو نمونه بارزی از این استخوان است.
عملکرد و وظایف استخوان ها
حمایت
استخوان ها از ماهیچه ها و بافت های مختلف بدن به شکل صحیح محافظت می کنند و آنها را به یکدیگر متصل می کنند.
کمک به حرکت ماهیچه ها
این استخوان ها ماهیچه های ما را قادر می سازند که آزادانه حرکت کنند. ماهیچه های اسکلتی در بدن به استخوان ها وصل می شوند. انقباض ماهیچه ها باعث حرکت استخوان ها می گردد.
محافظت
این استخوان ها در بدن انسان مانند جمجمه و استخوان قفسه سینه به عنوان یک محافظ برای جلوگیری از آسیب دیدگی عمل می کنند. تولید سلول های خونی این استخوان ها در تولید سلول های خونی قرمز و سفید نقش دارند. سلول های خونی سفید در مغز استخوان از عفونت های استخوانی جلوگیری می کنند.
تولید سلول های خونی
در مغز استخوان گلبول های سفید و قرمز و پلاکت ها ساخته میشوند.
تنظیم سیستم هورمونی بدن
سلول های استخوانی سبب ترشح هورمون استئوکلسین می شوند و در تنظیم قند و چربی موثرند.
ذخیره مواد معدنی
استخوان، مواد معدنی مثل کلسیم و فسفر را که برای عملکرد صحیح سلول ها در بدن موثر هستند، ذخیره می کنند.
ذخیره انرژی
چربی هایی که در سلول های بافت زرد استخوان ذخیره می شوند، عاملی برای ذخیره انرژی هستند.
