عوارض و خطرات سلژیلین
(به انگلیسی:Selegiline)
رده درمانی:مهارکننده های مونوآمین اکسیداز (MAOI)
اشکال دارویی:قرص
موارد و مقدار مصرف
درمان کمکی برای لوودوپا - کربی دوپا در کنترل نشانه های همراه با پارکینسون
بزرگسالان:مقدار mg/day 10، (پنج میلی گرم هنگام صبحانه و پنج میلی گرم هنگام نهار) مصرف می شود و بعد از 3-2 روز درمان، کاهش تدریجی لوودوپا - کربی دوپا شروع می شود.
مکانیسم اثر سلژیلین
این دارو با مهار آنزیم مونوآمینواکسیداز(MAO-B) آنزیم مسئول تجزیه دوپامین، مانع تجزیه دوپامین می شود.
فارماکوکینتیک سلژیلین
این دارو دارای متابولیسم گذر اول کبدی شدید می باشد و به همین دلیل، پس از مصرف خوراکی ، فراهمی زیستی دارو کم است . در کبد متابولیزه می شود و متابولیت فعال آن از طریق ادرار دفع می شود. به مقدار زیادی به پروتئین های پلاسما متصل می شود. نیمه عمر دارو 39 ساعت می باشد.
منع مصرف سلژیلین
در صورت وجود علائم خارج هرمی ناشی از مصرف داروها نباید تجویز شود.
مصرف در بارداری وشیر دهی
گروه C:
مطالعات حیوانی نشان دهنده اثرات جانبی بر روی جنین بوده اند، اما شواهد کافی در مورد انسان وجود ندارد. با اینحال، منافع استفاده از دارو در زنان باردار ممکن است از خطرات احتمالی آن بیشتر باشد.
ترشح این دارو در شیر مادر ثابت نشده است با این وجود لازم است با احتیاط کامل مصرف شود.
تداخل های دارویی
مصرف همزمان این دارو با ضد افسردگی های سه حلقه ای ممکن است موجب بروز اختلالات قلبی، سنکوپ، تغییرات خلقی و روانی، زیادی فشار خون، زیادی دمای بدن، تشنج، لرزش و سختی عضلانی شود. بین شروع درمان با ضد افسردگی های سه حلقه ای و قطع درمان سلژیلین حداقل باید 14 روز فاصله زمانی باشد.
مصرف همزمان این دارو با داروهای مهارکننده اختصاصی باز جذب سروتونین مانند فلوکستین، سرترالین و سیتالوپرام ممکن است منجر به بروز سندرم سروتونین که بسیار خطرناک است، شود.
در صورت مصرف همزمان این دارو با پتیدین و احتمالاً سایر داروهای ضد درد مخدر ممکن است منجر به تحریک شدید عصبی، تعریق، زیادی فشار خون، تضعیف مرکز تنفس، زیادی دمای بدن، اغما و حتی مرگ شود.
نکاتی در رابطه با سلژبلین
مسمومیت و درمان :
تظاهرات بالینی:افت فشارخون، آشفتگی سایکوموتور، از آنجا که با مصرف مقادیر زیاد به عنوان یک مهارکننده غیراختصاصی MAO عمل می کند، امکان بروز نشانه های مسمومیت با مهارکننده MAO وجود دارد، که عبارت اند از خواب آلودگی، سرگیجه، فعالیت مفرط، آشفتگی، حملات تشنجی، اغما، زیادی فشارخون، کمی فشارخون، اختلال در هدایت قلبی و کلاپس قلبی - عروقی. این نشانه ها ممکن است بلافاصله بعد از مصرف دارو ظاهر نشوند( احتمالاً تأخیر 12 ساعته یا بیشتر وجود دارد).
درمان:حمایتی است. بیمار از نظر بدتر شدن نشانه ها به دقت پیگیری شود. واداشتن بیمار به استفراغ یا لاواژ معده ممکن است در مراحل اولیه مصرف بیش از حد دارو مفید باشد. از مشتقات فنوتیازین و محرک های CNS نباید استفاده شود؛ داروهای آدرنرژیک ممکن است منجر به تحریک پاسخ تشدید شده شوند. دیازپام ممکن است برای درمان حملات تشنجی مفید باشد.
عوارض جانبی
عوارض شایع دارو:اختلال حرکتی، اختلال خلقی یا روانی، درد معده یا شکم، گیجی یا احساس غش، خشکی دهان، بیخوابی، تهوع یا استفراغ
عوارض غیرشایع دارو:درد قفسه سینه، آریتمی قلبی، آسم، خیز محیطی، خونریزی گوارشی، توهم، سردرد، زیادی فشار خون، کاهش فشار خون وضعیتی، هیپرتروفی پروستات، اضطراب، بیقراری، اختلال بینائی، لرز، تعریق، خواب آلودگی، نقص حافظه و حساسیت به نور.
نکات پرستاری هنگام تجویز
1- پرهیز از تجویز دوز بیش از 10mg در روز .
2- پایش علایم حیاتی بیمار به ویژه در دوره اصلاح دوز و مری .
3- پایش کلیه بیماران از نظر تغییر خلقی .
4- پرسش از بیمار در مورد حساسیت به دارو.
5- پرهیز از انجام فعالیت های دقیق و رانندگی نامشخص شدن میزان پاسخ بیمار به دارو .
نکات قابل توصیه به بیمار :
1- بیشتر از mg/day 10 مصرف نکنید. شواهدی مبنی بر اثربخشی مقادیر بیشتر دارو وجود ندارد و ممکن است عوارض جانبی را افزایش دهد.
2- به دلیل احتمال بروز سرگیجه در ابتدای درمان به هنگام حرکت احتیاط کنید، زیرا خطر افتادن وجود دارد.
3- از آنجا که دارو مهارکننده MAO است، احتمال تداخل با غذاهای حاوی تیرامین وجود دارد. هر گونه علائم و نشانه های زیادی فشار خون از جمله سردرد شدید را بلافاصله اطلاع دهید، هر چند این تداخل با مقادیر توصیه شده اتفاق نمی افتد. با مقادیر mg/day 10، دارو فقط MAO نوع B را مهار می کند؛ بنابراین ، محدودیت رژیم غذایی غیرضروری به نظر می رسد. دارو را بیش از مقدار توصیه شده مصرف نکنید.
4- مصرف این دارو با الکل خطرناک است. حتی اگر دارو را به هنگام غروب و پیش از مصرف الکل مصرف کنید، امکان تشدید اثرات وجود دارد.
5- از رانندگی و انجام فعالیت های خطرناکی که نیازمند هوشیاری کامل است، تا زمان مشخص شدن اثر دارو، پرهیز کنید.
مصرف در شیردهی:ترشح دارو در شیر مادر مشخص نیست. مصرف این دارو در دوران شیردهی با احتیاط باشد.
دارو های هم گروه سلژیلین
Rasagiline