شناسه دارویی پروپرانولول
نام های تجارتی :Bedranol SR, Apsolol, Angilol
دسته دارویی :داروی بتابلوکر و داروی ضد اضطراب
میزان خطر مصرف بیش از دوز مجاز دارو :بسیار زیاد
میزان وابستگی و اعتیاد به دارو :کم
احتیاج به نسخه پزشک :بلی
قابل استفاده برای عموم :بلی
عوارض و خصوصیات پروپرانولول
فرمول شیمیایی پروپرانول
فرمول شیمیایی پروپرانول C16H21NO2 است. پس از 1 تا 3 ساعت به حداکثر غلظت پلاسمایی می رسد و نیمه عمر آن 4 تا 5 ساعت است. اما زمان اثرگذاری آن طولانی تر از نیمه عمرش است و ممکن است تا 12 ساعت طول بکشد. بیش از 99٪ آن از راه مدفوع از بدن خارج می شود. پروپرانولول بلوک کننده غیراختصاصی گیرنده های بتا یک و بتا دوی سمپاتیک می باشد.
اشکال دارویی پروپرانولول
Tablet :10 mg, 40 mg, 80 mg
Injection :1 mg/ml
داروی پروپرانولول چیست؟
پروپرانولول یک بتا بلاکر است که بر روی قلب و گردش خون در رگ ها تاثیرمی گذارد. این ماده برای درمان تپش قلب، آنژین (درد قفسه ی سینه)، فشار خون بالا (پرفشاری خون)، اختلالات ریتم قلب و سایر بیماری های قلبی و یا شرایط گردش خون مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین از این ماده برای درمان و یا جلوگیری از حملات قلبی، کاهش شدت و دفعات سردردهای میگرنی نیز استفاده می شود.
همانژئول (پروپرانولول مایع خوراکی 4.28 میلی گرم) برای کودکانی که حداقل 5 هفته ای هستند برای درمان شرایطی به نام همانژیومای شیر خواری استفاده می شود. همانژیوما توسط گرد هم آمدن غیر طبیعی رگ های خونی ایجاد می شود. این رگ های خونی خوش خیم رشد می کنند و می توانند به صورت نشانه های قرمز و یا زخم بر روی پوست ظاهر شوند. این بیماری حتی می تواند مشکلات پیچیده ای را در بدن ایجاد کند .در کبد، مغز و یا سیستم گوارشی
مقدار و نحوه مصرف دارو:
مقدار مصرف هر دارو را پزشک تعیین میکند . مقدار مصرف معمولی این دارو به شرح زیر است:
بزرگسالان:
– در آنژین صدری روزانه 80 تا 320 میلی گرم منقسم به 2 ،3، یا 4 بار در روز.
– درتنظیم ضربان قلب 10 تا 30 میلی گرم 3 یا 4 بار در روز.
– در فشار خون 10 میلیگرم 2 بار در روز که این مقدار میتواند توسط پزشک تا 640 میلیگرم در روز افزایش یابد.
– در درمان پس از حمله قلبی،180 تا 240 میلیگرم در روز منقسم به دفعات.
– در پیشگیری دردهای میگرنی20 میلیگرم 4 بار در روز که این مقدار میتواند توسط
– پزشک تا 240 میلیگرم در روز افزایش یابد.
کودکان:
– در فشار خون 5/0 میلیگرم تا 4 میلیگرم به ازاء هر کیلو گرم وزن بدن منقسم به دفعات.
تزریقی
بزرگسالان :پروپرانولول به عنوان ضد آریتمی ، 3 ـ 1میلی گرم با سرعت حداکثر mg/min 1 تزریق وریدی می شود. در صورت نیاز، این مقدار پس از 4 ساعت ، تکرار می شود.
کودکان :پروپرانولول به عنوان ضد آریتمی ،0/1mg/kgـ0/01 (تا حداکثر 1 میلی گرم در هرنوبت مصرف ) که هر 8 ـ 6 ساعت در صورت نیاز تکرار می شود، مصرف می گردد.
مکانیسم اثر
اثر کاهنده فشارخون:مکانیسم دقیق اثر آن مشخص نیست؛ این دارو ممکن است با مسدود ساختن گیرنده های آدرنرژیک (و در نتیجه، کاهش برونده قلبی)، کاهش جریان خروجی سمپاتیک از CNS و فرو نشاندن آزادساز ی رنین، موجب کاهش فشارخون شود.
اثر ضد آنژین:پروپرانولول با جلوگیری از دسترسی کاتکول آمین به گیرنده های بتا آدرنرژیک مصرف اکسیژن میوکارد را کاهش می دهد و در نتیجه، آنژین صدری را برطرف می کند.
اثر ضد آریتمی:پروپرانولول ضربان قلب را کاهش می دهد و از افزایش ضربان قلب ناشی از فعالیت بدنی جلوگیری می کند. همچنین، این دارو موجب کاهش قدرت انقباضی میوکارد، برونده قلبی و سرعت هدایت گره های سینوسی - دهلیزی (SA) و دهلیزی - بطنی (AV) می شود.
اثر پیشگیری از میگرن:به نظر می رسد این اثر دارو ناشی از جلوگیری از گشاد شدن عروق است.
اثر پیشگیری از انفارکتوس میوکارد:مکانیسم دقیق اثر پروپرانولول که از طریق آن مرگومیر بعد از انفارکتوس میوکارد را کاهش می دهد، مشخص نیست.
فارماکوکینتیک پروپرانولول
حدود 90 درصد دارو ازمجرای گوارش جذب می شود.
پیوند داروبا پروتئین های پلاسما خیلی زیاد است .
متابولیسم دارو کبدی بوده نیمه عمر آن
3 ـ 2 ساعت است . زمان لازم برای رسیدن به اوج اثر 1/5 ـ 1 ساعت است . دفع داروکلیوی است .
چگونگی مصرف
مقادیر متفاوتی از پروپرانولول برای علل مختلف تجویز می شود. شکل طولانی اثر پروپرانولول معمولاً روزی یک بار مصرف می شود. مهم است که دارو را هر روز ساعت معینی بخورید.
معمولاً بهتر است دارو را صبح پیش از صبحانه مصرف کنید تا فراموش نکنید. پروپرانولول را می توان با یا بدون غذا مصرف کرد. هر روز پیش از خوردن پروپرانولول نبضتان را بشمارید و فشارتان را اندازه بگیرید اگر کمتر از 60 در دقیقه بود، یا فشار سیستولی (عدد بالایی ) کمتر از 90 میلی متر جیوه بود، پیش از خوردن داروی آن روز با پزشکتان مشورت کنید.
هیچگاه بیشتر از مقدار تجویز شده مصرف نکنید. از دستورات پزشکتان به دقت پیروی کنید. اگر یک نوبت را فراموش کردید، به مجردی که به یاد آوردید مصرفش کنید. البته اگر کمتر از 8 ساعت تا نوبت بعدی مصرف دارو رسیده است ، نوبت فراموش شده را رها کرده ، به برنامه منظم دارویی تان بازگردید.
اگر بیش از یک نوبت در روز پروپرانولول مصرف می کنید، اگر تقریباً موقع نوبت بعدی مصرف دارو رسیده است ، نوبت فراموش شده را مصرف نکنید. مقدار دارو را دو برابر نکنید و دارو را بدون هماهنگی با پزشکتان قطع نکنید.
با قطع مصرف پروپرانولول ممکن است در معرض خطر یک حمله قلبی باشید. در اکثر مواردی که پروپرانولول تجویز می شود، بیماری را مهار می کند و نه درمان . و این بدین معناست که ممکن است لازم باشد چندین سال یا تا پایان زندگی آن را مصرف کنید.
قبل از مصرف این دارو در موارد زیر با پزشک خود مشورت نمائید:
• وجودهرگونه حساسیت به پروپرانولول و یا مواد دیگر از قبیل غذاها،رنگها و مواد محافظ.
• در صورت حاملگی و شیردهی.
• در صورت ابتلاء به هر نوع بیماری بخصوص بیماریهای قلبی عروقی ، تندی ضربان قلب ، دیابت ، بیماریهای کبدی و کلیوی ، افسردگی و پرکاری تیروئید ، آسم ، برونشیت و آمفیزم .
• قبل از مصرف هر نوع داروی جدید(چه با نسخه و چه بدون نسخه) و یا بوجود آمدن هر نوع مسئله تازه بهنگام استفاده از این دارو پزشک معالجتان را مطلع سازید.
• دارو را طبق دستور پزشک و در فواصل زمانی منظم میل نمائید. در صورتیکه یک نوبت از مصرف دارو را فراموش کردید به محض بیاد آوردن ،آن را مصرف کنید ولی اگر تقریبا زمان مصرف بعدی فرا رسیده باشد از مصرف آن خودداری کرده و مقدار مصرف بعدی را دو برابرنکنید.
• قبل از انجام اعمال جراحی یا دندانپزشکی و تست آزمایشگاهی پزشک را از مصرف این دارو مطلع سازید.
• این دارو ممکن است باعث خواب آلودگی و گیجی گردد لذا ضمن درمان از رانندگی و کار با وسایلی که نیاز به هوشیاری کامل دارد خودداری نمائید.
بارداری یا شیردهی
مصرف داروهای دیگر، به ویژه تزریقات حساسیت زدایی ، کافئین ، داروهای آسم (آمینوفیلین ، دیفیلین ، اکستریفیلین ، تئوفیلین )، داروهای دیابت (انسولین ، داروهای خوراکی پایین آورنده قند)، دیگر داروهای کاهنده فشار خون (مسدود کننده های کانال های کلسیمی ، کلونیدین ، گوانابنز)، کوکائین ، یا مهارکننده های مونوآمین اکسیداز (فورازولیدون ، ایزوکاربوکسازید، فنلزین ، سلجیلین ، ترانیل سیپرومین ، پروکاربازین ).
سابقه یا ابتلا به حساسیت ، آسم ، یا آمفی زم ؛ مشکلات احتقانی قلب ؛ بیماری قند؛ پرکاری تیرویید؛ افسردگی ؛ یا بیماری های کلیوی یا کبدی .
اگر بیماری قند دارید، پروپرانولول ممکن است قند خون شما را افزایش دهد و نیز ممکن است علایم افت قند خون را مخفی کند. اگر دچار حساسیت باشید با مصرف پروپرانولول واکنش های حساسیتی تان ممکن است تشدید شود.
تداخل های دارویی پروپرانولول
مقدار مصرف انسولین و داروهای خوراکی پایین آورنده قند خون ، هنگام مصرف همزمان با پروپرانولول، باید تنظیم گردد تا از کاهش بیش از حد قندخون جلوگیری شود.
در صورت مصرف همزمان داروهای مسدود کننده گیرنده بتا ـآدرنرژیک با داروهای مسدود کننده کانالهای کلسیمی یا کلونیدین ، اثرات کاهش فشارخون ممکن است تشدید شود.
مصرف همزمان داروهای مهار کننده مونوآمین اکسیداز با پروپرانولول، به علت امکان افزایش شدید فشار خون ، توصیه نمی شود.
در صورت مصرف همزمان پروپرانولول با آمین های مقلد سمپاتیک که دارای فعالیت بتا ـ آدرنرژیک هستند، ممکن است اثرات هر دو دسته دارو کاهش یابند. گزانتین ها در صورت مصرف همزمان با این دارو ممکن است موجب مهار اثرات درمانی هر دو دسته دارو شوند. همچنین ، کلیرانس تئوفیلین افزایش می یابد.
اثر بر آزمایشهای تشخیصی
پروپرانولول ممکن است غلظت سرمی ترانس آمیناز، آلکالین فسفاتاز و لاکتیک دهیدروژناز (LDH) را افزایش دهد. غلظت ازت اوره خون (BUN) در بیماران مبتلا به بیماری شدید قلبی ممکن است افزایش یابد.
مسمومیت و درمان
تظاهرات بالینی:کمی شدید فشارخون، برادیکاردی، نارسایی قلبی، اسپاسم نایژه ای.
درمان:بعد از بلع حاد دارو، محتویات معده را با واداشتن بیمار به استفراغ یا شستشوی معده تخلیه کرده و به دنبال آن ذغال فعال ، برای کاهش جذب، تجویز می کنند. اقدامات حمایتی و علامتی باید صورت گیرد. برادیکاردی را با 1-0.25 میلی گرم آتروپین درمان می کنند و در صورت عدم پاسخ، باید ایزوپروترنول، با رعایت احتیاط ، تجویز شود. نارسایی قلبی را با دیژیتال و مدرها، کمی فشارخون را با داروهای تنگ کننده عروق (ترجیحاً اپی نفرین)، و اسپاسم نایژه ای را با ایزوپروترنول و آمینوفیلین درمان کنید.
موارد منع مصرف پروپرانولول
• بیماری مزمن ریه
• آسم
• دیابت
• بیماری مشخص قلبی
• افسردگی خیلی شدید
• فشار خون پایین
عوارض جانبی پروپرانولول
شایع ترین عوارض جانبی پروپرانولول عبارتند از:
• آهسته تر شدن ضربان قلب• تغییر در میل یا عملکرد جنسی• اسهال• خشکی چشم• ریزش مو• حالت تهوع• ضعف یا خستگی
اگر چه این اثرات خفیف هستند، آنها ممکن است ظرف چند روز یا چند هفته از بین بروند. درصورت شدیدتر و یا بهبود نیافتن آنها، پزشک یا داروساز خود را مطلع سازید.
اگر شما تجربه هر یک از این عوارض جانبی جدی را داشتید، با پزشک خود تماس بگیرید. اگر نشانه های شما به طور خطرناکی تهدید کننده زندگی هستند و یا اگر شما فکر می کنید در حال تجربه یک حالت اورژانس پزشکی می باشید، با 115 تماس بگیرید. از جمله واکنشهای آلرژیک که علائم آن عبارتند از:
• جوش های پوستی• خارش• کهیر• تورم صورت، لبها، یا زبان• مشکلات تنفسی• تغییرات در قند خون• سردی دست یا پاها• مشکلات خواب یا دیدن کابوس• پوست خشک، پوسته پوسته شدن• توهم• گرفتگی عضلانی یا ضعف• ضربان قلب آهسته• تورم قوزک پا• افزایش وزن ناگهانی
استفراغ
قرص پروپرانولول می تواند با دیگر داروها، داروهای گیاهی و یا حتی ویتامین هایی که شما مصرف می کنید، تداخل داشته باشد. به عنوان نمونه مصرف پرانول با داروهای زیر ممکن است تداخل ایجاد کند.
موارد احتیاط
در صورت وجود هریک از موارد زیر پیش از مصرف آتنولول ، پزشکتان را مطلع سازید:
• حساسیت به آتنولول یا دیگر داروهای مسدودکننده بتا
بارداری یا شیردهی
• مصرف داروهای دیگر، به ویژه تزریقات حساسیت زدایی ، کافئین ، داروهای آسم (آمینوفیلین ، دیفیلین ، اکستریفیلین ، تئوفیلین )، داروهای دیابت (انسولین ، داروهای خوراکی پایین آورنده قند)، دیگر داروهای کاهنده فشار خون (مسدود کننده های کانال های کلسیمی ، کلونیدین ، گوانابنز)، کوکائین ، یا مهارکننده های مونوآمین اکسیداز (فورازولیدون ، ایزوکاربوکسازید، فنلزین ، سلجیلین ، ترانیل سیپرومین ، پروکاربازین ).
• سابقه یا ابتلا به حساسیت ، آسم ، یا آمفی زم ، مشکلات احتقانی قلب ، بیماری قند ، پرکاری تیروئید، افسردگی ، یا بیماری های کلیوی یا کبدی . اگر بیماری قند دارید، پروپرانولول ممکن است قند خون شما را افزایش دهد و نیز ممکن است علایم افت قند خون را مخفی کند. اگر دچار حساسیت باشید با مصرف پروپرانولول واکنشهای حساسیتتان ممکن است تشدید شود.
توصیه هنگام مصرف
• بطور منظم به پزشکتان مراجعه کنید تا بهبودیتان را زیر نظر داشته باشید.• در مورد میزان فعالیت قابل قبول براساس وضعیت بدنیتان با پزشکتان مشورت کنید. پروپرانولول ممکن است درد قفسه سینه را کاهش دهد یا از آن جلوگیری کند و در نتیجه باعث شود تا از آن حد که برایتان بی خطر است فعالتر باشید. که این خود موجب درد قفسه سینه و علایم جدی دیگر می شود.• وزنتان را نسبت به قد و استخوان بندی تان در یک محدوده مناسب نگه دارید. در صورت نیاز برای کاهش وزن از پزشکتان کمک بگیرید.• اگر برای کاهش فشار خون پروپرانولول مصرف می کنید، مصرف سدیم (نمک ) خود را محدود کنید. از پزشکتان درخواست کنید دستورات تغذیه ای در اختیارتان بگذارد یا شما را به یک متخصص تغذیه معرفی کند.• اگر سیگاری هستید، سیگار را ترک کنید، از پزشکتان بخواهید شما را به یک مشاور یا گروه ترک سیگار معرف کند.• الکل ننوشید.• از وضعیت خوابیده به نشسته یا ایستاده و یا از حالت نشسته به ایستاده آرام تغییر وضعیت دهید تا دچار سرگیجه ، سیاهی رفتن چشم یا غش نشوید.• در هوای سرد لباس گرمتر بپوشید، چرا که پروپرانولول ممکن است شما را به سرما حساستر کند.• قرصهای طولانی رهش را یکجا ببلعید ، آنها را نشکنید یا خرد نکنید.• قرصهای معمولی را در صورت مشکل در بلع می توانید خرد کرده و با نصف قاشق مربا یا پودینگ مخلوط کنید.• محلول خوراکی را با مقداری نوشیدنی یا غذای نیمه جامد مخلوط کرده ، سپس استفاده کنید.• برای روزهای تعطیل مقدارکافی دارو در دسترس داشته باشید.• یک برگه شناسایی پزشکی که نشان دهد پروپرانولول مصرف می کنید به همراه داشته باشید.• پزشکان دیگر را از اینکه پروپرانولول مصرف می کنید مطلع سازید، زیرا ممکن است بر روی برخی آزمونهای آزمایشگاهی اثر بگذارد یا موجب بروز واکنش به دنبال تزریقات مربوط به حساسیت زدایی شود.• پروپرانولول را دور از دسترس کودکان ، و دور از گرما، نورمستقیم ، و حرارت مرطوب نگه دارید (در این شرایط پروپرانولول فاسد می شود).
نبایدها
• نباید تا مشخص شدن پاسخ بدنتان به دارو رانندگی کنید یا با وسایل خطرناک کار کنید. اگر خواب آلودگی یا سرگیجه مشکل ساز شد، با پزشکتان مشورت کنید.
نباید بدون مشورت با پزشکتان دارویی مصرف کنید ، بویژه داروهای محرک و داروهای سرفه یا سرماخوردگی که بدون تجویز پزشک قابل تهیه هستند.
propranolol
پروپرانولول و اضطراب
اگرچه مصرف قرص پروپرانولول باعث تسکین وضعیت اضطراب و استرس ما میشود اما مصرف دائم آن اعتیادآور است و بعد از بدون خوردن قرص کاری را نمی توانیم انجام دهیم.
همچنین، بتا بلوکرها مانند پروپرانول تنها میتواند آدرنالین را بلاک کند اما تولید آن را متوقف نمیکند. این سوال اینجا مطرح میشود پس چه اتفاقی برای تولید آدرنالین می افتد؟ همچنین مصرف دائم این قرص ها باعث تغییر عملکرد طبیعی
میشود که با قطع آنها بدون جایگزین درمانی دیگر مشکلاتی در بدن بوجود می آید.
شرایط نگهداری دارو:
دارو را دور از نور و رطوبت در دمای زیر 30 درجه سانتیگراد و در ظرف کاملاًدر بسته نگهداری نمایید.
دارو را دور از دسترس اطفال نگهداری نمائید.
از مصرف داروهای تاریخ گذشته خودداری کنید.
بسته بندی:
100 عدد قرص 10و 40 و 80 میلی گرمی درقوطی پلاستیکی توسط کارخانه های داروسازی تهیه و عرضه میگردد
