در سالی که گذشت چند بار به سینما رفتید، چند کتاب توانستید بخرید؟ پایتان به هیچ کنسرتی باز شد؟ سهم فرهنگ در سبد هزینه‌هایتان چقدر بود؟ محصولات فرهنگی احتمالاً جزو اولین گزینه‌هایی است که با رشد تورم از سبد مردم حذف می‌شوند. سال ۱۴۰۱ هم سالی بود با افزایش لحظه لحظه‌ی قیمت‌ها که هراس و نگرانی را بابت تأمین هزینه‌های زندگی در بین طبقات مختلف افزایش داد.
تورم اثر خود را بر محصولات فرهنگی مثل سینما، کتاب و موسیقی هم گذاشت. به طوری که طبق بررسی‌های اتاق ایران آنلاین اگرچه بعضی از این حوزه‌ها در سال گذشته رشد درآمد ریالی داشتند و مثلاً رکورد فروش سینماهای کشور شکسته شد اما این رشد ناشی از افزایش مخاطبان و فروش بلیت نبود؛ ناشی از گرانی بود.
بر اساس گزارشی که اتاق ایران به نام «افول بی‌صدای بازارهای فرهنگی در سایه‌ی تورم» در سالنامه خود منتشر کرده، سرانه هزینه‌کرد هر مخاطب سینما در سال گذشته ۳۱ هزار و ۱۸۲ تومان بوده؛ رقمی که سال ۹۸ بالغ بر ۱۱ هزار و ۴۲۹ تومان بود. در نتیجه عبور فروش سینما از مرز ۴۰۰ میلیارد به معنای بهبود وضعیت اقتصادی صنعت سینما نیست بلکه نشان از گران شدن بلیت سینماها است. در گزارشی که ایسنا از فروش سینما در سال ۱۴۰۱ نوشته، گفته شده قیمت بلیت سینما ۲۰۰ درصد نسبت به سال ۱۳۹۸ افزایش داشته است.
در مورد سینما توجه به این نکته مهم است که در سال‌های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ شیوع کرونا مخاطبان سینما را کاهش داده بود. در سال ۱۴۰۰ کل فروش سینمای ایران ۱۵۸ میلیارد و ۷۴۲ میلیون تومان بود اما سال ۱۴۰۱ با رشدی ۱۷۳ درصدی سینما توانست ۴۳۳ میلیارد و ۸۳۹ میلیون و ۵۶۳ هزار تومان فروش داشته باشد. بخشی از این رشد ناشی از کاهش شیوع کرونا و بازگشت سینماها به روال عادی بوده اما همچنان ردپای افزایش تورم پررنگ است.
بیشترین میزان فروش گیشه در سال گذشته هم در شهریورماه اتفاق افتاد. به طور کلی در شش ماهه اول سال اوضاع گیشه بهتر بود. با اتفاقات تلخ شهریور ماه و اعتراضات ادامه‌دار مردمی در شش ماه دوم اقتصاد سینما هم به ویژه در پاییز تحت تأثیر قرار گرفت. در سال گذشته تعداد مخاطبان حدود یک دوم تعداد مخاطبان در سال ۱۳۹۸ بود. از بین ۴۸ فیلمی که سال گذشته اکران شد تعداد مخاطبان ۱۰ فیلم حتی به ۱۰ هزار نفر هم نرسید.
حوزه نشر هم در سال گذشته وضعیت بهتری نداشت. در بازار کتاب هم افزایش ۳۰ درصدی ارزش کتاب‌های چاپ شده در سال ۱۴۰۱ به نسبت ۱۴۰۰ ناشی از گرانی کتاب بود. در سال گذشته افزایش قیمت کاغذ بیش از ۵۱ درصد قیمت کتاب را افزایش داد و تیراژ کتاب ۱۴ درصد افت کرد. بسیاری از ناشران به تیراژهای پایین هزارتا و ۵۰۰تایی فکر می‌کنند؛ موضوعی که البته صرفه اقتصادی ندارد و باز هم قیمت کتاب را بالا می‌برد.
تورم و پایین آمدن قدرت خرید مردم سالن‌های کنسرت و کلاس‌های موسیقی را کم‌رونق کرد و خرید محصولات موسیقی هم از سبد خانوار حذف شد. همچنین تحت تأثیر اعتراضات مردمی در شش ماه دوم سال هم دیگر انگیزه‌ای برای رفتن به کنسرت نبود و کنسرت‌های زیادی هم لغو شدند.
پس از اینکه کرونا کمی از فشار خود کم کرد، این امید به وجود آمده بود که رونق به حوزه‌های فرهنگی برگردد اما وضعیت وخیم اقتصادی این فرصت را گرفت. طبق آخرین گزارش مرکز آمار نرخ تورم کل کشور در بهمن ماه سال گذشته برابر با ۴۷٫۷ درصد بود. همین امروز هم یک نماینده مجلس به ایلنا اعلام کرده که بیش از نیمی از جمعیت کشور مستاجر هستند. مسکن بیشترین سهم را از درآمد خانوار ایرانی به خود اختصاص داده و اقلام خوراکی هم در سال گذشته با تورم بی‌سابقه‌ای روبرو شدند. در این شرایط و پس از پاییز و زمستان سختی که گذراندیم عجیب نیست که رونق از محصولات فرهنگی رخت بربسته باشد.
