رولد دال برای شوخی‌های ابزورد، لحن تاریک و فضای ترسناک آثارش شناخته می‌شود؛ او از محبوب‌ترین نویسنده‌های کودکان در تمام دوران است. بیش از ۳۰۰ میلیون نسخه از کتاب‌های این نویسنده‌ی مشهور فروش رفته، آثارش به ۶۵ زبان زنده‌ی دنیا از جمله فارسی ترجمه شدند و ۱۲ فیلم سینمایی هم با اقتباس از این داستان‌ها جلوی دوربین رفتند. تقریبا همه‌ی این اقتباس‌ها از سوی منتقدان واکنش‌های بسیار خوبی دریافت کردند اما جالب است که استقبال مخاطبان از این آثار با موفقیت‌های انتقادی‌شان اصلا مطابقت ندارد.
با این حال عدم ارتباط مخاطبان با آثار رولد دال ممکن است به زودی جای خود را به استقبال پرشکوهی بدهد؛ زیرا نتفلیکس به تازگی اعلام کرده حقوق آثار او را به صورت قانونی به دست آورده است. مطابق این قرارداد غول استریم می‌تواند کتاب‌های رولد دال را در فواصل زمانی مشخص به فیلم‌های سینمایی، لایو اکشن، انیمیشن، بازی، واقعیت مجازی، تئاتر تلویزیونی و هر چیز دیگری که نتفلیکس به آن مرتبط می‌شود، تبدیل کند. به همه‌ی این موارد فیلم سینمایی «وانکا» (Wonka) برادران وارنر را همه اضافه کنید که در دست ساخت است؛ پیش‌درآمدی بر «چارلی و کارخانه‌ی شکلاتسازی» (Charlie and the Chocolate Factory) که به سال‌های جوانی شکلات‌ساز عجیب و غریب ویلی وانکا می‌پردازد.
بنابراین همینطور که انتظار انتشار این پروژه‌های هیجان‌انگیز و احتمالا دوست‌داشتنی را می‌کشیم، نگاهی می‌اندازیم به ۶ اقتباس برتر از آثار رولد دال نویسنده‌ی محبوب دوران کودکی‌مان که تا به حال ساخته شدند و علیرغم ارزش هنری بالایشان متاسفانه مخاطبان آن طور که باید و شاید از آن‌ها استقبال نکردند.
۶- غول بزرگ مهربان (The BFG)
- سال انتشار: ۲۰۱۶
- کارگردان: استیون اسپیلبرگ
- بازیگران: مارک رایلنس، روبی بارنهیل، بیل هیدر، پنه‌لوپه ویلتون، ربکا هال
- امتیاز IMDb فیلم: ۶.۳ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز فیلم: ۷۴ از ۱۰۰
«غول بزرگ مهربان» توسط استیون اسپیلبرگ کارگردانی شده و والت دیزنی هم به عنوان شرکت تولیدکننده هزینه‌های فیلم را تامین کرده است؛ با این اوصاف اقتباس سینمایی از اثر محبوب رولد دال به طور شگفت‌انگیزی اولین باری بود که این دو غول فیلم‌سازی را با هم متحد کرد. متاسفانه نتیجه آن طور که باید و شاید پیشگامانه از آب درنیامد و قطعا بهترین اقتباسی نیست که تا به حال ساخته شده است، البته همه‌ی این موارد دلیلی نمی‌شود که «غول بزرگ مهربان» فیلم بدی باشد.
این انیمیشن بسیار چشم‌نواز است و مایک رایلنس در نقش غول بزرگ مهربان صداپیشگی و اجرای فوق‌العاده‌ای دارد. فیلم نسبت به سایر آثار رولد دال لحن روشن و امیدبخشی دارد و به معنی واقعی کلمه خانوادگی است اما متاسفانه خیلی زودتر از آنچه تصور می‌شد به دست فراموشی سپرده شد.
این فیلم ماجرای دختر بچه‌ای به نام سوفی را دنبال می‌کند که به طور اتفاقی با یک غول بزرگ مهربان آشنا می‌شود که وظیفه دارد به بچه‌ها رویا و امید بدهد اما درست در همین زمان غول‌های دیگر با هم متحد شدند تا محل زندگی انسان‌ها را پیدا کنند و با حمله به انگلستان بچه‌ها را بخورند. سوفی و غول بزرگ مهربان تصمیم می‌گیرند به کمک یکدیگر جلوی این فاجعه را بگیرند.
۵- جادوگرها (The Witches)
- سال انتشار: ۱۹۹۰
- کارگردان: نیکلاس روگ
- بازیگران: آنجلیکا هیوستون، مای زترلینگ، روان اتکینسون، جین هرکس، برندا بلتین
- امتیاز IMDb فیلم: ۶.۸ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز فیلم: ۹۳ از ۱۰۰
سال ۲۰۲ هم یک اقتباس سینمایی از این اثر رولد دال به همین نام ساخته شد که توسط رابرت زمکیس کارگردانی شده بود و بازیگرانی مثل ان هتوی، اکتاویا اسپنسر و استنلی توچی هم در آن نقش‌آفرینی می‌کردند. هرچند این بازسازی لحظاتی درخشانی را در خود جای داده و بازی هتوی هم با واکنش‌های انتقادی خوبی رو به رو شد اما این اقتباس سال ۱۹۹۰ به کارگردانی نیکلاس روگ است که در فهرست ما جا دارد.
«جادوگرها» اقتباسی از کتاب کودکانه‌ی رولد دال به همین نام است و یکی از لذت‌بخش‌ترین و در عین حال ترسناک‌ترین فیلم‌هایی است که تا به حال در رده‌ی سنی کودک و نوجوان ساخته شده. «جادوگرها» سوژه‌های مورد بحثش را ابتدا به عنوان افراد کاملا عادی به مخاطب معرفی می‌کند که در دل جامعه زندگی می‌کنند و البته به طرز وحشیانه‌ای کودکان را هدف قرار می‌دهند. فیلم به مخاطب، کودک معصوم و فقیری را معرفی می‌کند که در اثر یک نفرین به موش تبدیل شده و باید بقیه‌ی عمرش را در یک تابلوی نقاشی زندگی کند. با این حال وقتی جادوگرهای داستان بالاخره چهره‌ی واقعی‌شان را آشکار می‌کنند، فاکتور ترس و وحشت بیش از پیش افزایش پیدا می‌کند.
در نهایت نباید از طراحی چهره‌پردازی خوب «جادوگرها» هم چشم‌پوشی کرد که با بینی‌های بلند، دندان‌های پوسیده و سرهای طاس که همه به شکل اغراق‌آمیزی تصویر شدند، مخاطبان عمدتا کم سن و سال را حسابی می‌ترسانند. همچنین جالب است بدانید «جادوگرها» آخرین اقتباس سینمایی از آثار رولد دال است که زمان حیات این نویسنده ساخته است و از قضا خود دال هم از تفاوت پایان‌بندی فیلم با کتابش حسابی ناراضی بوده است.
۴- جیمز و هلوی غول پیکر (James and The Giant Peach)
- سال انتشار: ۱۹۹۶
- کارگردان: هنری سیلیک
- بازیگران: پل تری، سایمون کالو، ریچارد درایفس، سوزان ساراندون، جین لیوز
- امتیاز IMDb فیلم: ۶.۷ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز فیلم: ۹۱ از ۱۰۰
«جیمز و هلوی غول پیکر» بر اساس کتابی به همین نام که سال ۱۹۶۱ منتشر شد، ساخته شده است. این موزیکال فانتزی همکاری درخشان دیگری از هنری سیلیک و تیم برتون و ترکیبی از لایو اکشن و استاپ موشن است. سیلیک کارگردانی «کابوس قبل از کریسمس» (A Nightmare Before Christmas) و «کورالین» را هم بر عهده داشته که هر دوی آن‌ها هم توسط تیم برتون تهیه شده است.
سبک منحصربه‌فرد برتون و سیلیک را می‌توان در «جیمز و هلوی غول پیکر» هم مشاهده کرد. اگرچه لحن این فیلم نسبت به سایر آثار آن‌ها کمی روشن‌تر است اما در هر صورت از عناصر تیره و رایج آثار رولد دال فاصله نمی‌گیرد؛ بنابراین تماشای فیلم برای کودکان و بزرگ‌سالان به یک اندازه لذت‌بخش است.
بخش انیمیشنی «جیمز و هلوی غول پیکر» از نقاط قوت فیلم است اما بخش لایو اکشن ابتدایی تا اندازهای غیرضروری و فراموش‌شدنی به نظر می‌رسد. همچنین از اجراهای خوب پل تری در نقش جیمز و ریچارد درایفس و سوزان ساراندون هم نباید چشم‌پوشی کرد. «جیمز و هلوی غول پیکر» علیرغم جلب نظر منتقدان در گیشه شکست سنگینی خورد اما خوشبختانه با انتشار در دیزنی پلاس می‌تواند شانس دوباره‌ای داشته باشد.
این فیلم درباره‌ی پسربچه‌ای به نام جیمز است. او در حالی که قرار است در روز تولدش به همراه والدینش به ساختمان امپایر سنت در نیویورک برود، آن‌ها را به خاطر یک روح خبیث و انتقام‌جو از دست می‌دهد. از آن به بعد تنها آرزوی جیمز که با خاله‌های بدذاتش زندگی می‌کند رفتن به نیویورک است. تا این که به صورت اتفاقی با مرد عجیبی رو به رو می‌شود که به او کیسه‌ای پر از زبان تمساح سبز جادویی می‌دهد و به جیمز تاکید می‌کند از آن‌ها خوب نگه‌داری کند اما محتوای کیسه از درخت هلویی سردر می‌آورند و باعث می‌شوند یک هلوی غول پیکر به وجود بیاید.
۳- متیلدا (Matilda)
- سال انتشار: ۱۹۹۶
- کارگردان: دنی دویتو
- بازیگران: رئا پرلمان، امبت دیویتس، پم فریس، مارا ویلسون، دنی دویتو، پل روبنس
- امتیاز IMDb فیلم: ۶.۹ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز فیلم: ۹۱ از ۱۰۰
رمان «متیلدا» که حالا از اجراهای تئاتر موفق وست اِند و برادوی به حساب می‌آید، سال ۱۹۸۸ منتشر شد و اولین اقتباس سینمایی‌اش هم سال ۱۹۹۶ توسط دنی دویتو ساخته شد. دویتو علاوه بر کارگردانی و تهیه‌کنندگی، ایفای نقش راوی و پدر متیلدا را هم بر عهده دارد.
«متیلدا» که احتمالا سرراست‌ترین و خنده‌دارترین کمدی است که از آثار رولد دال اقتباس شده است، هنوز هم در بطنش دختری را دارد که قربانی غفلت خانواده‌اش شده است و معلمی که دانش آموزان نافرمان را در گنجه‌ای با شیشه‌های شکسته حبس می‌کند و باعث می‌شود آن‌ها به شدت وحشت‌زده شوند.
«متیلدا» در مجموع فیلم سرگرم‌کننده‌ای است که بخش مهمی از آن به اجراهای خوب بازیگران از جمله مارا ویلسون، امبت دیویتس و پم فریس مربوط می‌شود. این فیلم هم علیرغم تعریف و تمجیدهای فراوان منتقدان به ویژه درباره‌ی کارگردانی دنی دویتو در باکس آفیس شکست خورد و نتوانست مخاطبان زیادی را به خود جلب کند.
فیلم داستان دختری به نام متیلدا را دنبال می‌کند که از بی‌توجهی والدینش رنج می‌برد. تا این که کم‌کم متوجه می‌شود با بیش‌تر شدن سنش توانایی جادویی به دست آورده که به واسطه‌ی آن می‌تواند اشیا را جابه‌جا کند. او تصمیم می‌گیرد از این توانایی ویژه برای کمک به دوستانش استفاده کند.
۲- ویلی وانکا و کارخانه‌ی شکلاتسازی (Willy Wonka and the Chocolate Factory)
- سال انتشار: ۱۹۷۱
- کارگردان: مل استوارت
- بازیگران: جین وایلدر، جک آلبرتسون، روی کینیر، پیتر اوستروم
- امتیاز IMDb فیلم: ۷.۸ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز فیلم: ۹۱ از ۱۰۰
این فیلم اقتباس سینمایی از رمان «چارلی و کارخانه‌ی شکلاتسازی» رولد دال است که سال ۱۹۶۴ منتشر شد و داستان پسربچه‌ی فقیری به نام چارلی را دنبال می‌کند که پس از پیدا کردن یک بلیت طلایی در بسته‌ی شکلات تخته‌ای، اجازه‌ی بازدید از معروف‌ترین و البته عجیب‌ترین کارخانه‌ی شکلاتسازی دنیا که به فردی به نام ویلی وانکا تعلق دارد را همراه چهار کودک دیگر پیدا می‌کند. در حین این بازدید اتفاقات عجیب و فوق‌العاده ناخوشایندی برای هر کدام از بچه‌ها به وقوع می‌پیوندد.
احتمالا بسیاری از مخاطبان، اقتباس تیم برتون از «چارلی و کارخانه‌ی شکلاتسازی» را به یاد دارند که لحظات سرگرم‌کننده و لذت‌بخشی هم دارد. جانی دپ در نقش ویلی وانکای معروف اجرای به یادماندنی و نمادینی ارائه کرده و این نقش را به نوعی مال خودش کرده است، با این وجود نمی‌توان از اجرای فوق‌العاده جین وایلدر در نقش این کارخانه‌دار عجیب و غریب چشم‌پوشی کرد و تقریبا غیر ممکن است که دپ بتواند در این یک مورد خاص وایلدر را شکست دهد.
با وجود این که «ویلی وانکا و کارخانه‌ی شکلاتسازی» نامزد اسکار بهترین موسیقی متن و گلدن گلوب بهترین بازیگر نقش اول مرد در فیلم‌های کمدی یا موزیکال برای جین وایلدر شد اما نتوانست در گیشه موفق عمل کند. با این حال فیلم طرفداران پروپاقرصی پیدا کرد و وقتی بالاخره به صورت ویدیویی منتشر شد دوباره سر زبان‌ها افتاد.
«ویلی وانکا و کارخانه‌ی شکلاتسازی» کم‌کم به چنان محبوبیتی رسید که به گفته‌ی ورایتی تنها فیلم رولد دال تا امروز است که در فهرست میراث ملی سینمایی ایالات‌متحده‌ی آمریکا ثبت شده و تا ابد به عنوان یک اثر کلاسیک تمام عیار شناخته می‌شود.
۱- آقای فاکس شگفت‌انگیز (Fantastic Mr. Fox)
- سال انتشار: ۲۰۰۹
- کارگردان: وس اندرسون
- بازیگران: جرج کلونی، مریل استریپ، جیسون شواتزمن، بیل مری، ویلم دفو، اوون ویلسون
- امتیاز IMDb فیلم: ۷.۹ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز فیلم: ۹۳ از ۱۰۰
«آقای فاکس شگفت‌انگیز» استاپ موشن زیبا و چشم‌نواز وس اندرسون درباره‌ی روباهی به نام فاکس است که همراه خانواده‌اش کنار حیوانات دیگر زندگی می‌کند. او برای تامین معاش خانواده هر شب از سه مزرعه پایین تپه دزدی می‌کند. تا این که بالاخره صبر مزرعه‌دارها سر می‌رسد و تصمیم می‌گیرند این روباه سارق را دستگیر کنند. این تصمیم برای آقای فاکس، خانواده و همسایه‌هایش عواقب وحشتناکی را به همراه می‌آورد.
«آقای شگفت‌انگیز» با سبک منحصربه‌فرد و خوش‌رنگ و لعاب وس اندرسون، مجموعه‌ای از احساسات عمیقا انسانی و صد البته گروهی از بزرگ‌ترین ستاره‌ی هالیوود که صداپیشگی شخصیت‌های مختلف را بر عهده دارند به معنی واقعی کلمه شگفت‌انگیز است.
این استاپ موشن چشم‌نواز به دلیل شوخ‌طبعی و داستان پرپیچ و خمش برای بچه‌ها کنجکاوی برانگیز و دوست‌داشتنی است اما در حقیقت برای گروه سنی کودک ساخته نشده و مخاطبان هدفش عمدتا بزرگ‌سالان هستند البته لحن و فضای فیلم مانند بسیاری از آثار دیگر رولد دال، به اندازهای تاریک نمی‌شود که برای بچه‌ها غم‌انگیز و ترسناک باشد و همیشه می‌توانند از تماشای آن کنار والدینشان لذت ببرند.
«آقای فاکس شگفت‌انگیز» تقریبا تمام جنبه‌هایی که کتاب رولد دال را شگفت‌انگیز کرده را در خود دارد و در حال حاضر بهترین اقتباس سینمایی است که از آثار این نویسنده ساخته شده است.
