کسب و کارم را از کجا شروع کنم؟
اگر موفق نشوم و شکست بخورم چه؟
چطور یک کسب و کار پرسود بسازم؟
این سوالات تنها بخش کوچکی از دغدغه‌های افرادی است که قصد راه‌اندازی کسب و کار خودشان را دارند. قطعا راه اندازی کسب و کار برای اولین بار خیلی ترسناک و دلهره‌آور است. در هر حال قرار است قدم در مسیر تاریکی بگذارید که با گوشه و کنارش هیچ آشنایی ندارید.
اما خب خوشبختانه شما می‌توانید از تجربه افرادی که قبلا این مسیر را با موفقیت طی کرده‌اند مثل یک فانوس استفاده کنید. در این مقاله می‌خواهم این فانوس را به دست شما بدهم! در ادامه این مطلب قدم به قدم مراحل راه اندازی کسب و کار را به شما توضیح خواهم داد.
مراحل راه اندازی کسب و کار شخصی
فرقی ندارد که می‌خواهید اولین کسب و کارتان را راه اندازی کنید یا کسب و کار پنجمی را، در هر حال نکات این مقاله از ایده یابی و اعتبارسنجی تا چیدن برنامه بیزینس و... به کمک‌تان می‌آیند.
1_ ایده را پیدا کنید
اولین و مهم‌ترین قدم برای راه اندازی کسب و کار، ایده‌یابی است.
برای اینکه بتوانید ایده مورد نظر را پیدا کنید، باید یک سری سوال را جواب بدهید. این سوال‌ها کمک می‌کنند ایده‌ای را برای کسب و کار پیدا کنید که واقعا مشکل مردم را حل کند و در نتیجه درآمدزا باشد.
لیست سوال‌ها به این شرح است:
_ چه چیزی در زندگی روزمره من و مردم را اذیت می‌کند؟ مثلا عدم دسترسی به تاکسی و قیمت بالای آنها باعث به وجود آمدن تاکسی‌های اینترنتی شد!
_ چه چیز جدیدی در راه است؟ مثلا امروز اینترنت، هوش مصنوعی، VR و... از جمله تکنولوژی‌های جدید هستند که می‌توانند در مسیر کسب و کار به شما کمک کنند.
_ چه محصولی وجود دارد که هنوز جای کار برای بهبود داشته باشد؟ مثلا دوچرخه برقی مدل بهبودیافته موتور سیکلت است.
_ مردم بیشتر چه چیزی را می‌خواهند؟ دوستان خودتان بیشتر به چه چیزهایی توجه می‌کنند؟ نیازی برای برطرف کردن می‌بینید؟
_ در کشورهای پیشرفته کدام ایده‌ها عملی شده‌اند که در ایران هنوز نشده؟ مثلا همین اسنپ خودمان ایده کپی‌شده UBER در سطح جهانی است!
بعد از جواب دادن به این سوال‌ها باید حداقل 5 الی چند ده ایده داشته باشید. حالا آنها را مشاهده کرده و با توجه به منابع، علایق، شرایط و... خودتان ایده‌های نامناسب را خط زده تا بهترین را پیدا کنید.
2_ اعتبار ایده را بسنجید
شما در مرحله اعتبارسنجی مطمئن می‌شوید که اصلا ایده من انتخاب خوبی برای راه اندازی کسب و کار هست یا نه. در این مرحله باید 3 قدم بردارید. خب اولین سوالی که باید برای اعتبارسنجی ایده مورد نظر از خودتان بپرسید، این است که:
_ اندازه این فرصت چقدر است؟
کارآفرینان تازه‌کار اصولا به بازارهای کوچک اهمیت نداده و نسبت به آنها بی‌توجه هستند. اما یادتان باشد که در کسب و کار، مهم این است که اندازه بازار و فرصت‌های آن با خواسته‌های شما مطابقت داشته باشد نه الزاما اینکه بازار بزرگ باشد!
مثلا ممکن است یک کالایی را مد نظر داشته باشید اما بفهمید مشتریان این محصول بسیار کم هستند و از ورود به بازارش خودداری کنید. ولی شاید همین کالا حاشیه سود بالایی داشته باشد که اجازه بدهد حتی در فروش پایین هم سود خوبی به دست بیاورید. یا مثلا ممکن است یک کالا حتی حاشیه سود پایینی هم داشته باشد، اما به دلیل نیاز دائم مشتری به آن بتوانید در بازارش درآمد خوبی کسب کنید.
به عنوان نمونه، شرکت daneson یک شرکت خارجی است که در زمینه فروش خلال دندان‌های لوکس فعالیت می‌کند. خب قطعا تعداد افرادی که نیازمند خلال دندان لوکس باشند بسیار کم است اما این کسب و کار با تمرکز روی آنها و فروش مداوم محصول، سود بالایی به دست می‌آورد.
بنابراین حین اعتبارسنجی ایده، صرفا به تعداد مشتری دقت نکنید و موارد دیگری مثل حاشیه سود و همینطور تعداد دفعات نیاز مشتریان به خرید را در نظر بگیرید.
نکته: برای بررسی آمار فروش یک محصول به سراغ سایت دیجی کالا بروید و تعداد فروشی که در کنار هر محصول نوشته را بررسی کنید.
_ آیا روند، رو به رشد است یا نزول؟
سوال دومی که برای اعتبارسنجی ایده در مراحل راه اندازی کسب و کار باید بپرسید، این است که روند این بازار رو به رشد است یا نزول؟ در واقع مهم‌تر از اینکه بازار شما امروز چقدر بزرگ است، این است که در آینده چه مسیری پیش روی آن است؟
مثلا ممکن است الان این ایده به ذهن شما برسد که در فلان شهرستان هنوز مردم به دلیل عدم وجود شرایط مناسب، به تاکسی‌های آنلاین دسترسی ندارند. پس حتما راه‌اندازی یک تاکسی تلفنی در آن بازخورد خوبی دارد. اما نکته مهم اینجاست که قطعا در آینده‌ای نزدیک تاکسی‌های آنلاین به این شهرستان هم می‌آیند و این موضوع باعث از بین رفتن کسب و کار شما می‌شود.
_ مزیت رقابتی من چیست؟
در سوال سوم باید از خودتان بپرسید که چه مزیت رقابتی نسبت به دیگر رقبا دارید؟ قطعا اگر می‌خواهید وارد یک بازار شوید و مثل بقیه فعالیت کنید، نتیجه خوبی در انتظارتان نخواهد بود. بنابراین باید همین حالا یک مزیت رقابتی تعیین کنید که به خاطر آن، مشتریان به سراغ شما بیایند.
3_ نام کسب و کارتان را انتخاب کنید
متاسفانه اغلب صاحبان کسب و کار زمان زیادی را برای انتخاب نام صرف می‌کنند. با توجه به همین، پیشنهاد می‌کنم صرفا 2 روز برای آن زمان بگذارید. در غیر اینصورت مطمئن باشید زمان زیادی را تلف خواهید کرد و کارتان را عقب می‌اندازید.
اما در مورد انتخاب نام: نام برند شما، نماینده شماست، همان چیزی است که قرار است در تبلیغات و بازاریابی از آن استفاده کنید و همان چیزی است که مشتری وقتی آن را می‌شنود، در ذهنش خدمات و محصولات‌تان را تصور می‌کند. بنابراین برای انتخابش باید به یک سری اصول دقت کنید. نام برند باید این ویژگی‌ها را داشته باشد:
- ساده، کوتاه و قابل تلفظ باشد
- منحصربه‌فرد بوده تا مخاطب، شما را با دیگر برندها اشتباه نگیرد،
- در ذهن مخاطب ماندگار شود،
- بتوانید دامنه آن را در اینترنت ثبت کنید.
4_ پلن کسب و کارتان را بنویسید
یک نکته جالب: اغلب افراد شکست‌خورده در دنیای کسب و کار، اصلا نمی‌دانند برنامه کسب و کار یا همان بیزینس پلن چیست! بنابراین برای اینکه جزو این افراد نباشید، در مراحل راه اندازی کسب و کار کمی هم برای نوشتن آن زمان بگذارید. این برنامه مسیر آینده را برای‌تان روشن می‌کند.
به طور خلاصه برنامه کسب و کار شما باید در یک یا چند صفحه نوشته شده و شامل این سوالات و پاسخ آنها باشد:
- مخاطبان محصول یا خدمات من چه کسانی هستند؟
- تا 6 ماه دیگر قرار است در فروش به چه اهدافی برسم؟
- تا 1 سال آینده چه اهدافی دارم؟
- چطور از نظر مشتریان در مورد محصول و نیازهای‌شان باخبر شوم؟
- چه برنامه‌ای برای تحقیق در مورد محصول و مشتریان دارم؟ چطور عملی‌اش کنم؟
- رقبا چه نقاط ضعف و قوتی دارند؟
- مزیت رقابتی من چیست؟
- نقطه ضعف من چیست؟
- چقدر بودجه دارم؟
برای ابتدای کار صرفا روشن کردن جواب این سوالات کافی است، اما پیشنهاد می‌کنم بعد از مدت کوتاهی، مثلا کم‌تر از 1 ماه آینده، یک بیزینس پلن جامع تهیه کنید. در مورد این موضوع در سطح وب فارسی محتواهای رایگان و غیر رایگان زیادی وجود دارد.
5_ یک شروع کوچک داشته باشید!
در دنیای کسب و کار مفهومی به اسم MVP داریم. نمی‌خواهم خیلی بازش کنم اما به‌طور خلاصه این مفهوم به این اشاره دارد که در ابتدا بهتر است به جای صرف هزینه‌های بسیار زیاد، با یک هزینه کوچک کسب و کارتان را راه‌اندازی کرده و ایده را تست کنید.
- مثلا به جای اینکه یک وب سایت اینترنتی با 4/5 میلیون تومان بزنید، از یک سایت ارزان‌قیمت و یک پیج اینستاگرامی شروع کنید،
- به جای خرید تعداد زیادی محصول، از همکاران یا حتی رقبا بخواهید در ابتدا محصول‌تان را تامین کنند،
- به جای تبلیغات بنری در سطح شهر با چند ده میلیون هزینه، با 2/3 میلیون تومان در شبکه‌های اجتماعی تبلیغ کنید،
- و...
ممکن است MVP حتی برای شما هیچ سودی نداشته باشد، اما در واقع ما نه به دنبال سود بلکه به دنبال تست هستیم و می‌خواهیم مطمئن شویم که بازار خوبی را برای کسب و کار انتخاب کرده‌ایم. به این ترتیب حتی در صورت شکست خوردن هم تمام منابع را از دست نمی‌دهیم.
راستی اگر برای شروع کسب و کارتان به یک وب سایت ارزان‌قیمت نیاز دارید، می‌توانید ارزان‌ترین پلن طراحی سایت را در سایت ساز پرتال انتخاب کنید. برای بررسی قیمت‌ها به صفحه «تعرفه طراحی سایت» ما مراجعه کنید.
6_ امور مالی را سر و سامان بدهید
در یک دوره آموزشی یکی از کارآفرینان بزرگ کشور سخنرانی می‌کرد؛ او در میان صحبت‌هایش حرف جالبی زد: {یکی از بزرگ‌ترین پشیمانی‌های من این است که چرا در ابتدای راه اندازی کسب و کارم، به مدیریت امور مالی اهمیت نمی‌دادم!}
شما به عنوان صاحب کسب و کار باید به‌خوبی در جریان درآمد کسب و کارتان بوده و مهم‌تر از آن، عاقلانه در مورد هزینه‌ها تصمیم بگیرید. علاوه بر این شما باید به‌خوبی با مسیرهای تامین منابع مالی مورد نیاز مثل وام، سرمایه‌گذاران، شرکت‌های شتاب‌دهنده و... آشنا باشید.
همینطور شما باید به عنوان یک بیزینس من، هوش مالی خوبی داشته باشید، در جریان بازار باشید، اندکی بتوانید شرایط بازار را پیش‌بینی کنید، بدانید تورم یا رکود چه تاثیری بر کسب و کارتان دارد و... . به‌طور خلاصه، کارهایی که باید بکنید اینهاست:
- استخدام یک حسابدار یا حداقل گذراندن دوره‌های مبتدی آن،
- آشنایی با اصول و کلمات تخصصی در دنیای اقتصاد،
- افزایش هوش مالی از طریق آموزش دیدن،
- کاهش هزینه‌های بی‌مورد کسب و کار،
- یادداشت تمامی درآمدها و هزینه‌ها،
- آشنایی با قوانین مالیات.
نکته: مطالعه کتاب اول‌سود از نشر نوین را در این مرحله از راه اندازی کسب و کار به شدت پیشنهاد می‌کنم.
7_ شروع کنید به توسعه محصول یا خدمات
بعد از اینکه همه مراحل راه اندازی کسب و کار گفته‌شده را طی کردید، نوبت این می‌رسد که زمان بیشتری برای محصول و خدمات‌تان صرف کرده و ایده‌های خلاقانه‌ای به وجود بیاورید. در واقع در این مرحله باید محصول‌تان را توسعه بدهید. 3 تا از مهم‌ترین استراتژی‌های توسعه محصول، اینها هستند:
_ محصول خودتان را بسازید
اینکه شما به‌عنوان اولین دست، محصولی را وارد بازار کنید قطعا قدرت مانور بالایی هم در بحث قیمت‌دهی و هم تبلیغات و جذب مشتری به شما خواهد داد. بنابراین می‌توانید محصول جدید خودتان را بسازید. چطور؟ 3 تا از راهکارها برای ساخت یک محصول اینها هستند:
- جایگزین کنید: استفاده از لنز به جای عینک!
- ترکیب کنید: ترکیب کردن دستگاه ضبط صوت، پخش کننده صوت، دوربین، تلفن همراه که نتیجه‌اش تلفن‌های هوشمند است.
- تغییر بدهید: کاهش ضخامت تلویزیون‌های LED
- حذف کنید: حذف سیم از موس و به وجود آمدن موس بی‌سیم.
_ محصول فعلی را سفارشی کنید
شما می‌توانید محصول یا خدمات‌تان را صرفا برای یک دسته از مشتریان خصوصی‌سازی کنید. به این ترتیب این مشتریان هدف را بیشتر تحت تاثیر قرار می‌دهید.
مثلا می‌توانید علاوه بر ارائه خدمات تمیزکاری منزل، به آن دسته از زوج‌هایی که شاغل هستند خدمات تمیزکاری و تغییر دکوراسیون یا حتی خرید وسایل جدید ارائه کنید!
_ یک پک محصول بسازید
الزامی نیست که شما صرفا خودتان را به کسب و کارتان محدود کنید! بلکه می‌توانید یک پک محصولات را با همکاری دیگر کسب و کارها ایجاد کنید.
مثلا به جای اینکه فقط ماشین عروس‌ها را گل بزنید، پک تالار، لباس عروس، گل ماشین، آتش‌بازی، موسیقی تالار و... به مشتریان بدهید. به این ترتیب با کم‌ترین سرمایه بیشترین بازخورد را می‌گیرید.
8_ به سراغ امور قانونی بروید
خیلی‌ها تصور می‌کنند برای راه اندازی یک کسب و کار شخصی باید ابتدا به سراغ ادارات رفته و برای دریافت مجوزها از 7 خان رستم عبور کنند. اما خبر خوشحال‌کننده اینجاست که حداقل در ابتدای مسیر اصلا نیاز به انجام این کار نیست. بلکه شما می‌توانید بعد از راه اندازی کسب و کارتان و به درآمد رسیدنش، به مرور برای دریافت مجوزها اقدام کنید.
البته بعضی از کسب و کارهای حساس مثل آنهایی که در حوزه بهداشت و تولید محصولات بهداشتی فعالیت می‌کنند، باید از همان ابتدا به فکر مجوزها باشند.
در هر صورت الان نوبت این رسیده که به سراغ مراحل دریافت مجوزها بروید. اگر می‌توانید انجام این کار را به یک وکیل بسپارید چون ممکن است پروسه آن برای شما به عنوان یک کارآفرین خسته‌کننده باشد و اجازه ندهد ذهن‌تان را برای رشد بیزینس، آزاد بگذارید.
9_ مکانی برای کسب و کار پیدا کنید
ببینید، الزاما نیاز نیست که کسب و کار شما برای ادامه حیاتش یک مکان فیزیکی داشته باشد. اما به‌طور کلی مخاطبان به کسب و کارهایی که دارای مکان هستند یا حداقل یک شماره تماس ثابت دارند، بیشتر اعتماد می‌کنند.
اگر فعلا شرایط اجاره یا خرید مکان را ندارید، بهتر است از خدمات دفترهای مجازی کمک بگیرید که به شما شماره ثابت اجاره داده و آن را روی شماره همراه‌تان دایورت می‌کنند.
اگر هم به نظرتان نیاز است یک مکان ثابت داشته باشید، این سوالات را جواب بدهید تا بتوانید مکان مناسبی پیدا کنید:
- به چقدر فضا نیاز دارم؟
- آیا مشتریان باید به مکان من مراجعه کنند؟
- چقدر بودجه برای مکان کنار گذاشته‌ام؟
- چه گزینه‌هایی دارم؟ اجاره دفتر، دفتر اشتراکی و... .
10_ به فکر گسترش تیم باشید
آخرین مرحله از راه اندازی کسب و کار، این است که تیم‌تان را گسترش بدهید. در این مرحله شما باید با توجه به نیاز، بازار، مخاطبان، منابع مالی، هدف گذاری‌ها و چشم‌اندازی که دارید، به دنبال نیروهای جدید بگردید. اولین قدم هم این است که تخصص‌های مورد نیازتان را تعیین کنید. لیست تخصص‌های رایجی که امروزه در یک کسب و کار مورد نیاز هستند را پایین برای‌تان می‌نویسم:
- طراح گرافیک،
- طراح وب سایت (اگر از پرتال استفاده می‌کنید نیاز نیست چون کارشناسان ما به‌شکل رایگان کنارتان هستند.)
- بازاریاب،
- نیروی فروش مستقیم،
- متخصص تبلیغات،
- متخصص بازاریابی شبکه‌های اجتماعی،
- متخصص سئو سایت،
- نیروی حمل و نقل.
