زندگینامه و آثار کمال الملک پدر نقاشی ایران
محمد غفاری ملقب به کمال المُلک یکی از مشهورترین شخصیت های تاریخ هنر معاصر در شهر کاشان و در سال 1224 در خانواده ای سرشناس و هنرمند به دنیا آمد . او برادرزاده صنیع الملک از نقاشان بنام است.در این بخش از فرهنگ و هنر پلاس وی زندگینامه و آثار این نقاش بزرگ ایران را آورده ایم.
روحیه و طبع لطیف محمد و تشویق والدینش باعث شد او به نقاشی روی آورد و این هنر والا را به خوبی بیاموزد . او با دیدن طبیعت سرسبز روستای محل زندگیش کلده که جایی سر سبز و خوش آب و هوا بود قلبش مالامال از عشقی سرشار به طبیعت می شد و در همان کودکی با تکه ذغالی این زیبایی های طبیعت را روی دفتر و یا دیوار نقاشی می کرد .
در خانواده او هنر و بخصوص نقاشی از اهمیت ممتازی برخوردار بود . پدر محمد نیز در کشیدن منظره و نقاشی و چاپ سنگی استعداد زیادی داشت به همین دلیل خیلی زود فهمید که فرزندش در نقاشی استعداد دارد و او را برای جدی گرفتن نقاشی ،تشویق و راهنمایی کرد .
او خودش در ابتدا به تعلیم نقاشی به محمد پرداخت و با بررسی دقیق نقاشی های او نکاتی را به او می آموخت و راهنماییش می کرد و نکاتی را به او بازگو می کرد :« محمد جان اگر می خواهی نقاش خوبی شوی ، باید مداوم کار کنی و تا می توانی طرح بزنی و نقاشی بکشی »
زندگینامه کمال الملک محمد غفاری
نوجوانی کمال الملک
محمد غفاری پس از طی تحصیلات ابتدایی در کاشان با برادر بزرگترش به تهران آمد و در دارالفنون رشتهٔ نقاشی را ادامه داد.هر دو آنها در مدرسه دارالفنون به مدت سه سال در رشتهٔ نقاشی مشغول به تحصیل شدند .
پس از گذشت سه سال تحصیل وی در دارالفنون، هنگام بازدید ناصر الدین شاه از این مدرسه تابلویی از چهره اعتضاد السلطنه، رئیس وقت مدرسه دارالفنون را مشاهده نمود و تحت تاثیر آن قرار گرفت و او را به استخدام دربار در آورد و به سفارش ناصر الدین شاه چندین تابلو کشید.
دادن لقب کمال الملک به محمد غفاری
پس از اینکه ناصرالدین شاه ، محمد غفاری را به استخدام دربار در آورد ابتدا به او لقب خان، سپس پیشخدمت مخصوص را به او داد و سپس شاه تحت تاثیر آثار او قرار گرفت و خود را به شاگردی وی در آورد و او را در ابتدا نقاش باشی و سپس کمال الملک نامید . او در مدت حضورش در دربار، 170 تابلو کشید که معروف ترین تابلو ، تالار آینه است.
اتفاقات خوش و ناخوش زندگی کمال الملک
او با خواهر مفتاح الملک ازدواج کرد و زندگی روی خوشش را با تولد دختری زیبا و گرم شدن کانون خانواده به او نشان داد اما حوادث تلخی نیز در زندگی او رخ داد که یکی از آنها مرگ برادر بیست و هشت ساله اش ابو تراب بود که نقاش جوان را با رنج و اندوهی عمیق قرین ساخت.
پیشامد ناگوار دیگرنیز حادثه دزدیده شدن طلا و جواهرات از تخت طاووس در تالار آیینه کاخ گلستان بود که در این حادثه به کمال الملک بد گمان شدند و او را چهار ساعت مورد بازجویی قراردادند . سارق اصلی بالخره دستگیر و اعلام شد اما خاطره این حادثه در ذهن کمال الملک باقی ماند. در بین دردها، رنج های زندگی کمال الملک ، آسیب دیدن یکی از چشم هایش بیش از همه خاطرش را آزرده ساخت.
از آثار مشهور استاد کمال الملک نقاش ایرانی
عزیمت کمال الملک به اروپا
پس از کشته شدن ناصر الدین شاه و در آغاز سلطنت مظفر الدین شاه ، کمال الملک برای مطالعه و ادامه تحصیلات در زمینه زبان فرانسه و نقاشی به اروپا رفت و بیش از سه سال را در فلورانس، رم و پاریس گذرانید و از موزه های مهم شهر های رم، فلورانس و پاریس دیدن نمود و در آنجا با آثار هنرمندان به نام آشنا شد و از شاهکار ( روبنس)،(تیسین) و بویژه (رامبراند) نزدیک به دوازده کپی نقاشی کرد .
سفر به اروپا در اسلوب کار و طرز دید او اثرگذار بود . او به دستور مظفر الدین شاه در سال (1279 ش) به ایران بازگشت اما نتوانست با دستورات مظفرالدین شاه کنار بیاید برای همین به عراق رفت و چند سال در آنجا زندگی کرد و در طول زندگی در عراق پرده های زرگر بغدادی و میدان کربلا را ترسیم نمود.او بعد از بازگشت به ایران مدرسه "صنایع مستظرفه" را تاسیس کرد و مدیریت آن را بر عهده گرفت.
آرامگاه کمال الملک
سرانجام محمد غفاری (کمال الملک) درسن 95 سالگی و روز یکشنبه 27 مرداد سال 1319ه.ش بر اثر کهولت سن بیمار شد و در منزل محمد غفاری نوه ی دختری اش سایه هنرش را از روی زمین محو نمود.
با اینکه او وصیت نموده بود در باغ خودش واقع در حسین آباد دفن شود اما آرامگاه او در نیشابور‚مجاور مزار شیخ فرید الدین عطار نیشابوری است. او 12 سال آخر عمر خود را در روستای حسین آباد گذراند .
آرامگاه کمال الملک در نیشابور
فهرست آثار کمال الملک
1- مرد برهنه
2- دورنمای دماوند
3- دورنمای دیگری از دماوند
4- آخوند رمال
5- تصویر نیم تنه ناصرالدین شاه
6- تصویر مشهدی ناصر
7- زن پای چراغ
8- خانه سنگی
9- خانه دهاتی
10- دورنمای دیگری از باغ مهران
11- کپیه از تابلوی مزین الدوله (تابلو میوه)
12- سن ماتیو
13- کپیه تیسین
14- رمال بغدادی
15- تصویر عضدالملک
16- دورنمای مغانک
17- پیرمرد (ناتمام)
18- مصری
19- تصویر دیگر مصری
20- فانتن لاتور
21- کبک بی جان
22- تصویر نیم تنه اتابک
23- صورت جوانی کمال الملک
24- رمال
25- تصویر کمال الملک در حال تبسم
26- زرگر
27- صورت کمال الملک با کلاه
28- بن زور
29- پرتیه
30- صورت دیگری از کمال الملک با شنل
31- تصویر زن(مداد)
32- زری یراقی های جهود
33- صورت دیگری از جوانی کمال الملک
34- زنجیری
35- تصویر زن (که با همکاری گوردیجانی کشیده شده)
36- تصویر مرحوم ذکاء الملک
37- تصویر رامبراند
38- تصویر دیگری از کمال الملک
39- دورنمای چراغ برها
40- بازار مرغ فروش ها
41- صورت سردار اسعد
42- قالیچه صورت رامبراند
43- قالیچه صورت کمال الملک
44- قالیچه دورنمای منظره ای از شمیران
45- تصویر مرحوم حاج نصرالله تقوی
46- قالیچه دورنمای یاخچی آباد
47- کپیه رافائل
48- کپیه تابلوی دیگری از تیسین
49- کپیه ونوس
50- تصویر مظفرالدین شاه
51- تصویر احمد شاه
52- تصویر کمال الملک (آبرنگ)
53- تصویر مولانا (آبرنگ)
54- عرب خوابیده (آبرنگ)
55- حوض صاحبقرانیه (1261 ش)
56- تکیه دولت
57- دورنمای پس قلعه
58- دورنمای زانوس
59- تالار آیینه
60- دورنمای لار
61- صورت ناصرالملک
62- تصویر پسر ناصرالملک
63- تصویر مشیرالدوله
64- تصویر وثوق الدوله
65- تصویر ضیع الدوله
66- پرنده الوان (آبرنگ)
67- دورنمای شهر از پشت بام صاحبقرانیه
68- دورنمای کوه شمیران از پشت بام مدرسه (ناتمام)
69- قالیچه منظره خیابان شمیران
70- زن
71- کپیه باسمه فرنگی (به دستور احمدشاه)
72- کپیه باسمه ای دیگر (به دستور احمدشاه)
73- نوازنده ها
74- تصویر ایستاده یکی از پیشخدمت های دربار
75- نیم تنه یکی از درباریان (آبرنگ)
76- بازار کربلا
77- منظره آبشار دوقلو (1263 ش)
78- حوضخانهٔ عمارت گلستان (1307 هجری قمری)
79- تصویر میرزاعلی اصغر خان اتابک (نیم تنه)
80- تصویر میرزا علی اصغرخان (تمام قد)
81- تصویر آقاعلی معین الحضور (آبرنگ)
