در طول بارداری وزن گیری مناسب با استفاده از رژیم غذایی متعادل از غذاهای متداول و از همه گروه های غذایی صورت می گیرد. از ماه سوم بارداری تا زمان زایمان، افزایش وزن جنین سرعت زیادی می گیرد.
در طول بارداری وزن گیری مناسب با استفاده از رژیم غذایی متعادل از غذاهای متداول و از همه گروه های غذایی صورت می گیرد. از ماه سوم بارداری تا زمان زایمان، افزایش وزن جنین سرعت زیادی می گیرد.
در طول بارداری وزن گیری مناسب با استفاده از رژیم غذایی متعادل از غذاهای متداول و از همه گروه های غذایی صورت می گیرد. از ماه سوم بارداری تا زمان زایمان، افزایش وزن جنین سرعت زیادی می گیرد (حدود 3500 گرم) بنابراین وزن گیری مناسب مادر در سه ماهه دوم و سوم بارداری متضمن سلامت مادر و جنین در آینده می باشد.
در صورتی که تغذیه خانم باردار در دوران بارداری کافی باشد، روند افزایش وزن مطلوبی خواهد داشت. این افزایش وزن مربوط به رشد جنین، جفت، رحم، افزایش حجم خون، ذخایر چربی و اندازه پستانها است. وزن گیری ناکافی با کاهش رشد و خطر تولد زودرس جنین ارتباط مستقیم دارد.
وزن گیری سریع یا کند سبب زایمان خودبخودی زودرس می شود. کمی وزن گیری (خصوصا" در سه ماهه اول بارداری) همچنین با ایجاد نقایص لوله عصبی در ارتباط است.
وزن گیری زیاد نیز در رشد جنین، چاقی دوران کودکی و اضافه وزن و چاقی بعد از زایمان مادر تاثیر دارد. مادران باردار چاق یا دارای اضافه وزن بیش از مادرانی که وزن طبیعی دارند افزایش وزن خواهند داشت که باید با توصیه های به موقع تغذیه ای این وضعیت را کنترل کرد.
خانم های باردار در هر شرایط بدنی که باشند (لاغر، طبیعی یا چاق) باید افزایش وزن داشته باشند ولی میزان افزایش وزن آنها باید تحت نظر کارکنان بهداشتی یا پزشک کنترل شود.
با توجه به وضعیت بدنی مادر یعنی لاغر، طبیعی یا چاق بودن او در ابتدای بارداری و یا قبل از آن میزان افزایش وزن توصیه شده متفاوت است. بطوری که زنان لاغر نیاز به افزایش وزن بیشتر و زنان چاق نیاز به افزایش وزن کمتر دارند.
به طور کلی زنان با نمایه توده بدنی در مدوده لاغر 18-12 کیلوگرم زنان با وزن نرمال 16-11 کیلوگرم و زنان مبتلا به اضافه وزن 11-7 کیلوگرم و زنان چاق 9-6 کیلوگرم می بایستی در طی بارداری وزن اضافه کنند.
کل وزن گیری برای خانمهای باردار در دوقلویی 21- 18 کیلوگرم توصیه شده است. از میزان توصیه شده، باید تا هفته 24 حداقل 11 کیلوگرم افزایش وزن داشته باشند.
با مراجعه منظم به کارمند بهداشتی ، پزشک یا متخصص تغذیه روند وزن گیری شما پیگیری شده و توضیحات لازم در زمینه اینکه چه مقدار می بایستی وزن اضافه کنید به شما داده خواهد شد.
در صورتی که تغذیه خانم باردار در دوران بارداری کافی باشد، روند افزایش وزن مطلوبی خواهد داشت. این افزایش وزن مربوط به رشد جنین، جفت، رحم، افزایش حجم خون، ذخایر چربی و اندازه پستانها است. وزن گیری ناکافی با کاهش رشد و خطر تولد زودرس جنین ارتباط مستقیم دارد.
وزن گیری سریع یا کند سبب زایمان خودبخودی زودرس می شود. کمی وزن گیری (خصوصا" در سه ماهه اول بارداری) همچنین با ایجاد نقایص لوله عصبی در ارتباط است.
وزن گیری زیاد نیز در رشد جنین، چاقی دوران کودکی و اضافه وزن و چاقی بعد از زایمان مادر تاثیر دارد. مادران باردار چاق یا دارای اضافه وزن بیش از مادرانی که وزن طبیعی دارند افزایش وزن خواهند داشت که باید با توصیه های به موقع تغذیه ای این وضعیت را کنترل کرد.
خانم های باردار در هر شرایط بدنی که باشند (لاغر، طبیعی یا چاق) باید افزایش وزن داشته باشند ولی میزان افزایش وزن آنها باید تحت نظر کارکنان بهداشتی یا پزشک کنترل شود.
با توجه به وضعیت بدنی مادر یعنی لاغر، طبیعی یا چاق بودن او در ابتدای بارداری و یا قبل از آن میزان افزایش وزن توصیه شده متفاوت است. بطوری که زنان لاغر نیاز به افزایش وزن بیشتر و زنان چاق نیاز به افزایش وزن کمتر دارند.
به طور کلی زنان با نمایه توده بدنی در مدوده لاغر 18-12 کیلوگرم زنان با وزن نرمال 16-11 کیلوگرم و زنان مبتلا به اضافه وزن 11-7 کیلوگرم و زنان چاق 9-6 کیلوگرم می بایستی در طی بارداری وزن اضافه کنند.
کل وزن گیری برای خانمهای باردار در دوقلویی 21- 18 کیلوگرم توصیه شده است. از میزان توصیه شده، باید تا هفته 24 حداقل 11 کیلوگرم افزایش وزن داشته باشند.
با مراجعه منظم به کارمند بهداشتی ، پزشک یا متخصص تغذیه روند وزن گیری شما پیگیری شده و توضیحات لازم در زمینه اینکه چه مقدار می بایستی وزن اضافه کنید به شما داده خواهد شد.
توصیه ها برمبنای BMI
افزایش وزن هفتگی در سه ماهه دوم وسوم |
افزایش وزن سه ماهه اول |
کل افزایش وزن |
میزان افزایش وزن |
0/49 |
2/3 |
18-12/5 |
زنان لاغر BMI<19.8 |
0/44 |
1/6 |
16-11/5 |
زنان با وزن طبیعی BMI=19.8-26 |
0/3 |
0/9 |
11/5-7 |
زنان با اضافه وزن BMI>26-29 |
0/49 |
2/3 |
9-6 |
زنان چاق BMI>29 |
در چه صورت وزن گیری کمتر از حد مورد انتظار است
1- چنانچه از هفته 15 بارداری به بعد خانم های باردار چاق کمتر از 5/0 کیلوگرم در ماه افزایش وزن داشته باشند،2- چنانچه از هفته 15 بارداری به بعد خانم های باردار با وزن طبیعی ، کمتر از یک کیلوگرم در ماه افزایش وزن داشته باشند.
در مورد خانم هایی که وزن گیری مناسب ندارند لازم است علت کاهش یا افزایش وزن تعیین و وضعیت خانم باردار ارزیابی گردد. این کار با سوال از او، معاینه و یاانجام برخی آزمایشات پاراکلینیکی صورت می پذیرد.
به این افراد اصول تغذیه صحیح و متنوع با تاکید بر مصرف منظم و به موقع مکمل های ویتامین، آهن و اسید فولیک و استراحت کافی در طول روز
1- چنانچه از هفته 15 بارداری به بعد خانم های باردار چاق کمتر از 5/0 کیلوگرم در ماه افزایش وزن داشته باشند،2- چنانچه از هفته 15 بارداری به بعد خانم های باردار با وزن طبیعی ، کمتر از یک کیلوگرم در ماه افزایش وزن داشته باشند.
در مورد خانم هایی که وزن گیری مناسب ندارند لازم است علت کاهش یا افزایش وزن تعیین و وضعیت خانم باردار ارزیابی گردد. این کار با سوال از او، معاینه و یاانجام برخی آزمایشات پاراکلینیکی صورت می پذیرد.
به این افراد اصول تغذیه صحیح و متنوع با تاکید بر مصرف منظم و به موقع مکمل های ویتامین، آهن و اسید فولیک و استراحت کافی در طول روز
توصیه می شود.
علل وزن گیری کمتر از انتظار در زنان باردار
مهم ترین علل و عواملی که سبب وزن گیری نامناسب خانم ها در دوران بارداری می شوند عبارتند از:
- دسترسی ناکافی به برخی مواد غذایی
- عادات غذایی نامناسب و پیروی از رژیم های غذایی خاص (لاغری، درمانی و یا خرافات غذایی)
- تهوع و استفراغ دوران بارداری
- ابتلاء به بیماری های زمینه ای یا سابقه ابتلاء به آن (مانند بیماری های قلبی - عروقی، دیابت، عفونت ادراری و ...)
- ابتلاء به اختلالات روانی و افسردگی
- مشکلات خانوادگی و نارضایتی از بارداری
- اعتیاد به مواد مخدر، داروهای مخدر و دخانیات
- مصرف زیاد و غیرعادی مواد خوراکی و غیر خوراکی (ویار حاملگی و پیکا)
- مشکلات اقتصادی و درآمد ناکافی خانواده
- حجم زیاد کار روزانه واستراحت ناکافی
- تحرک ناکافی و نداشتن فعالیت بدنی روزانه
- قد کمتر از 150 سانتی متر
- سن کمتر از 18 یا بالاتر از 35 سال
- چند قلویی
- سابقه زایمان زودرس (قبل از 37 هفته کامل بارداری) یا سقط
- سابقه تولد نوزاد کم وزن
- فاصله بارداری کمتر از 3 سال تا زایمان قبلی
بر اساس علت موثر بر وزن گیری نامناسب باید مداخله ای متناسب و موثر برای بهبود وضعیت سلامت جسمی و روانی خانم باردار صورت گیرد تا از عوارض ناشی از وزن گیری ناکافی او بر سلامت خود و جنین تا حد امکان جلوگیری شود.
1- اعتقاد به خرافات غذایی از جمله علل موثر بر وزن گیری نامناسب دوران بارداری است. مثلا" برخی از خانم های باردار معتقدند خوردن تخم مرغ موجب کند ذهن شـدن و یا مثلا" بعضی مواد غذایی موجب زشت شدن کودک آنان می شود. لازم است خرافات غذایی در هر منطقه شناسایی شوند و برای اصلاح آنها آموزش های لازم به خانم های باردار داده شود.
مسائل عاطفی – روانی و افسردگی: مشکلات خانوادگی مانند ناسازگاری بین زن و شوهر، ناسازگاری با مادر شوهر وسایر اعضای خانواده و یا نارضایتی از بارداری می تواند موجب بی اشتهایی مادر و امتناع او از غذا خوردن شود. در یافتن این زمینه، مشاوره با مادر برای پی بردن به روابط او و همسر و سایر اعضـای خـانـواده کمک کننــده است. از او بخواهید که در مراقبت های بعدی همــــراه با همسرش نزد شما بیاید و با همسر وی بطور جداگانه و به شکلی که اختلاف بر انگیز نباشد دربـاره وضعـیت خانم بـاردار، بی اشتهـایی و خطرات وزن گیری نامطلوب وکمک ها و حمایت هایی که او می تواند از خانم باردار بکند صحبت کنید.
- دسترسی ناکافی به برخی مواد غذایی
- عادات غذایی نامناسب و پیروی از رژیم های غذایی خاص (لاغری، درمانی و یا خرافات غذایی)
- تهوع و استفراغ دوران بارداری
- ابتلاء به بیماری های زمینه ای یا سابقه ابتلاء به آن (مانند بیماری های قلبی - عروقی، دیابت، عفونت ادراری و ...)
- ابتلاء به اختلالات روانی و افسردگی
- مشکلات خانوادگی و نارضایتی از بارداری
- اعتیاد به مواد مخدر، داروهای مخدر و دخانیات
- مصرف زیاد و غیرعادی مواد خوراکی و غیر خوراکی (ویار حاملگی و پیکا)
- مشکلات اقتصادی و درآمد ناکافی خانواده
- حجم زیاد کار روزانه واستراحت ناکافی
- تحرک ناکافی و نداشتن فعالیت بدنی روزانه
- قد کمتر از 150 سانتی متر
- سن کمتر از 18 یا بالاتر از 35 سال
- چند قلویی
- سابقه زایمان زودرس (قبل از 37 هفته کامل بارداری) یا سقط
- سابقه تولد نوزاد کم وزن
- فاصله بارداری کمتر از 3 سال تا زایمان قبلی
بر اساس علت موثر بر وزن گیری نامناسب باید مداخله ای متناسب و موثر برای بهبود وضعیت سلامت جسمی و روانی خانم باردار صورت گیرد تا از عوارض ناشی از وزن گیری ناکافی او بر سلامت خود و جنین تا حد امکان جلوگیری شود.
1- اعتقاد به خرافات غذایی از جمله علل موثر بر وزن گیری نامناسب دوران بارداری است. مثلا" برخی از خانم های باردار معتقدند خوردن تخم مرغ موجب کند ذهن شـدن و یا مثلا" بعضی مواد غذایی موجب زشت شدن کودک آنان می شود. لازم است خرافات غذایی در هر منطقه شناسایی شوند و برای اصلاح آنها آموزش های لازم به خانم های باردار داده شود.
مسائل عاطفی – روانی و افسردگی: مشکلات خانوادگی مانند ناسازگاری بین زن و شوهر، ناسازگاری با مادر شوهر وسایر اعضای خانواده و یا نارضایتی از بارداری می تواند موجب بی اشتهایی مادر و امتناع او از غذا خوردن شود. در یافتن این زمینه، مشاوره با مادر برای پی بردن به روابط او و همسر و سایر اعضـای خـانـواده کمک کننــده است. از او بخواهید که در مراقبت های بعدی همــــراه با همسرش نزد شما بیاید و با همسر وی بطور جداگانه و به شکلی که اختلاف بر انگیز نباشد دربـاره وضعـیت خانم بـاردار، بی اشتهـایی و خطرات وزن گیری نامطلوب وکمک ها و حمایت هایی که او می تواند از خانم باردار بکند صحبت کنید.
