همشهری آنلاین: کشورهای چین، هند، آمریکا، برزیل، اندونزی، ژاپن، مکزیک، ترکیه، آلمان، پاکستان، روسیه، بریتانیا ، فرانسه و در نهایت ایران، در این فهرست بالای 100 میلیون دوز تزریق قرار دارند. البته با توجه به جمعیت بالا در چین و هند، این کشورها به ترتیب، بالای 2 میلیارد و بیش از یک میلیارد دوز واکسن تزریق کرده اند. از میان این 14 کشور، تنها ترکیه و آلمان، جمعیتی به اندازه ایران دارند و جمعیت بریتانیا هم تقریبا 20 میلیون کمتر از ایران است.
ایران ظهر روز گذشته، با ثبت 100 میلیون و 174 هزار و 837 دوز واکسن، در رده بندی این کشورها قرار گرفت تا میزان پوشش کامل واکسیناسیون را (تزریق هر دو دوز) براساس جمعیت کل کشور به 50 درصد برساند. این عدد برای جمعیت هدف (67 میلیون نفر) 82 درصد است. همه اینها در حالی است که با وجود ورود به فهرست کشورهای با تزریق بالا، هنوز 15 درصد جمعیت هدف برای دریافت واکسن اقدام نکرده اند که انتشار خبرها و شایعه های مربوط به عوارض واکسن، ترمز این افراد شده است. ایجاد آمبولی ریه و سکته های قلبی و مغزی یا کیفیت کم برخی واکسن های تزریق شده، جزو همین خبرهاست، اما دیروز محسن زهرایی، رئیس اداره بیماری های قابل پیشگیری با واکسن وزارت بهداشت در پاسخ به همشهری توضیح داد:«این که گفته می شود سکته مغزی یا آمبولی ریه پس از تزریق واکسن افزایش پیدا کرده، باید بررسی شود که آیا این عوارض در افراد واکسن زده گزارش شده یا مبتلایان به کرونا. البته در 20 درصد مبتلایان، حوادث ترومای آمبولی گزارش شده و عامل بسیاری از عوارض و مرگ ناشی از آن هم می تواند همین مسئله باشد، اما اگر این افراد با بروز آمبولی را با افرادی که واکسنی با پلتفرم آدنوویروس تزریق کرده اند، مقایسه کنیم، می بینیم که در گروه سنی بالای 50 سال واکسینه شده این عوارض یک در 100 هزار نفر و در گروه سنی پایین تر یک در 50هزارنفر است.» او تأکید کرد:«به هیچ عنوان گفته نمی شود که عارضه واکسن، صفر است، بلکه در مقایسه باید دید درصورت واکسن نزدن چه عوارضی وجود دارد و با تزریق واکسن می توان جلوی آن را گرفت.» عوارض واکسن های تزریق شده در کشور، موضوع مطالعه اخیری بود که از سوی وزارت بهداشت انجام شد.
مسعود یونسیان، رئیس کمیته راهبردی مطالعات عوارض واکسیناسیون وزارت بهداشت، با انتشار گزارش میانی مطالعه انجام شده درباره عوارض 4واکسن کرونای تزریق شده در کشور به ایسنا گفت :«مجری طرح مراقبت فعال عوارض واکسن از پروتکل سیستم نظارت فعال در 7 دانشگاه علوم پزشکی کشور، یعنی شاهرود، مشهد، گیلان، سنندج، بیرجند، کرمان و سیستان و بلوچستان، استفاده کرده و 4 واکسن اسپوتنیک وی، آسترازنکا، سینوفارم و برکت را مورد ارزیابی قرار داده است. نتیجه بررسی ها نشان داد که هیچ مرگی در جمعیت مورد مطالعه، منتسب به تزریق واکسن نبوده است. در این میان 2 مورد عارضه جدی مربوط به واکسن مشاهده شد که شامل یک مورد تشنج و یک مورد لخته خونی بود و هر دو بیمار بهبود یافتند. در همین مطالعه همچنین مشخص شد که تمام واکسن های تزریق شده، حدود 84 درصد قدرت پیشگیری از ابتلا را داشتند و حدود 90درصد هم از بستری و ابتلا به نوع شدید کرونا، پیشگیری کردند.»
بهترین زمان برای تزریق واکسن
اثرگذاری واکسن ها، بیش از همه در کاهش ریسک مرگ، نشان داده شده است. به طوری که، علی شریفی زارچی، رئیس مرکز مدیریت آمار و فناوری اطلاعات وزارت بهداشت که در نشست خبری روز گذشته حضور داشت، تأکید کرد:«اگر واکسیناسیون انجام نمی شد، در پیک پنجم، مرگ ده ها هزار نفر از افراد بالای 75 سال در کشور رقم می خورد.»
زهرایی هم گفت که اگر واکسیناسیون انجام نمی شد شرایط سخت تر بود و بیماری افزایش پیدا می کرد. براساس اعلام مسئولان وزارت بهداشت، هم اکنون، بهترین زمان برای تزریق واکسن است، چرا که با عبور از پیک پنجم، وضعیت ابتلا و بستری، روند کاهشی دارد و احتمال بروز بیماری در افراد همزمان با تزریق واکسن کمتر از ماه های گذشته است.
همچنین در سبد واکسیناسیون، تنوع وجود دارد، به طوری که هم اکنون 5 واکسن داخلی (برکت، پاستوکووک، اسپایکوژن، فخرا و کووپارس) و 3 واکسن خارجی (آسترازنکا، سینوفارم و اسپوتنیک) در مقایسه با ماه های گذشته به راحتی در پایگاه های واکسیناسیون در دسترس قرار دارند. بنابراین به دلیل غیرقابل پیش بینی بودن وضعیت ابتلا و رقم خوردن پیک جدید در کشور یا ورود سویه های جدید ازجمله دلتاپلاس تأکید بر تکمیل پوشش واکسیناسیون بیش از 85 درصد در کوتاه ترین زمان ممکن است.
با این که تأکید بر تزریق واکسن کروناست، اما رئیس اداره بیماری های قابل پیشگیری با واکسن وزارت بهداشت تأکید کرد، افرادی که علائم بالینی ابتلا به کرونا دارند، باید صبر کنند و پس از بهبود نشانه ها برای تزریق واکسن اقدام کنند:«واکسن های تامین شده از سوی وزارت بهداشت سهم مردم است و اگر نزنند از سهم خودشان گذشته اند. 14 تا 15 درصد مردم هنوز واکسینه نشده اند و برخی از آنها ایراد به اثربخشی واکسن می گیرند و عارضه های آن را برای تزریق نکردن واکسن بهانه می کنند؛ درحالی که تأثیر واکسن در عبور از پیک پنجم کاملا قابل مشاهده است.»
تغییر شاخص های رنگ بندی شهرها
هرچند که پوشش گسترده واکسیناسیون به عنوان اصلی ترین عامل در کاهش بیماری و مرگ ومیر ناشی از کرونا مطرح می شود، اما به تأکید اپیدمیولوژیست ها پیشگیری و مدیریت بیماری هم اصل مهم افزایشی نشدن ابتلا و رقم خوردن پیکی دیگر در کشور است. این در حالی است که انتقادات زیادی از تعیین رنگ بندی شهرها و وضعیت قرنطینه های اعمال شده نسبت به آنها وجود دارد و اکنون این سؤال مطرح است که با توجه به کاهش موارد بستری در بسیاری از شهرهای کشور، آیا زمان تغییر در فاکتورهای قرمز و نارنجی شدن شهرها ازجمله پایش میزان مراجعات و موارد مثبت روزانه لحاظ شود تا علاوه بر واکسیناسیون، خطرات احتمالی شیوع دوباره بیماری در یک منطقه و تسری آن به دیگر شهرها گرفته شود؟
علی شریفی زارچی، رئیس مرکز مدیریت آمار و فناوری اطلاعات وزارت بهداشت در پاسخ به این سؤال همشهری گفت:«رنگ بندی شهرها تاکنون براساس شاخص بستری ها بوده است. با توجه به این که شاخص مرگ 12 روز بعد از شاخص بستری اتفاق می افتد در این رنگ بندی ها درنظر گرفته نشده بود. بیشترین انتقادات مطرح شده به این رنگ بندی ها همین شاخص بستری ها بود که عنوان می کردند چرا پس از بستری بیماران وضعیت قرنطینه ها و مدیریت بیماری درنظر گرفته می شود. اما قرار است تغییراتی در این فاکتورها انجام شود.» او همچنین در پاسخ به سؤال دیگر همشهری درباره شیوع احتمالی بیماری از شهرهای مرکزی کشور برخلاف پیک های قبلی که از شهرهای مرزی آغاز می شد، گفت:«همچنان شهرهای مرزی در شرق و شمال غرب کشور داریم که با شیوع بیماری مواجه هستند. هم اکنون بیشترین دغدغه ما استان خراسان جنوبی و شهرهای قرمز کشور است که روند صعودی بستری دارند، اما این هم تصور درستی نیست که ورود هر مسافری از مرزها منجر به افزایش بیماری در همان شهرهای مرزی شود.
چراکه ممکن است ماندگاری مسافر در این شهرهای مرزی وجود نداشته باشد و آنها به دیگر نقاط سفر کنند. از سوی دیگر نظارت جدی بر ورود سویه جدید ویروس از کشورهای همسایه داریم و در این باره وضعیت شهرهای مرزی هم در حال پایش است.» او نسبت به ورود سویه جدید کرونا به دلیل شرایط سایر کشورها، اعلام نگرانی کرد و گفت:«هنوز شواهدی از ورود سویه جدید به کشور گزارش نشده است. نمونه گیری برای توالی یابی ویروس از سوی دانشگاه های علوم پزشکی و توالی یابی در دانشگاه علوم پزشکی تهران، انستیتو پاستور و دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی انجام می شود.»
انتهای پیام/م
