کال جنی | دره ی جن ها در یزد به نام “کال جنی”

دره جن تبریز به نام کال جنی

کال جنی در موقعیت جغرافیایی 33° 49′ 24.77″ N 56° 50′ 4.23″ E در استان یزد شهر طبس قرار دارد. کال اصطلاحی است که به دره یا مسیر ایجاد شده به وسیله سیلاب ها و جریان آب اطلاق می شود. کال جنی یا دره جن ها دره ای است که در شمال طبس و در اطراف روستای ازمیغان و در امتداد خروجی قناتی که در نزدیکی آن قرار دارد واقع شده است و 35 کیلومتر با شهرستان طبس فاصله دارد.این دره را که طی سده های متمادی سیلاب های منطقه خراسان جنوبی تراشیده اند کال جنی می نامند.

چرا نامش کال جنی است؟!

نام این رمزآلود هم قصه ای برای خودش دارد. کال جنی از دو بخش کال + جنی تشکیل شده است.

کال به دره یا مسیر ایجاد شده به وسیله سیلاب ها و جریان آب گفته می شود. به این دلیل که ساکنان روستاها این محل را ترسناک و محل حضور جن ها می دانسته اند بخش دومِ نام را به آن اضافه کرده اند. این اثر شگفت انگیز با نام دره جنی نیز شناخته می شود.

دره جنی

درباره ی کال جنی

برای دست یابی به کف دره نیازمند آشنایی به منطقه است. دره دارای دیواره های بلند و پرشیب است که وارد شدن به آن می تواند خطراتی به همراه داشته باشد. وجود تونل ها و خانه هایی بنام خانه گبرها در دل دیواره ها که برای سکنای زرتشتیان زمان خود ساخته شده است از دیگر جدابیت های این دره است. ساخت این تونلها و حفرها احتمالا به زمان ساسانیان بازمیگردد. این حفره ها و تونلها در دامنه جداره های این دره قرار گرفته اند.مسیر دسترسی به این حفره ها بسیار دشوار است. در مسیر این حفره ها تونل هایی دیده می شد که احتمالا راه های ارتباطی آنها با هم بوده است.

از آنجا که رسیدن به کف دره برای برخی دشوار است حرفه ای ها 2مسیر را پیشنهاد می کنند. راه نخست این است که پس از جدا شدن از جاده آسفالت و دوراهی استخر شاعر و طی حدود 5کیلومتر جاده خاکی به دره می رسیم، از آن پس می توان از انتهای جاده خاکی که به نوعی ابتدای دره و در مجاورت کوه است پیش رفت.راه دیگر این است که از شکافی که در میانه راه خاکی است وارد دره شد. هر چند راه نخست بهتر است و در کنار آن چشمه آبی نیز مشاهده می شود. بلد ها به همراه گردشگر ها مسیر آب را دنبال می کنند و در مسیر، درخت های نخل و نیزار ها همچنین حالت U و گاهی V شکل شدن دره برای آنها چشم نواز خواهد بود.

چشمه های کوچک میان راه را محلی ها شلن می نامند و در تابستان و اوایل پاییز می توان در آنها آبتنی و خستگی راه را از تن به در کرد.در مورد حفره های داخل دیواره ها برخی بر این باورند که ساخته دست انسان است و مشاهده برخی نشانه ها نیز این دیدگاه را تأیید می کند. برای نمونه در بخشی از کال جنی و در ارتفاع 2 متری از سطح زمین یک چاه ورودی وجود دارد که می توان به درون آن رفت. در چاه که 7 تا 8 متر بلندی دارد جای دست ها و حفره هایی وجود دارد که می توان از آنها برای بالا رفتن بهره برد.

در بالای آن به تالاری بر می خوریم که 2 دالان دارد و هر کدام شامل چندین اتاق است. آنجا می توان مطمئن شد که همه اینها به وسیله بشر و در دل دیواره این دره شگفت، پدید آمده است؛ تا جایی که هنوز رد تیشه معمار های منسوب به دوره ساسانیان بر در و دیوار اتاقک ها باقی مانده است.

نقش و نگارهای روی دیواره های بلند به ما می گویند که این دره در طول هزاران سال و در اثر فرسایش و حضور سیلاب به وجود آمده است. شاید در روزگارانی رودخانه ای خروشان از اینجا گذر می کرده است.این دره عمیق گاهی شکل U به خود می گیرد و در جایی دیگر مانند V به نظر می رسد. بالای سرت را که نگاه کنی تنها ذره ای از آسمان را در فاصله دو دیواره بلند می بینی و در جاهایی به دلیل نزدیک شدن دو دیواره به یکدیگر از این تصویر هم خبری نیست. اینجا با همه جای بیابان های اطرافش فرق می کند. اینجا آب عنصری نایاب نیست و در جای جای آن مشاهده می شود. آبشارهای کوچکی در اینجا هستند که محلی ها به آن ها شُلَن می گویند. حوضچه هایی هم تشکیل شده که تا 1/5 متر عمق دارند و جای خوبی برای تن به آب زدن و خنک شدن در گرمای این سرزمین است.

با مهندسی شگفت آور، تونلی ساخته شده است که آب را به درون قنات هدایت می کند. در این محل فرسایش آب به اوج خود رسیده و نقوش و برجستگی ها و خلل و فرج عجیبی را در کف رودخانه ایجاد کرده است. بعد از این منطقه دیگر دره خشک و بی آب و علف می شود. آب به داخل قنات هدایت شده و دره بی نصیب از آب. کمی دیگر در مسیر دره به راه خود ادامه می دهیم که در دیواره دره حفراتی نگاه ما را متوجه خود می سازد.

معماری باشکوه دو هزار ساله در دره جن ها

در این محل فرسایش آب به اوج خود رسیده و نقوش و برجستگیها و خلل و فرج عجیبی را در کف رودخانه ایجاد کرده است.

کمی جلوتر منطقه دیگر دره خشک و بی آب و علف می شود. آب به داخل قنات هدایت شده و دره بی نصیب از آب می شود.

در این محدوده و در ارتفاع 2 متری از سطح زمین چاه ورودی قرار دارد که با کمک یک همراه می توان به درون آن رفت و سپس از این چاه که حدود 7-8 متر ارتفاع دارد و بوسیله جای دست ها و حفرات بدنه آن بالا بروی به تالاری خواهید رسید که در دو طرف این تالار دو دالان قرار دارد و هر کدام شامل چندین اتاق است.

همه اینها بوسیله بشر و در دل دیواره این دره عجیب پدید آمده است. هنوز می توان رد تیشه معماران آن را بر در و دیوار اتاقکها مشاهده کرد و طبق نظر کارشناس سازمان میراث فرهنگی تاریخ بنای این مکان به دوره ساسانیان بر می گردد و به نظر می رسد محل چله نشینی یکتا پرستان بوده است.

تاریخچه دره جنی

تاریخ کال جنی

تصاویر و نقش و نگارهایی که روی دیواره های این دره وجود دارد بیانگر این موضوع است که این دره در طول هزاران سال در اثر فرسایش و وجود جریان های آب بوجود آمده است. در جاهایی از این دره، آنقدر دیواره ها به هم نزدیک می شوند که حتی دیگر نمی توان آسمان را هم دید.

جالب است بدانید ساختار این دره با زمین های اطرافش کاملا فرق دارد و در آن آب به فراوانی پیدا می شود و حتی در آن، آبشارهایی هم دیده می شود. در بخش هایی از این دره، ساختار U شکل دیواره ها را می بینیم که گاهی هم شکل V به خودشان می گیرند. کال جنی جایی است که رمز و رازها را بلعیده است…

به دلیل ساختار خاصی که این دره دارد، وقتی باد در آن می وزد، باعث تولید صداهای عجیب و غریب می شود و به همین دلیل این تصور به وجود می آید که موجودات دیگری در آن زندگی می کنند.

اگر سرتان برای غرق شدن در دنیای رمز و راز درد می کند، کال جنی مقصد مناسبی است. در این دره همچنین خانه هایی در دل دیواره ها دره وجود دارد که در آن دوران برای زرتشتیان ساخته شده بوده و به آن ها خانه گبرها می گویند که یکی دیگر از جذابیت های دیدنی اینجا محسوب می شوند. گاهی این حفره ها، علامت سوال هایی بزرگ در ذهن می شوند که چه کسی و چطور توانسته این حفره ها و تونل ها را در دل دیواره های صخره ای، ایجاد کند. شاید باید این طور توجیه کنیم که کار طبیعت بوده است و توجیه دیگر می تواند این باشد که انسان ها در زمان های گذشته این کار را انجام داده اند…

یکی دیگر از دیدن های کال جنی، نخلستان هایی است که به خودی خود در آنجا روییده است و جایی است که در صورت سفر حتما باید ببینید. کال جنی، دره ی دیواره های بلند است در بخش هایی از آن، به دلیل شیب زیادی که وجود دارد، اصلا نباید وارد شد. برای رسیدن به کف دره هم در قسمت هایی خاص، باید کاملا آشنا به آنجا بود پس هیچ وقت به این کال بدون راهنما نروید، حتی اگر اعتقادی به لرواح ندارید!

ساختار کال جنی

کال جنی شامل یک کال اصلی و کال های فرعی می باشد. کال اصلی از نخلستان آغاز شده و به روستای ازمیغان می رسد. آب جریان یافته در کال اصلی که سر راهش گیاهان سبز را به جرعه ای آب مهمان می کند از چشمه ی ازمیغان آغاز می شود. این آب در ادامه ی مسیرش وارد کانالی که به قنات می رسد شده و کال را ترک می کند. شگفتی های بی نظیر و وجود گبر ها از همین مکان آغاز می شود.

دره ای پر از سرهای نهفته به نام دره جنی

راه دسترسی

برای رفتن به کال جنی به سوی شهرستان طبس بروید و ازطریق جاده طبس _بشرویه از آن خارج شوید. بعد از جاده ی آسفالته در دوراهی استخرِ شاعر وارد جاده ی خاکی صاف و بدون پیچ و خم می شوید که به روستای زیبای فشاه می رسد. نشانی آن همان چشمه و نخلستانی است که به آن اشاره کردیم. تنها ساکنان روستا که یک خانواده ی خادم امامزاده حسین بن جعفر صادق(علیه السلام) هستند راهنمای خوبی برای شما خواهند بود.از همین جا که ابتدای دره و متصل به کوه است می توانید وارد دره شوید. همچنین می توانید به راه خود ادامه داده و در میانه های جاده ی خاکی از طریق یک شکاف در دیواره ی دره وارد آن شوید.