هیدروکسی کلروکین چیست و چه کاربردی دارد؟ +تداخلات دارویی و نحوه مصرف

احتمالا شنیده‌اید که مدتی است صحبت بهبود علائم کرونا با مصرف دارویی به‌نام هیدروکسی کلروکین سر زبان‌ها افتاده است. در برخی نقاط آمریکا و برخی کشورهای اروپایی (مثل نروژ و فرانسه)، آزمایش برای مشخص‌کردن اثربخشی این دارو بر بهبود علائم کرونا مدت‌هاست آغاز شده است 

داروی هیدروکسی کلروکین برای درمان برخی از بیماری‌های خود ایمنی (لوپوس، آرتریت روماتوئید) استفاده می‌شود. هیدروکسی کلروکین مشکلات پوستی را در لوپوس کاهش داده و از تورم و درد در آرتروز جلوگیری کند.

داروی هیدروکسی کلروکین برای درمان مالاریا و برخی از بیماری‌های خود ایمنی (لوپوس، آرتریت روماتوئید) استفاده می‌شود.

با توجه به خواص ضدروماتیسمی هیدروکسی کلروکین، مورد مصرف دیگر این دارو به درمان برخی بیماری‌ های خودایمنی مربوط می‌شود، بیماری‌هایی مثل روماتیسم مفصلی یا لوپوس. نظر به این خواص، نام این دارو را در شمار داروهای ضدروماتیسمِ اصلاح‌کننده بیماری (DMARDها) هم می‌بینیم. مصرف هیدروکسی کلروکین ناراحتی‌های پوستیِ ناشی از لوپوس را بهبود می‌بخشد و درد و تورم ناشی از آرتروز را نیز کاهش می‌دهد.

برخی محققان معتقدند هیدروکسی کلروکین به کنترل یا کاهش فعالیت مضاعف دستگاه ایمنی کمک می‌کند. به همین خاطر، برای درمان بیماری‌های خودایمنی کاربرد دارد.

هنوز صلاحیت مصرف هیدروکسی کلروکین برای درمان یا بهبود کرونا رد یا تأیید نشده است. فقط در صورتی اجازه استفاده از این دارو را دارید که زیر نظر متخصصان، در حال گذراندن دوره تحقیقی و آزمایشی باشید (برای سنجش کارایی و صلاحیت دارو).

نحوه مصرف هیدروکسی کلروکین

در ادامه، از اطلاعاتی راجع‌به نحوه مصرف این دارو خواهید خواند: اینکه دوزهای مصرفی دارو برای رده‌های سنی مختلف چگونه است، زمان مصرف آن چطور، در صورت فراموش‌کردن مصرف هر دوز چه باید کرد و موارد دیگری از این ‌دست. بسته به عواملی که در ادامه معرفی می‌شوند، نحوه مصرف دارو (دوز دارو و زمان مصرف آن) متفاوت خواهد بود:

سن؛
شدت بیماری یا اختلال؛
سوابق ابتلا به بیماری‌های دیگر؛
واکنش بیمار به اولین دوز مصرفی دارو؛
بیماری یا اختلالی که علت مصرف دارو است.
جدول دوزهای مصرفی برای بزرگ‌سالان و کودکان

نحوه‌ی مصرف و دوز مصرفی هیدروکسی کلروکین

 

مالاریا:

برای جلوگیری از ناراحتی معده هیدروکسی کلروکین را به صورت خوراکی، معمولاً همراه با غذا مصرف کنید.
دوز و طول درمان : بر اساس شرایط پزشکی و پاسخ به درمان است.
کودکان: دوز نیز بر اساس وزن است.

برای جلوگیری از مالاریا ، طبق دستور پزشک این دارو را به صورت خوراکی مصرف کنید. که معمولاً هفته ای یکبار مصرف می شود.
برای کمک به یادآوری تقویمی را علامت گذاری کنید.
این دارو معمولاً ۱ تا ۲ هفته قبل از ورود به ناحیه اپیدمی مالاریا شروع می‌شود.
مصرف آن را به صورت هفتگی در حالی که در منطقه هستید و به مدت ۴ تا ۸ هفته پس از ترک منطقه یا طبق دستور پزشک ادامه دهید.

لوپوس یا آرتریت روماتوئید:

طبق دستور پزشک، هیدروکسی کلروکین را به صورت خوراکی مصرف کنید، معمولاً یک یا دو بار در روز.
پزشک ممکن است به تدریج دوز شما را افزایش دهد.
پس از مدتی که از دارو استفاده کردید و وضعیت شما بهتر شد، ممکن است پزشک به شما دستور دهد دوز خود را کاهش دهید. تا زمانی که دوز مناسب‌تری را با کمترین عوارض بدست آورید.اگر داروی خاصی را نیز برای اسهال (کائولن) یا داروهای ضد اسید (مانند منیزیم / هیدروکسید آلومینیوم) مصرف می‌کنید، حداقل ۴ ساعت قبل یا بعد از این محصولات هیدروکسی کلروکین مصرف کنید. این محصولات ممکن است با هیدروکسی کلروکین متصل شوند و از جذب کامل بدن در آن جلوگیری کنند.
به طور منظم از هیدروکسی کلروکین استفاده کنید تا بیشترین سود را از آن ببرید.
اگر آن را طبق برنامه روزانه مصرف می‌کنید، هر روز در ساعت معین مصرف کنید.
مصرف هیدروکسی کلروکین را بدون صحبت با پزشک قطع نکنید، خصوصاً اگر آن را برای مالاریا مصرف می کنید.
ادامه مصرف این ماده برای مدت زمان تجویز شده مهم است.
توقف خیلی زود پیشگیری یا درمان ممکن است منجر به عفونت یا بازگشت عفونت شود.
اگرهیدروکسی کلروکین را برای لوپوس یا آرتروز مصرف می‌کنید، ممکن است چندین هفته یا ماه طول بکشد.

عوارض جانبی داروی هیدروکسی کلروکین

هیدروکسی کلروکین ممکن است عوارض جانبی ایجاد کند. در صورت شدید شدن علائم زیر، به پزشک خود اطلاع دهید:

سردرد
سرگیجه
از دست دادن اشتها
حالت تهوع
اسهال
دل درد
استفراغ
راش

اگر علائم زیر را مشاهده کردید ، بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید:

مشکل در خواندن یا دیدن (کلمات، حروف، یا قسمت هایی از اشیا)
حساسیت به نور
تاری دید
تغییرات بینایی
دیدن گرگرفتگی یا رگه های نوری
مشکل شنیدن
زنگ زدن در گوش
ضعف عضلانی
خون‌ریزی یا کبودی غیرمعمول
سفید شدن یا ریزش مو
تغییرات روحی یا روانی
ضربان قلب نامنظم
خواب آلودگی
تشنج
کاهش هوشیاری
در مورد آسیب رساندن یا کشتن خود فکر می کنید.
علائم بیماری کبد (مانند درد شدید معده و شکم، زردی چشم یا پوست، ادرار تیره)
ضعف عضلانی
حرکات ناخواسته یا کنترل نشده

این دارو ممکن است باعث کاهش قند خون (هیپوگلیسمی) شود. در صورت بروز علائم کاهش قند خون، مانند تعریق ناگهانی، لرزش، گرسنگی، تاری دید، سرگیجه، یا گزگز دست و پاها، فوراً به پزشک خود اطلاع دهید.

عوارض جانبی بسیار جدی

در صورت بروز هرگونه عارضه جانبی بسیار جدی، از جمله: سرگیجه‌ی شدید، غش کردن، ضربان قلب سریع یا نامنظم، تشنج ، بلافاصله از کمک پزشکی استفاده کنید.

این دارو ممکن است مشکلات جدی چشم و بینایی ایجاد کند.

خطر ابتلا به این عوارض با استفاده طولانی مدت از این دارو و با مصرف این دارو در دوزهای بالا افزایش می یابد.

اگر علائمی از مشکلات جدی چشم دارید، از جمله: حساسیت به نور، تغییرات بینایی (مانند چشمک زدن / رگه های نور، تاری دید، مشکل خواندن، از بین رفتن مناطق بینایی) ،به پزشک خود اطلاع دهید.

واکنش آلرژیک بسیار جدی به این دارو نادر است.

با این حال، در صورت مشاهده علائم واکنش آلرژیک جدی مانند موازد زیر به پزشک خور سریعا اطلاع دهید:

بثورات پوستی
خارش و تورم (به ویژه صورت، زبان و گلو)
سرگیجه
مشکل تنفس

موارد احتیاط و هشدار در مصرف داروی هیدروکسی کلروکین

قبل از مصرف هیدروکسی کلروکین، اگر به آن حساسیت دارید، به پزشک یا داروساز خود بگویید.

قبل از استفاده از هیدروکسی کلروکینسابقه‌ی پزشکی خود را به پزشک یا داروساز اطلاع دهید، خصوصاً اگر هریک مشکلات زیر را دارید:

مشکل آنزیمی خاص (کمبود گلوکز-۶-فسفات دهیدروژناز -G6PD)
مشکلات بینایی/ چشم
مشکلات شنوایی
بیماری کلیوی
بیماری کبدی
استفاده منظم از الکل
مشکلات پوستی (مانند پسوریازیس)
اختلال خاص خون (پورفیری)

تشنج

اگر دیابت دارید، هیدروکسی کلروکین ممکن است بر قند خون شما تأثیر بگذارد.

قند خون خود را طبق دستور به طور منظم بررسی کنید و نتایج را با پزشک خود در میان بگذارید.

در صورت مشاهده علائم افت قند خون، بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید (به بخش عوارض جانبی مراجعه کنید)

ممکن است لازم باشد پزشک داروی دیابت، برنامه ورزشی یا رژیم غذایی شما را تنظیم کند.

در هنگام استفاده از هیدروکسی کلروکین مراقب موارد زیر باشید:
هیدروکسی کلروکین ممکن است حساسیت شما را نسبت به آفتاب بیشتر کند.
کمتر زیر نور آفتاب قرار بگیرید.
از غرفه‌های برنزه کننده و چراغ‌های آفتاب پرهیز کنید.
در فضای باز از ضد آفتاب استفاده کنید و لباس محافظ بپوشید.
در صورت آفتاب سوختگی یا تاول‌های پوستی یا قرمزی فوراً به پزشک خود اطلاع دهید.
قبل از انجام جراحی، کلیه محصولات مورد استفاده خود (از جمله داروهای تجویز شده ، داروهای بدون نسخه و محصولات گیاهی) را به پزشک یا دندانپزشک خود بگویید.
هیدروکسی کلروکین ممکن است وضعیتی ایجاد کند که بر ریتم قلب تأثیر بگذارد (طولانی شدن QT). طولانی شدن QT . به ندرت می‌تواند باعث ضربان قلب سریع و نامنظم جدی (به ندرت کشنده) و سایر علائم (مانند سرگیجه شدید ، غش کردن) شود که بلافاصله به مراقبت پزشکی نیاز دارد.
اگر شرایط پزشکی خاصی داشته باشید یا داروهای دیگری مصرف کنید که ممکن است باعث طولانی شدن زمان QT شود، خطر طولانی شدن QT ممکن است افزایش یابد.
قبل از استفاده از هیدروکسی کلروکین در صورت داشتن هر یک از شرایط زیر حتما به پزشک خود اطلاع دهید:

مشکلات قلبی خاصی (نارسایی قلبی، ضربان قلب آهسته، طولانی شدن QT در نوارقلب)، سابقه‌ی خانوادگی مشکلات قلبی خاص (QT) طولانی شدن در نوار قلب).
مقادیر کم پتاسیم یا منیزیم در خون نیز ممکن است خطر طولانی شدن QT را افزایش دهد. این خطر ممکن است در صورت استفاده از داروهای خاص (مانند داروهای ادرار آور / “قرص های آب”) یا داشتن شرایطی مانند تعریق شدید، اسهال یا استفراغ افزایش یابد.
در دوران بارداری، هیدروکسی کلروکین باید فقط در مواردی که به وضوح مورد نیاز است استفاده شود.
این دارو به شیر مادر منتقل می شود.

تداخلات دارویی

تداخلات دارویی ممکن است نحوه عملکرد داروهای شما را تغییر دهد یا خطر ابتلا به عوارض جانبی جدی را افزایش دهد.

لیستی از تمام کالاهایی که استفاده می کنید (شامل داروهای بدون نسخه و محصولات گیاهی) را نگه دارید و آن را با پزشک و داروساز خود به اشتراک بگذارید.

بدون تأیید پزشک، دوز داروها را شروع، متوقف یا تغییر ندهید.

برخی از محصولاتی که ممکن است با این دارو تداخل داشته باشند عبارتند از:

پنی سیلامین
ریمدسیویر
بسیاری از داروها علاوه بر Hydroxychloroquine ممکن است بر ریتم قلب (طولانی شدن QT) تأثیر بگذارند مانند:

آمیودارون
آزیترومایسین
دیسوپیرامید
دورن دارون
پیموزید
کینیدین

اوردوز با هیدروکسی کلروکین
ضربان قلب سریع و نامنظم
غش کردن
تنفس آرام و کم عمق
تشنج