همه چیز درباره زایمان زودرس ، دلایل ، نشانه ها و چگونگی پیشگیری از آن
آیا می دانستید که سالانه در سرتاسر جهان 15 میلیون نوزاد زود تر از موعد مقرر به دنیا می آیند ؟ این یعنی بیش از یک نوزاد از هر 10 نوزاد ، زود متولد شده است . تولد زودهنگام یکی از دلایل غالب در مرگ و میر نوزادان است.
این آمارهای نگران کننده هر خانم بارداری را از خطرات آگاه می کند تا بتواند در صورت نیاز اقدامات به موقعی را انجام دهد . به همین دلیل برای شما در این قسمت از پلاس وی دلایل زایمان زودرس ، عوامل خطرزا، راهکارهای درمانی موجود و اقدامات پیشگیرانه ای که می توانید در پیش بگیرید را آورده ایم.
زایمان زودرس چیست ؟
زایمان زودرس زمانی اتفاق می افتد که انقباضات منظم قبل از هفته 37 بارداری شروع می شود و با گشادی دهانه رحم همراه است . زایمان زودرس را می توان بر اساس زمانی که اتفاق می افتد دسته بندی کرد :
- کم تر از 28 هفته ، به شدت زودرس
- 28 تا 32 هفته ، خیلی زودرس
- 32 تا 37 هفته ، متوسط تا زودرس
اگر نوزاد بین هفته های 20 تا 37 به دنیا بیاید ، بدین معناست که زایمان زودرس رخ داده است . لازم به ذکر است که هرچه زایمان زودتر رخ دهد مشکل سازتر خواهد بود.
دلایل زایمان زودرس چیست ؟
1. زایمان زودرس بی اختیار:
این یک زایمان برنامه ریزی نشده است که قبل از هفته سی و هفتم بارداری اتفاق می افتد. درحالی که دلیل اصلی این نوع زایمان زودرس مشخص نیست اما شاید یک عفونت یا التهاب بتواند محرک این امر باشد.
2. تولد زودرس از نظر پزشکی :
در صورت وجود شرایط پزشکی مثل پره اکلامپسی ، پزشک دستور زایمان زودرس به واسطه زایمان اجباری را می دهد اما اگر مشکلات پزشکی جدی وجود نداشته باشد، ممکن است پزشک از اقدامات اضافی به منظور نگه داشتن جنین در رحم مادر تا حد امکان استفاده کند که در این شرایط سلامتی جنین و مادر مرتبا چک می شود اما اگر امکان نگه داری جنین در رحم برای طولانی مدت میسر نباشد ، ممکن است پزشک به منظور پرورش ارگان های جنین از استروئید استفاده کند.
3. زایمان زودرس مشخص نشده از نظر پزشکی (انتخابی)
این می تواند یک زایمان یا سزارین اجباری باشد که حتی در صورت عدم وجود علائم اورژانسی انجام می شود . این نوع زایمان زودرس اصلا پیشنهاد نمی شود و تحقیقات نشان داده اند سلامت نوزادانی که به اجبار در طول هفته های سی وهفتم و سی وهشتم به دنیا آمده اند در مقایسه با نوزادانی که در هفته سی ونهم و یا دیر تر به دنیا آمده اند بسیار ضعیف تر هستند.
زایمان زودرس ممکن است در هر زمانی رخ دهد و شما نمی توانید خودتان را برای آن آماده کنید اما اگر در معرض زایمان زودرس باشید می توانید از علائم آن با خبر باشید.
چه کسانی در معرض زایمان زودرس هستند ؟
اگر یک یا چند از شرایط زیر را داشته باشید ، بیشتر در معرض زایمان زودرس هستید :
- اگر قبل از بارداری بسیار چاق و یا بسیار لاغر بوده اید
- مراقبت های نادرست پیش از تولد
- انجام کارهای استرس زا
- سیگار کشیدن ، مصرف الکل یا مصرف مواد مخدر در طی بارداری
- مشکلاتی نظیر قند خون بالا ، فشار خون ، پره اکلامپسی یا تیروئید
- نقص های خاص کودکان هنگام تولد
- حاملگی لقاح خارج رحمی
- بارداری دو یا چندقلو
- مشکلات لخته شدن خون
- مایع آمنیوتیک بیش از حد یا ناکافی
- عفونت های واژینال مثل واژینوز باکتریایی و تریکومونیازیس ، عفونت کلامیدیا، عفونت مجاری غیر تناسلی( باکتریوری بدون علامت، سینه پهلو، آپاندیس)
- عفونت مجاری ادراری و عفونت های مقاربتی
- پارگی رحم در سزارین قبلی
- برداشتن فیبروئید رحم
- ناهنجاری در ارگان های تولید مثل مانند دهانه رحم کوتاه یا کوتاه شدن دهانه رحم در طول سه ماهه دوم به جای سه ماهه سوم
- جفت سر راهی
- سابقه تولد زودرس
- باردار شدن ، 6 ماه بعد از آخرین بارداری
- زنان جوان تر از 18 سال و بزرگ تر از 35 سال
- سبک زندگی و عوامل محیطی
- قرار گرفتن در معرض آلاینده های محیطی
- خشونت های خانگی، سوء استفاده جسمی ، جنسی ، عاطفی و عدم حمایت های اجتماعی
هرچه عوامل خطر بیشتر باشد احتمال زایمان زود رس نیز افزایش می یابد و این برای نوزاد خوب نیست.
چه عواقبی برای نوزادان نارس وجود دارد ؟
1. کمبود وزن هنگام تولد ، کم تر از 2 کیلو و 500 گرم
2. مشکلات تنفسی ، مانند:
- سندرم زجر تنفسی
- بیماری پرده هیالین شرایطی که به دلیل عدم وجود سورفکتانت ها در شش ها رخ می دهد و کیسه های هوا را می بندد
- بیماری مزمن ریه ناشی از آسیب بافتی در طولانی مدت
- کمبود هوا خارج از فضای ریه
- رشد ناقص ریه
- توقف تنفس یا آپنه
3. اندام های توسعه نیافته و مشکلات بینایی
4. ریسک بالایی در ناتوانی برای یادگیری
5. مشکلات رفتاری
6. ناپایداری دمای بدن :ناتوانی در تنظیم دمای بدن به دلیل کمبود چربی بدن
7. مشکلات قلبی و عروقی ، مانند :
- مجرای شریانی باز شرایطی که مانع عرضه خون به شش ها می شود
- فشار خون بسیار بالا یا بسیار پایین
- ضربان قلب پایین(اغلب با آپنه رخ می دهد)
8. خون و شرایط متابولیک که شامل موارد زیر می شود:
- کم خونی که ممکن است نیاز به انتقال خون باشد
- زردی ، به دلیل کبد توسعه نیافته و نابالغی دستگاه گوارش
- کمبود یا ازدیاد مواد معدنی مثل کلسیم و موادی مانند گلوکز در خون
- فعالیت کلیوی نابالغ
9. نواقص دستگاه گوارش ، مانند :
- مشکل غذا دادن ، ناتوانی در مکیدن یا قورت دادن
- هضم ضعیف
- انتروکولیت نکروزان ، یک بیماری روده ای جدی
10. نواقص عصبی :
- خون ریزی داخل مغزی
- لوکومالاسی پیرامون بطن , شرایطی که باعث نرم شدن بافت های مغزی در اطراف بطن ها می شود که حاوی مایع مغزی نخاعی می باشد
- ضعف در ماهیچه ها
- تشنج به دلیل خون ریزی داخل مغز
- رتینوپاتی که باعث رشد غیر طبیعی رگ های خونی در شبکیه می شود که می تواند منجر به جدا شدن شبکیه از پشت چشم شود و باعث کوری شود.
11.عفونت هایی که ممکن است برای درمان نیاز به مصرف آنتی بیوتیک داشته باشند
اگر نشانه های زودرس شناخته شوند و مشکل به موقع تشخیص داده شود احتمال بروز این عوارض کاهش می یابد
علائم زایمان زودرس چیست ؟
در پاسخ به سوالات برخی از شما کاربران از بخش بارداری و نوزاد پلاس وی در این رابطه باید بگوییم که از علائم زایمان زودرس می توان به :
- افزایش ترشحات واژینال
- تغییر شکل ترشحات مثل آبکی، خلطی و یا خونی (ترشحات صورتی رنگ یا با رگه هایی از خون)
- خونریزی واژینال یا لکه بینی
- درد در زیر شکم
- گرفتگی عضلات شکم بدون اسهال و یا همراه اسهال
- حس کردن فشار در ناحیه لگن
- درد پایین کمر
- انقباضات رحمی بدون درد و به صورت مکرر
- پاره شدن کیسه آب (به صورت چکیدن یا جاری شدن مایع) اشاره کرد.
بعضی از علائم، مثل انقباضات و خون ریزی واژینال ممکن است شبیه به مواری باشد که در طول دوران بارداری تان داشته اید اما خونریزی واژینال اگر به رنگ قرمز یا صورتی کم رنگ باشد و با پارگی کیسه آب و انقباضات همراه باشد، فرق می کند.
انقباضات زایمان با برکستون هیکس متفاوت هستند . شما نباید هرباری که دچار انقباضات کاذب و یا لکه بینی می شوید ، بترسید اما اگر هرکدام از این علائم را داشتید به پزشک مراجعه کنید.
زایمان زودرس چگونه تشخیص داده می شود؟
آزمایشات و روش های زیر به تعیین زایمان زودرس کمک می کند:
1. معاینه لگن برای تشخیص وضعیت رحم :
این کار به پزشک کمک می کند تا ضخامت رحم ، اندازه و موقعیت جنین را شناسایی کند و همچنین به ارزیابی دهانه رحم، که اگر در اثر پاره شدن کیسه آب به اندازه 10 سانتی متر باز شده باشد کمک می کند و می تواند جفت سرراهی را بررسی کند.(جفت دهانه رحم را پوشش می دهد)
2. فراصوت برای بررسی اندازه جنین :
این کار به تعیین اندازه ، وزن ، سن و موقعیت جنین و همچنین میزان مایع آمنیوتیک در اطراف جنین کمک می کند.
3. بازبینی رحم :
این کار به وسیله تاکومتر به منظور اندازه گیری مدت و فاصله بین انقباضات شما انجام می شود.
4. آزمایشات آزمایشگاهی برای عفونت :
این آزمایشات شامل آزمایش سواب از ترشحات واژن برای بررسی هرگونه عفونت و فیبرونکتین جنینی می باشد . فیبرونکتین جنین یک پروتئین است که توسط رحم ترشح می شود و به عنوان چسب برای اتصال کیسه جنین به لایه رحم عمل می کند که تجزیه این چسب می تواند تعیین کننده زایمان باشد.
اگر تشخیص نشان دهد که احتمال زایمان زودرس وجود دارد ، پزشک تلاش می کند تا با روش های درمانی مختلف دوران بارداری را طولانی تر کند.
زایمان زودرس چگونه کنترل می شود ؟
درمان زایمان زودرس به علت آن و سنجیدن جوانب مثبت و منفی تاخیر در زایمان بستگی دارد.
اگر زایمان زودرس قبل از هفته سی و چهارم بارداری آغاز شود ، پزشک دستور بستری شدن را می دهد و باید دارو مصرف کنید.
1. تجویز آنتی بیوتیک در صورت پاره شدن کیسه آب:
زایمان زودرس اگر با عفونت یا التهاب همراه باشد و منجر به پاره شدن زود هنگام کیسه آب شود ، پزشک آنتی بیوتیک آریترومایسین را تجویز می کند.
2. کورتیکواستروئیدها برای بلوغ ریه :
تزریق استروئید بین هفته های بیست و چهارم و سی و چهارم بارداری برای تسریع در روند بلوغ ریه های جنین انجام می شود. اگر پزشک مشکوک باشد که ممکن است در هفت روز آینده زایمان کنید ، ممکن است این دارو را در هفته 23 یا حداکثر هفته36 بارداری برای شما تجویز کند.
3. توکولیتیک ها برای کنترل انقباضات :
این دارو برای توقف موقت زایمان زودرس داده می شود و دریچه ای برای عملکرد استروئیدها و یا داروهای دیگر را فراهم می کند. توکلیز با استفاده از داروهای مختلف دیگری مثل نیفدیپین که مانع نفوذ کلسیم لازم برای انقباض سلول مایومتریال که کنترل فعالیت اکسی توسین را دارند، می شود.
برای زنان مبتلا به فشار خون بالا، توکلیز توصیه نمی شود.
دارو های بتاسیمپاتومیمتیک ، تربوتالین و سالبوتامول معمولا برای مهار انقباضات رحمی استفاده می شوند اما تحقیقات نشان داده که مسدود کننده های کانال کلسیم نیفدیپین بسیار موثر تر از داروهای بتاسیمپاتومیمتیک هستند.
4.سرکلاژ سرویکس :
در زنان بارداری که دهانه رحم کوتاه یا ضعیفی دارند ، یک روش جراحی به نام سرکلاژ به منظور کنترل احتمال زایمان زودرس انجام می شود که این روش شامل دوختن دهانه رحم با بخیه های محکم است . اگر شرایط زیر را دارید این روش برای شما پیشنهاد می شود:
- اگر کم تر از 24 هفته باردار هستید
- اگر قبلا تجربه زایمان زودرس را داشته اید
- اگر طول دهانه رحمتان کم تر از 25 میلی متر است
این روش های درمانی ممکن است بارداری شما را طولانی کنند و یا نکنند اما اگر برخی اقدامات پیشگیرانه را رعایت کنید ، احتمالاً، احتمال زایمان زودرس کاهش می یابد.
اقدامات پیشگیرانه برای زایمان زودرس چیست ؟
ممکن است برای پیشگیری از زایمان زودرس اقدامات زیر را انجام دهید تا یک بارداری سالم داشته باشید :
- یک سبک زندگی سالم در پیش بگیرید :از سیگار کشیدن و مصرف مواد مخدر در طول بارداری اجتناب کنید.
- بدون اجازه پزشک معالجتان از هیچ دارویی استفاده نکنید.
- بین دو بارداری فاصله مناسبی داشته باشید زیرا فاصله کم تر از شش ماه می تواند خطر زایمان زودرس را افزایش دهد.
- اگر در منطقه پر خطر هستید، ممکن است پزشک برای شما تزریق هفتگی هورمون پروژسترون را توصیه کند که به عنوان آلفا-هیدروزیپروژسترون کاپروات معروف است.
- فعالیت های بدنی پر فشار می تواند منجر به زایمان زودرس شود . بنابراین پیش از شروع هرکاری با پزشکتان مشورت کنید.
- اگر دیابت یا فشار خون حاملگی دارید مرتبا سطح فشار و قندتان را چک کنید.
- خودتان را در برابر احساسات منفی مثل اضطراب کنترل کنید.
- اگر انقباض دارید ، پس مایعات زیادی بنوشید . آن ها ممکن است انقباضات کاذب باشند ، بنابراین برای مدتی صبر کنید تا ببینید آیا انقباضات ادامه دارد یا خیر.
- مراقبت های قبل از تولد را از دست ندهید . اگر متوجه هرگونه نشانه و علائم عجیب و غریب هستید، در مورد آن ها به پزشک خود بگویید. این کار به آن ها کمک می کند تا زایمان زودرس را پیش بینی کنند.
در معاینه ob چه انتظاراتی دارید ؟
در صورت بروز هرگونه علائم یا علائم زایمان زودرس ، سریعاً به پزشک اطلاع دهید . در این قسمت آنچه ممکن است در طول معاینه اتفاق بیفتد ، آمده است.
سوالاتی که پزشک از شما خواهد پرسید :
- چه موقع متوجه علائم انقباض شدید؟
- اکنون هم احساس انقباض می کنید؟
- در هر یک ساعت چند بار احساس انقباض می کنید؟
- آیا تغییراتی در ترشحات واژینال داشته اید؟
- آیا از تب یا هر بیماری عفونی رنج می برید؟
- آیا سابقه سقط جنین ، جراحی رحم یا دهانه رحم دارید؟
- سیگار می کشید ؟ چه مقدار؟
چگونگی ملاقات با پزشکتان :
- با بیمارستان تماس بگیرید و بپرسید که آیا می توانید فورا پزشکتان را ببینید یا خیر
- حتما با همسر و یا یکی از دوستانتان به پزشک مراجعه کنید . در صورت داشتن زایمان زودرس تمرکز کافی برای شنیدن حرف های پزشک ندارید اما فردی که همراه شما می آید می تواند تمام اطلاعات را به خاطر بسپارد
- تمام سوالاتی که در ذهن دارید بنویسید و در طی معاینه از پزشکتان بپرسید
نمونه ای از سوالاتی که می توانید از پزشکتان بپرسید:
- زمان زایمانتان را بپرسید
- چه کاری می توانم انجام دهم تا دوران بارداری طولانی داشته باشم؟
- اگر دچار زایمان زودرس شوم چه درمان هایی برای نوزادم لازم است؟
- در صورت مشاهده چه علائمی باید مراقب باشم؟
- هرچند وقت یک بار باید به بیمارستان مراجعه کنم؟
- اگر نوزادم نارس به دنیا بیاید چه خطراتی برایش به وجود می آید؟
زایمان زودرس غیرقابل پیش بینی است اما می توانید نشانه ها را بخوانید و اقدامات پیشگیرانه را انجام دهید . پزشک تمام تلاش خود را برای به تأخیر انداختن زایمان انجام می دهد تا جنین بتواند تا حد ممکن رشد کند.
بنابراین، در طول مراجعه منظم ، هیچ یک از جزئیات مهم سلامتی تان را رد نکنید . به پزشکتان در مورد سبک زندگی ، حاملگی های گذشته ، هرگونه مشکل سلامتی که دارید بگویید و شبهات خود را از بین ببرید.
