افرادی که دچار خارش پوست هستند معمولاً چنین سوالاتی دارند:
- چرا دچار خارش پوست می‌شویم؟
- علت خارش پوست چیست؟
- خارش پوست نشانه کدام بیماری است؟
- چطور خارش پوست را از بین ببریم؟
- چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر پوست بدن شما دچار خارش می‌شود و پیگیر علت آن هستید، در ادامه با ما همراه باشید:
خارش پوست چیست؟
خارش پوست بدن برای همه افراد پیش می‌آید ولی حدود ۱۰ درصد از مردم جهان خارش پوست را به اندازه قابل توجه آن که موضوع صحبت ما است، تجربه کرده‌اند. علت خارش بدن و حساسیت پوستی می‌تواند خشکی پوست، تماس با گیاهان حساسیت‌زا و سمی، گزیدگی حشرات یا دلایل مهم‌تری مانند پسوریازیس یا اگزما باشد.
گاهی خارش به حدی می‌رسد که کل بدن را آزار می‌دهد ولی در بسیاری موارد به یک قسمت خاص محدود می‌شود. حتی ممکن است خارش بدن برای چند هفته هم ادامه داشته باشد و می‌توان تصور کرد که در این شرایط تا چه حد موجب اذیت شدن فرد می‌شود. گاهی علائم خارش پوست با قرمزی، جوش‌های ریز، برجستگی یا ترک روی پوست همراه است و گاهی هم از بیرون هیچ علامتی را بروز نمی‌دهد (1).
علت خارش پوست چیست؟
بیشتر اوقات، تشخیص علت خارش پوست دشوار است. گاهی علت آن ساده و به لباسی که پوشیده‌اید، مربوط است. اما، خارش پوست ممکن است علامت مشکلات جدی‌تری باشد، مانند بثورات پوستی یا یک بیماری دیگر.
شایع‌ترین دلایل خارش پوست عبارتند از:
1. خشکی بودن پوست
اگر پوستتان خشک باشد، با خارش متوجه خشکی آن می شوید. خشکی پوست، به ویژه، در فصل زمستان و در مکان‌هایی که هوا خشک است، بدتر می‌شود. این مشکل با افزایش سن، شایع‌تر می‌شود (2).
2. خارش پوست به علت گزیدگی حشرات
زمانی که یک حشره بدن شما را می‌گزد، به دلیل اینکه نیش خود را وارد پوست می‌کند، گاهی مواد آلوده‌ای وارد آن بخش از پوست می‌شود که موجب قرمزی، تورم و خارش می‌گردد. از پمادهای آنتی‌هیستامین به صورت موضعی استفاده کنید تا این التهاب کاهش یابد. اگر در محیطی قرار گرفتید که خطر گزش وجود داشت، پنجره‌ها را ببندید و لباس‌های بلند بپوشید.
3. بیماری‌های پوستی
شاید شایع‌ترین علت خارش بدن، شرایط پوستی است که به دلایل مختلف رخ می‌دهد. این شرایط می‌توانند به دنبال بیماری‌های پوستی ایجاد شوند و فرد را دچار خارش پوست کنند. مهمترین بیماری‌های پوستی که سبب خارش پوست می‌شوند عبارتند از:
- بیماری گال؛
- اگزما؛
- پسوریازیس؛
- نیش انواع حشرات؛
- سوختگی پوست؛
- کهیر؛
- بیماری آبله مرغان.
4. خارش پوست و بارداری
برخی خانم‌ها در طول دوره بارداری دچار خارش پوست خصوصاً در ناحیه شکم و ران‌ها می‌شوند. در برخی افراد هم مشکلات پوستی مانند درماتیت خود را به صورت وخیم‌تر نشان می‌دهند.
5. عفونت‌های قارچی
عفونت قارچی پوست سر، قارچ پای ورزشکاران و بسیاری دیگر از عفونت‌های قارچی از دلایل خارش سطح پوست بدن هستند. این بیماری‌ها با درمان‌های ضد قارچی مانند کرم و شامپوهای درمانی بهبود پیدا می‌کند. در موارد حاد به پزشک مراجعه کنید.
6. اختلالات عصبی
اختلالات عصبی می‌توانند علت خارش بدن باشند. اینگونه اختلالات که سیستم عصبی را هدف قرار می‌دهند در مواقعی ممکن است سبب خارش بدن شوند. اختلالات عصبی مانند بیماری مولتیپل اسکلروزیس (بیماری ام اس)، دیابت، اعصاب فرو رفته و بیماری زونا از جمله مهمترین دلایل خارش بدن هستند.
7. مشکلات روحی
شاید بیماری‌های روانی جزو شایع‌ترین علل خارش پوست باشند؛ اینگونه بیماری‌ها در زندگی امروزه ما به کرات رخ می‌دهند و اکثر ما را به دچار مشکلاتی نظیر خارش بدن می‌کنند. اضطراب، وسواس فکری، افسردگی و گاهی عصبانیت می‌توانند از جمله دلایل خارش بدن باشند.
8. خارش بدن و کبد
کبد هم مانند کلیه در تصفیه سموم بدن نقش دارد. پس مشکلاتی که در کبد ایجاد شود هم می‌تواند موجب خارش پوست گردد. این خارش می‌تواند خفیف یا شدید و محدود به یک نقطه خاص (خارش کف دست و پا) یا در سرتاسر بدن باشد.
9. بیماری دیابت و خارش پوست
بی‌حسی، مور مور و گزگز شدن از علائم بیماری دیابت است. افرادی که دیابتی هستند، اغلب پوست خشکی دارند که موجب خارش بدن آنها می‌شود. استفاده از صابون و محصولات بهداشتی ملایم و البته کوتاه کردن زمان دوش گرفتن به بهبود خارش پوست این افراد کمک می‌کند. رطوبت رسانی به پوست را فراموش نکنید.
10. خارش پوست با مصرف برخی داروها
خارش پوست ممکن از عوارض مصرف دارو باشد. این علائم می‌تواند همراه با بثورات پوستی هم ایجاد شود. داروهای رایج زیر اغلب می‌توانند باعث پیدایش راش و خارش گسترده در پوست شوند:
- داروهای ضد قارچ؛
- آنتی بیوتیک‌ها (بویژه آنتی بیوتیک‌های حاوی مشتقات سولفا)؛
- مسکن‌های مخدر؛
- داروهای ضد تصرف.
اگر علائم پوستی از حد طبیعی خارج شوند، نشان دهنده حساسیت دارویی هستند. پس سریعاً با پزشک خود صحبت کنید تا داروی دیگری جایگزین کند یا دز مصرفی آن را تغییر دهد.
خارش پوست نشانه کدام بیماری است؟
اغلب، خارش پوست یک علت ساده و معمولی دارد، اما در بعضی موارد، اگر از بین نرود، ممکن است نشانه‌ای از یک بیماری جدی باشد، مانند:
- بیماری کلیوی
- بیماری کبدی
- مشکلات تیروئید
- برخی از سرطان ها، به ویژه بیماری هوچکین
- دیابت
- کمبود آهن
- ویروس HIV
ممکن است بعد از درمان برخی از این بیماری‌ها نیز خارش شروع شود. گاهی خارش پوست عارضه‌ی جانبی دیالیز، شیمی درمانی و پرتودرمانی است.
چطور خارش پوست را از بین ببریم؟
به طور کلی برای درمان خارش بدن در خانه می‌توان از کرم و لوسیون‌های مرطوب کننده، کمپرس آب با دستمال یا پارچه مرطوب، دوش آب ولرم، صابون‌های ملایم بدون عطر و رنگ، لباس‌های نخی سبک، نرم و گشاد استفاده کرد. استرس خود را کم کنید و بدن خود را در معرض تغییر دمای زیاد قرار ندهید. از وسایلی که ممکن است خارش ایجاد کنند مانند بدلیجات، وسایل و اکسسوری‌های دارای فلز نیکل و لباس‌های پشمی دوری کنید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در موارد زیر به پزشک مراجعه نمایید:
- نامعلوم بودن علت خارش؛
- شدید بودن خارش؛
- علایم همراه با خارش.
مراجعه به پزشک برای تشحیص بویژه زمانی حائز اهمیت است که علت خارش مشخص نباشد چرا که برخی علل بوجود آورنده خارش خطرناک و در عین حال قابل درمان است.
