بسیاری از افراد معتقدند خیانت عاطفی بی‌ضرر است. منتها بیشتر کارشناسان ازدواج خیانت عاطفی را خیانتی مخرب ولی بدون داشتن رابطه جنسی می‌دانند. در واقع، خیانت عاطفی دروازه‌ای است که به خیانت جنسی کامل منجر میشود. تقریبا نیمی از این درگیری‌های عاطفی در نهایت به خیانت کامل و رابطه جنسی با فردی خارج از رابطه زناشویی تبدیل میشود. در این مقاله، می‌خواهیم بدانیم خیانت عاطفی دقیقا چیست و آیا می‌تواند به زندگی مشترک آسیب برساند.
برای برخی از افراد، آسیب‌زاترین و دردناک‌ترین نتایج خیانت عاطفی احساس فریب‌خوردگی، مورد خیانت واقع شدن و دروغ‌شنیدن از شریک زندگی است. هر بخشی از زندگی فرد که از شریک زندگی مخفی نگه داشته شود اعتماد بین همسران را از بین می‌برد.
خیانت عاطفی به چه معناست؟
خیانت عاطفی زمانی شکل می‌گیرد که فرد نه‌تنها بیشترِ انرژی عاطفی‌اش را در خارج از رابطه زناشویی‌اش و با نفر سومی صرف می‌کند، بلکه از رابطه جدید حمایت عاطفی و همراهی نیز دریافت می‌کند. در خیانت عاطفی، فرد احساس می‌کند به فرد خارج از رابطه ازدواجش نزدیک‌تر است و ممکن است افزایش تمایل جنسی نسبت به آن فرد را هم تجربه کند.
اگر گمان می‌کنید انرژی عاطفی فرد مقابلتان محدود شده است یا اگر همسرتان افکار و احساسات صمیمی‌اش را با شخص دیگری تقسیم می‌کند، در این صورت احتمالا خیانت عاطفی شکل گرفته است.
اگرچه افراد خیانت‌کار معمولا در این خیانت عاطفی احساس گناه نمی‌کنند (چون هیچ رابطه جنسی‌ای معمولا در این خیانت وجود ندارد)، اما همسران آنها معمولا از خیانت عاطفی به‌اندازه خیانت جنسی آسیب می‌بینند. بیشترِ درد و نگرانی ناشی از خیانت عاطفی به‌دلیل احساس فریب‌خوردگی، دروغ‌شنیدن و احساس مورد خیانت واقع شدن است.
مقایسه خیانت عاطفی با دوستی افلاطونی
دوستی افلاطونی (Platonic love) به رابطه دوستانه‌ای گفته میشود که در آن، دو طرف به‌دلیل سلایق مشترک و جهان‌بینی مشابه یکدیگر را دوست دارند، تحسین می‌کنند و باهم صمیمی‌اند. در عشق افلاطونی، هیچ نوع رابطه جنسی وجود ندارد. وقتی روابط صمیمی از مرزهای تعیین‌شدۀ زوجین عبور کند، دوستی افلاطونی ممکن است به خیانت عاطفی تبدیل شود. در واقع، این نوع خیانت درهایی را باز می‌کند که باید بسته بمانند.
یکی از تفاوت‌های بین دوستی افلاطونی و خیانت عاطفی این است که خیانت عاطفی معمولا مخفی می‌ماند. یکی دیگر از تفاوت‌های کلیدی بین این دو مفهوم این است که در خیانت عاطفی، افراد نسبت به یکدیگر تمایل جنسی دارند. این جاذبه جنسی بین دو نفر گاهی از طرف آنها اعتراف میشود و گاهی پنهان می‌ماند.
نشانه‌های هشداردهنده
۱. نشانه‌های اینکه ممکن است شما درگیر خیانت عاطفی شده باشید
نشانه‌های زیر هشدارهایی‌اند که اگر آنها را تجربه کرده‌اید، ممکن است درگیر خیانت شده باشید:
- مخفی‌نگه‌داشتن دوستی خود؛
- بی‌علاقگی به صمیمیت با همسرتان؛
- دادن هدایای شخصی به دوست خود؛
- صرف‌نظرکردن و دورشدن از همسرتان؛
- کاهش‌دادن وقتی که با همسرتان می‌گذرانید؛
- راضی‌کردن خودتان با جمله «ما فقط دوست هستیم»؛
- شیفتگی یا خیال‌پردازی در طول روز درمورد دوست خود؛
- باور به اینکه دوست شما بهتر از همسرتان شما را درک می‌کند؛
- درنظرگرفتن زمان زیاد برای تنهایی یا برای برقراری ارتباط با دوست خود؛
- درمیان‌گذاشتن افکار، احساسات و مشکلات با دوست خود به‌جای همسرتان.
خودآزمایی خیانت عاطفی
اگر پاسخ شما به بیش از ۳ مورد از سؤال‌های زیر مثبت است، در حال خیانت عاطفی و ویران‌کردن زندگی مشترک خود هستید:
- آیا از همسرتان فاصله عاطفی دارید؟
- آیا از نظر جنسی به دوستتان تمایل دارید؟
- آیا صحبت با همسرتان برای شما دشوار است؟
- آیا گمان می‌کنید دوستتان بهتر از همسرتان درکتان می‌کند؟
- آیا دوستی شما راز است و همسرتان از این رابطه بی‌خبر است؟
- آیا در زندگی مشترکتان خصومت و درگیری مکرر را تجربه می‌کنید؟
- آیا عبارت «ما فقط دوستیم» دلیل‌تراشی‌تان برای این دوستی نزدیک است؟
- آیا بیشتر از اینکه در کنار همسرتان باشید، اوقاتتان را در کنار دوست خود می‌گذرانید؟
- آیا بیشتر از اینکه با همسرتان مسائل را در میان بگذارید، با دوستتان شریک و هم‌صحبت هستید؟
- آیا وقتی با همسرتان درمورد کارهای روزانه‌تان صحبت می‌کنید، به رابطه و تعاملتان با دوست خود اشاره نمی‌کنید؟
۲. نشانه‌های اینکه ممکن است همسرتان درگیر خیانت عاطفی شده باشد
نشانه‌های زیر علائم هشداردهنده‌ای‌اند که نشان می‌دهند همسر شما در حال خیانت عاطفی است:
- همسرتان شروع به کناره‌گیری از شما یا انتقاد از شما می‌کند؛
- به نظر می‌رسد همسرتان علاقه غیرمنتظره‌ای به فناوری یا سرگرمی‌های خاصی دارد؛
- به نظر می‌رسد همسرتان همیشه برای «پروژه»هایی که با این دوست دارد، ساعت‌های زیادی را وقت می‌گذارد؛
- وقتی می‌خواهید هریک از این موارد را با شریک زندگیتان در میان بگذارید، همسرتان با حالت تدافعی برخورد می‌کند؛
- همسرتان مخفیانه رفتار می‌کند (مثلا گوشی‌اش را پنهان می‌کند یا وقتی اطراف او هستید ناگهان صفحه رایانه را خاموش می‌کند)؛
- احساستان به شما می‌گوید یک جای کار ایراد دارد. به‌طور معمول به او اعتماد دارید و به‌راحتی حسادت نمی‌کنید، اما مدتی است احساس سابق را ندارید؛
- دوست همسرتان بسیار مورد توجه او قرار دارد. درباره عقاید این شخص چیزهای زیادی از او می‌شنوید (و به نظر می‌رسد نظرات شما کمتر و کمتر برای او اهمیت دارند).
آیا ارتباط پیامکی هم خیانت عاطفی محسوب میشود؟
بله. البته این مسئله به شرایط بستگی دارد. ارسال پیام‌های متنی برای جنس مخالف ممکن است خیانت عاطفی را دردسترس‌تر کند؛ چون می‌تواند بسیار ساده شروع شود و بی‌ضرر به نظر برسد، ولی به‌راحتی به روابط عمیق‌تری منجر شود؛ به‌خصوص اگر مداوم و در طول روز با کسی گفت‌وگو داشته باشید.
راحتی در پیام‌دادن باعث میشود به‌آسانی وقت زیادی را با فرد موردنظر بگذرانید، بسیار بیشتر از مدتی که با همسر خود رابطه دارید. اگر دیگر تمایلی به صحبت‌کردن با همسرتان ندارید ولی در طول روز سعی می‌کنید به‌سرعت پاسخ دوستتان را بدهید، وقت آن رسیده که کمی دست نگه دارید و یک بار دیگر هر دو رابطه خود را بررسی کنید.
درست مثل پیام متنی، رابطه در شبکه‌های اجتماعی نیز ممکن است به‌راحتی زمینه‌ساز خیانت شود. رابطه‌ای که ابتدا به‌عنوان دوستی افلاطونی آغاز میشود، به‌مرور زمان ممکن است رشد کند و تغییر ماهیت دهد؛ به‌خصوص که معمولا این روابط محدودیت‌های رابطه متعهدانه را نیز ندارند (تربیت فرزند، مسائل اقتصادی، کار، رابطه با خانواده همسر، و…).
آیا خیانت عاطفی ممکن است به رابطه جنسی منجر شود؟
این نوع روابط معمولا ساده شروع میشود و دو طرف رابطه گمان می‌کنند فقط باهم دوست‌اند؛ اما به‌مرور زمان وقتی حدومرزی برای دوستی‌های خارج از رابطه‌ی زناشویی در نظر گرفته نشود، رابطه نزدیک و نزدیک‌تر میشود. به‌مرور زمان احساسات قوی‌تری به فرد مقابل خواهید داشت و تمایل جنسی هم افزایش می‌یابد. در نتیجه، خیلی زود ممکن است به خیانت جنسی منجر شود.
چطور ازدواجمان را حفظ کنیم؟
راجع‌به اینکه چطور رابطه زناشویی را از خیانت عاطفی حفظ کنیم یا نجات دهیم، نظرات مختلفی مطرح میشود. رابطه زناشویی شما زمانی از خیانت عاطفی در امان می‌ماند که هر دو برای حفظ آن تلاش کنید و پایه و بنیاد رابطه‌تان را بر مبنای دوستی و اعتماد بنا کنید.
نویسنده‌ای به‌نام گری نیومن (M. Gary Neuman) در کتابی به‌نام «بی‌وفایی عاطفی: چطور ازدواج بدون خیانت داشته باشیم و ۱۰ راز دیگر برای یک رابطه عالی»، توصیه‌هایی بحث‌برانگیز ارائه می‌کند. نیومن به خوانندگان توصیه می‌کند برای حفظ رابطه زناشویی از خیانت عاطفی، از دوستی با جنس مخالف اجتناب کنند. او معتقد است محدودکردن این قبیل دوستی‌ها مهم‌ترین کاری است که می‌توانید برای حفظ رابطه زناشویی‌تان انجام دهید.
یکی از دلایلی که باعث میشود بسیاری از افراد با این راه‌حل موافق نباشند این است که این محدودیت‌ها ممکن است حس انزوا و تنهایی را در زوج ایجاد کند. منع‌کردن همسر از برقراری رابطه دوستی، یکی از نشانه‌های هشداردهنده سوء‌استفاده عاطفی است. همسران حق اختصاصی و صددرصدی برای محدودکردن علایق و روابط و حریم خصوصی شریک زندگی خود را ندارند.
سایر توصیه‌های نیومن برای ارتباط با شریک زندگی و پرهیز از خیانت عاطفی عبارت‌اند از:
- داشتن قرارهای هفتگی؛
- لمس‌کردن یکدیگر، حداقل ۵ بار در طول روز؛
- حداقل ۴ بار در هفته داشتن گفت‌وگوی طولانی‌مدت با یکدیگر؛
- حداقل ۱ بار در ماه، داشتن قرارها و شب‌های عاشقانه و رمانتیک.
چطور رابطه زناشویی آسیب‌دیده را ترمیم کنیم؟
خیانت عاطفی لزوما به‌معنی مرگ رابطه زناشویی نیست. منتها برای مدتی ممکن است باعث آسیب‌های شدید در زندگی زناشویی شود. رابطه زناشویی می‌تواند نجات یابد؛ اما نیازمند این است که دوباره از ابتدا بین هر دو طرف اعتماد ایجاد کنید. برای اینکه رابطه زناشویی‌تان را ترمیم کنید، این قدم‌ها را بردارید:
۱. به سؤالات همسرتان پاسخ دهید
درمورد آنچه در خیانت عاطفی‌تان رخ داده، با همسرتان صادق باشید و شفاف و دقیق به او پاسخ بدهید.
۲. اقدامات خود را برای حل این مشکل مشخص کنید
قرار است چه اقداماتی برای برقراری مجدد اعتماد انجام دهید؟ چگونه به شریک زندگیتان نشان می‌دهید در قبال کارهایتان پاسخ‌گو خواهید بود؟
۳. برای بررسی‌های آینده برنامه‌ریزی کنید
با بهبودی خود و رابطه با شریک زندگی خود، در هفته‌ها و ماه‌های آینده وقت بگذارید تا احساسات هر دو طرف را بررسی کنید.
چطور رابطه زناشویی بدون خیانت داشته باشیم؟
برای اینکه رابطه‌تان از هر نوع خیانت در امان بماند، باید همراه با یکدیگر برای ایجاد رابطه دوستانه و سرشار از اعتماد تلاش کنید. عمل‌کردن به این توصیه‌ها می‌تواند زیربنای رابطه شما را محکم‌تر کند و رابطه زناشویی‌تان را از خیانت حفظ کند:
- به یکدیگر احترام بگذارید؛
- حامی و پشتیبان یکدیگر باشید؛
- بیاموزید چطور باید جروبحثی سالم داشته باشید؛
- برای داشتن زندگی متعادل در کنار هم برنامه‌ریزی کنید؛
- آسیب‌ها و ناراحتی‌ها را هوشمندانه و سریع ترمیم و به آنها رسیدگی کنید؛
- از قرارهای ملاقات باهم لذت ببرید و روش‌هایی برای خوش‌گذرانی پیدا کنید؛
- روزانه باهم گفت‌وگو کنید و درمورد اهداف، برنامه‌ها، رویدادها و احساسات فردی‌تان صحبت کنید.
سخن آخر
خیانت عاطفی یکی از مشکلات روابط زناشویی است. با وجود راه‌های ارتباطی متعدد و روابط متعددی که در زندگی داریم، احتمال گرفتارشدن در آن افزایش یافته است. منتها خیانت عاطفی به‌معنای پایان زندگی مشترک نیست. دوباره می‌توانید اعتماد و دوستی را در روابط زناشویی‌تان حاکم کنید و زندگی مشترکتان را نجات دهید.
