به گزارش "ورزش"، لیگ بیست و دوم در حالی به تعطیلات رفت که سپاهان 49 امتیازی، استقلال 46 امتیازی و پرسپولیس 45 امتیازی خود را به عنوان مدعیان قهرمانی معرفی کردند و شاید خیلی دور از انتظار باشد که تیمی غیر از آنها جام قهرمانی را در پایان فصل تصاحب کند. به عبارتی دیگر سه تیم مدعی با متوسط امتیازی 2.13، 2 و 1.95 پای به دیدارهای باقی مانده این فصل خواهند گذاشت.
متوسط امتیاز به ازای بازی، از این لحاظ مورد توجه است که یک نظریه قدیمی در خصوص قهرمانی را نشان میدهد: «هر تیمی که دو امتیاز به ازای هر بازی کسب کند، قهرمان خواهد شد.» البته این نظریه تا همین اواخر کاربردی ویژه در فوتبال ایران داشت اما ناگهان از درجه اعتبار ساقط شد و حالا برای سومین سال متوالی مثالی نقض را متوجه خود میبیند.
برای بررسی این استدلال شاید بد نباشد که ساختار آن را بررسی کنیم. مقدمه استدلال به این شکل است: «تنها یک تیم در پایان فصل به ازای هر بازی دو امتیاز یا بیشتر کسب خواهد کرد» و نتیجه: «پس تیمی که به این حد نصاب برسد، رتبه نخست را کسب میکند». اما در اینگونه استدلال (استقرایی) پیوندی ضروری بین مقدمه و نتیجه وجود ندارد. یعنی اگر مقدمه یک بار نقض شود، دیگر استدلال، توجیهی نخواهد داشت.
اولین نقض استدلال در لیگ بیستم رقم خورد. جایی که پرسپولیس با متوسط 2.23 امتیاز قهرمان شد و سپاهان در عین ناباوری متوسط 2.16 را به دست آورد اما به عنوانی بهتر از نایب قهرمانی نرسید. فصل بعدی استقلال 2.26 امتیاز به ازای هر بازی کسب کرد و قهرمانی را جشن گرفت و تیم نایب قهرمان، پرسپولیس، 2.1 امتیاز به دست آورد و دستش از جام کوتاه ماند.
به عبارتی پرسپولیس و سپاهان با این متوسط امتیازی در 17 دوره لیگ برتر میتوانستند به عنوان قهرمانی برسند اما در فصول اخیر پایینتر از قهرمان مقتدر لیگ برتر قرار گرفتند.
با این حال فقدان نظریه جایگزین برای آمار تیم قهرمان و همچنین کارکرد 19 ساله تئوری «متوسط دو امتیازی» برای تیم قهرمان، باعث شده که این فصل هم نظریه مذکور مورد توجه قرار بگیرد. اما حالا در 7 بازی پایانی، شواهد بیشتری برای رد همیشگی این استدلال به دست آمده است.
سپاهان برای عبور از شاخص 60 امتیازی به 4 برد نیاز دارد و استقلال و پرسپولیس هم تنها 5 پیروزی میخواهند. حال کافی است نتایج 7 دیدار پایانی این سه تیم در دور رفت را بررسی کنیم:
* سپاهان: (4 برد، 2 مساوی)/ 14 امتیاز (63 امتیاز)
* استقلال: (3 برد، 3 مساوی) 12 امتیاز (57 امتیاز)
* پرسپولیس: 5 برد، 2 مساوی/ 17 امتیاز (62 امتیاز)
حال اگر نتایج نیم فصل نخست تکرار شود، حداقل دو تیم با متوسط امتیازی بیشتر از دو امتیاز به ازای هر بازی شناخته خواهند شد و اگر استقلال علاوه بر این، بتواند شکست بازی رفت مقابل تراکتور را جبران کند، سه تیم با 60 امتیاز و بیشتر در لیگ بیست و دوم وجود خواهند داشت و این آخرین میخ بر تابوت تئوری دو امتیاز برای قهرمانی خواهد بود.
البته باتوجه به اینکه پرسپولیس و استقلال دیداری با سپاهان ندارند و اکثرا با تیمهای پایین جدول بازی خواهند کرد، شاید دور از انتظار نباشد که آنها از شاخص 60 امتیازی عبور کنند و برای سپاهان نیز دستیابی به 4 برد، شاید بسیار سهل و آسان باشد. بنابراین پیشبینی یک نایب قهرمان و تیم سوم شصت امتیازی، چندان دشوار نخواهد بود.
در این صورت شاید فوتبال ایران باید به سراغ نظریه دیگری برای شناسایی تیم قهرمان برود چرا که به نظر هر فصل فاصله بین تیمهای مدعی و تیمهای پایین جدول بیشتر و بیشتر میشود و این شکافی است که تیمهای مدعی را پرامتیازتر خواهد کرد.