نکته‌ای وجود دارد که تمام کارشناسان حوزه‌ٔ تربیت و فرزندپروری در آن اتفاق نظر دارند: «داشتن ثبات رویه کلیدی است» و بسیاری هم معتقدند: «اگر می‌خواهید یک چیز را در مورد نحوه‌ٔ تربیت کودکتان تغییر دهید، آن چیز باید ثبات رویهٔ بیشتر باشد». اما چرا و چگونه می‌توانید ثبات رویهٔ بیشتری در روش فرزندپروری خودتان داشته باشید؟ در این مطلب با دلایل مهم داشتن ثبات رویه در فرزندپروری و راه‌های ایجاد ثبات رویه در تربیت کودک آشنا شوید.
اهمیت داشتن ثبات رویه در فرزندپروری
ایجاد قدرت پیش‌بینی رفتار والدین برای کودک
اولین نکته این است که کودکان شما باید بتوانند رفتار والدینشان را پیش‌بینی کنند. به عنوان مثال، شما وظیفهٔ چیدن سادهٔ میز یا سفره‌ٔ شام را به کودک محول کرده‌اید و قرار بر این است که در صورت انجام ندادن این درخواست شما که در واقع به عهدهٔ اوست، امتیاز تماشای تلویزیون را نداشته باشد. حالا فرزندتان با خودش این‌طور فکر می‌کند که: «مامان انتظار داره من میز رو بچینم. اگه این کار رو نکنم، بعد از شام وقت تماشای تلویزیون رو ندارم.»
ثبات رویه به فرزندتان می‌گوید که او برای شما مهم است، چون مثلاً در این مورد کودکتان متوجه می‌شود که: «چیدن میز به عنوان یه عضو خونواده به عهدهٔ منه». پس با چنین رفتار و قانون مشخصی این پیام را به کودک می‌دهید که او بخشی از خانوادهٔ شماست و این موضوع مهمی است.
ایجاد اطمینان، اعتماد و امنیت در کودک
نبود ثبات و یکپارچگی باعث می‌شود کودکان احساس نداشتن اطمینان، بی‌اعتمادی، ناامنی و گیجی کنند. به عنوان مثال و در ادامهٔ همان مورد بالا در رابطه با چیدن میز، فرزندتان در صورت نبود یک اصل و رویه‌ای ثابت با خودش می‌گوید: «گاهی اوقات مجبورم میز رو بچینم، گاهی هم نه. اگر بهونه بگیرم یا ناله کنم، معمولاً می‌تونم از زیرش در برم. اما مامان هم بعضی وقت‌ها عصبانی می‌شه»! وقتی ثبات رویه دارید، کودکتان بیشتر در مورد رفتارش فکر می‌کند و فکر کردن همان چیزی است که شما می‌خواهید.
ایجاد آرامش و قوت قلب در کودک
ثبات رویه همچنین برای بچه‌ها تسکین‌دهنده و آرامش‌بخش است. تغییر قوانین یا اعمال نامنظم و گهگاهی آنها منصفانه نیست و روش مؤثری برای یادگیری قوانین توسط فرزندان شما نیست. بنابراین، هر قدر هم که گاهی نقض قوانین وسوسه‌انگیز باشد، با این کار به خودتان و بچه‌هایتان زیان می‌رسانید. به عنوان مثال، والدین فکر می‌کنند تسلیم شدن در مقابل ناله کردن، نق زدن یا الم‌شنگه زندگی آنها را راحت تر می‌کند، اما این کار در درازمدت زندگی را سخت‌تر می‌کند.
به عبارت دیگر، یا همین الان نقدی پرداخت می‌کنید یا بعداً تاوانش را می‌دهید. به عنوان مثال، وقتی تقلا می‌کنید به‌موقع به محل کار خود برسید، چند چیز را سر راه از فروشگاه بخرید، یا از یک الم‌شنگه‌ٔ فرزندتان جان سالم به در برید، پس خارج شدن از روی ریل و نقض قوانین آسان است! البته بیشتر والدین این مسئله را می‌دانند و با خواندن این اطلاعات با خودشان می‌گویند: «گفتنش آسونه»! بله، البته که همه‌ٔ ما این را می‌دانیم، اما در واقعیتی که ما درتقلا و مبارزه‌ایم، خسته‌ایم، سرمان هم شلوغ است و با کمی چرب‌زبانی بچه‌های افسونگرمان، بیشتر ما گهگاهی روش خود را تغییر می‌دهیم. ما سعی می‌کنیم قوانین را به طور مداوم اجرا کنیم، اما گاهی اوقات می‌گذاریم اوضاع از روال همیشگی خارج شود و همیشه هم در نهایت تاوان آن را می‌پردازیم. پس شاید گفتن آن خیلی هم آسان‌تر از انجام دادنش نباشد و در پایان باشد که همه چیز سخت‌تر می‌شود.
راهکارهای ایجاد ثبات رویه در فرزندپروری
حالا و با تمام اینها، چگونه می‌توانید ثبات رویهٔ بیشتری در فرزندپروری داشته باشید؟ برای خود و فرزندتان در مسیر درست، راهکارهای ارائه‌شدهٔ زیر را که توسط متخصصان تربیتی گفته شده‌اند امتحان کنید:
۱. اولویت‌ها را انتخاب کنید
اگر سعی کنید همه‌ٔ چالش‌های تربیتی را یک‌دفعه حل کنید، بیش از آن تحت فشار قرار می‌گیرید که بتوانید به آن پایبند بمانید. بنابراین فقط یک یا دو مورد را انتخاب کنید تا با دقت و توجه خاص روی آنها تمرکز کنید. این چالش‌ها مثلاً می‌تواند نالیدن، بدزبانی یا قشقرق باشد. وقتی این رفتارهای نادرست پیش می‌آید، همیشه و در هر بار با آنها برخورد کنید. تسلیم نشوید و به آنها پاداش ندهید.
۲. صبور و آگاه بمانید
کمربندهایتان را ببندید و خود را برای مسیری طولانی آماده کنید. به طور معمول سه هفته طول می‌کشد تا یک رفتار غلط تغییر کند. خود را جای فرزندتان بگذارید: «مامان هیچ‌وقت در مورد این که من باید میز رو بچنیم جدی نبود، مگه این که که شروع به داد زدن می‌کرد. حالا همون اولین باری که بهم می‌گه جدیه. گیج شدم»! پس تغییر می‌تواند اتفاق بیفتد، اما احتمالاً نه با سرعت مطلوب شما.
۳. چند یادآورنده بنویسید
نوشتن یادداشت‌هایی با محتوای «بحث نکن» یا «به دنبال همکاری باش» یا «تسلیم نالیدن نشو» ممکن است کاری ساده‌انگارانه به نظر برسد، اما آنها واقعاً می‌توانند کمک کنند. آنها را در جایی قرار دهید که در تمام طول روز ببینید و با آنچه به عنوان سه ویژگی مهم شناخته می‌شود، تابلوی خیلی بزرگی برای خود درست کنید: «خونسردی، ثبات و دلسوزی». اینها اکنون ذکرهای مادرانه یا پدرانهٔ شما هستند.
۴. درست زمان‌بندی کنید
این موضوع که یک دوره‌ٔ آموزشی فشرده را درست قبل از تولد یا مهمانی‌های تعطیلات امتحان کنید وسوسه‌انگیز است، اما اگر دوره‌ای آرام‌تر و قابل پیش‌بینی‌تر را انتخاب کنید موفقیت بهتری خواهید داشت. همه‌ٔ افراد برای تمرین ثبات و پایداری به زمان، ساختار و نبود استرس اضافی نیاز دارند و شما بیشتر از همه. بنابراین، یک راهکار تربیتی جدید را درست قبل از آمدن نوزاد جدید یا شروع مدرسه یا نقل مکان به یک محل زندگی جدید شروع نکنید.
۵. انتظار مقاومت داشته باشید
هر قدر هم که ثابت قدم باشید، فرزندتان شما را به چالش می‌کشد. یا ممکن است بلافاصله خوب پاسخ دهد، اما بعد به عادت‌های قدیمی بازگردد. ناامید نشوید، چون این نوع آزمایش دوره‌ای شما توسط فرزندتان طبیعی است. وقتی این پسرفت‌های موقت را می‌پذیرید، کمتر کلافه‌کننده خواهند بود. این به شما کمک می‌کند در مسیر خود بمانید.
۶. در جای لازم کمک بگیرید
هنگامی که یک کمپین ثبات رویه را شروع می‌کنید، درخواست پشتیبانی کنید و سعی نکنید کار را تنهایی پیش ببرید. همسرتان، معلم‌ها، مربیان، مراقبان و پدربزرگ و مادربزرگ فرزندتان همه می‌توانند تلاش شما برای جلوگیری از رفتارهای مشکل‌ساز را پشتیبانی کنند.
۷. با انعطاف‌پذیری، اهمیت قوانین را تثبیت کنید
تناقض و بی‌ثباتی تصادفی، وقتی بیش از حد سرتان شلوغ است یا ذهنتان مشغول اجرای یک قانون دیگر است، این پیام را به کودک می‌دهد که موضوع برای شما مهم نیست و این کودکتان را ترغیب می‌کند که او هم آن را نادیده بگیرد. اما مغایرت عمدی، وقتی از قبل به کودک خود اطلاع می‌دهید که تصمیم دارید یک استثنا قائل شوید، می‌تواند یک قاعده و قانون را بیشتر تثبیت کند. برای مثال: «از اونجا که این هفته کنار پدربزرگ و مادربزرگت می‌مونی، می‌تونی به جای امروز، دوشنبه اتاقت رو تمیز کنی».
