کیسه صفرا ارگان گلابی‌شکلی به طول ۷ تا ۱۰ سانتی‌متر، قطر ۴ سانتی‌متر و دارای حجم حدود ۵۰ میلی‌لیتر است. کیسه صفرا زیر کبد و در سمت راست بالای شکم قرار گرفته است.
کیسه صفرا، صفرا را ذخیره می‌کند که ترکیبی از مایعات، چربی و کلسترول است. صفرا به تجزیه چربی غذا در روده کمک می‌کند. کیسه صفرا، صفرا را به روده کوچک می‌ریزد. این ترکیب کمک می‌کند تا مواد مغذی و ویتامین‌های محلول در چربی راحت‌تر جذب شده و وارد جریان خون شوند.
درد و سایر علائم مشکلات و بیماری های کیسه صفرا
بیماری‌های کیسه صفرا علائم مشابهی دارند. طبق اطلاعات منتشرشده در وب‌سایت Healthline، علائم بیماری‌های کیسه صفرا عبارتند از:
درد: معمولا در قسمت میانی و سمت راست بالای شکم رخ می‌دهد.
تهوع یا استفراغ: بیماری مزمن کیسه صفرا ممکن است موجب مشکلات گوارشی مانند رفلاکس اسید معده و گاز شود.
تب یا لرز: تب و لرز ممکن است نشانه عفونت باشد و باید فورا درمان شود.
اسهال مزمن: اسهال مزمن به‌عنوان بیش از چهار بار اجابت مزاج در روز برای حداقل سه ماه تعریف می‌شود.
یرقان: یرقان یا زردی که نشانه آن زردی پوست است، ممکن است نشانه‌ی انسداد یا وجود سنگ در مجرای صفراوی مشترک باشد.
ناهنجاری مدفوع: مدفوع دارای رنگ روشن یکی از نشانه‌های احتمالی انسداد مجرای صفراوی مشترک است.
تغییر رنگ ادرار: ادرار تیره یکی از نشانه‌های احتمالی انسداد مجرای صفراوی مشترک است.
درد شایع‌ترین علامت وجود مشکل در کیسه صفرا است. درد می‌تواند خفیف و متناوب باشد یا اینکه شدید و مکرر باشد. در برخی موارد، درد می‌تواند به نواحی دیگر بدن ازجمله کمر و قفسه سینه سرایت کند.
بیماری‌های کیسه صفرا
هرگونه بیماری که کیسه صفرا را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد، بیماری کیسه صفرا در نظر گرفته می‌شود. بیماری‌های زیر همه بیماری‌های کیسه صفرا هستند.
التهاب کیسه صفرا: التهاب کیسه صفرا کُله‌سیستیت نامیده می‌شود که می‌تواند حاد (کوتاه‌مدت) یا مزمن (بلندمدت) باشد.
عفونت مجرای صفراوی مشترک: در صورتی که مجرای صفراوی مشترک مسدود شود، ممکن است عفونت ایجاد شود.
پولیپ کیسه صفرا: پولیپ‌ها توده‌های غیرطبیعی بافت هستند که ممکن است خوشخیم باشند. ممکن است نیاز باشد که پولیپ‌های بزرگ‌تر را قبل از تبدیل‌شدن به سرطان یا ایجاد مشکلات دیگر به کمک جراحی خارج کرد.
کیسه صفرای کلسیفیه: این وضعیت زمانی پیش می‌آید که رسوبات کلسیم دیواره‌های کیسه صفرا را سفت می‌کند.
سرطان کیسه صفرا: اگرچه سرطان کیسه صفرا نادر است، درصورتی‌که تشخیص داده نشود و تحت درمان قرار نگیرد، می‌تواند به سرعت گسترش پیدا کند.
سنگ کیسه صفرا: سنگ‌های صفرا رسوبات کوچک و سخت‌شده‌ای هستند که در کیسه صفرا تشکیل می‌شوند. آن‌ها می‌توانند موجب کله‌سیستیت حاد شوند.
سنگ کیسه صفرا
سنگ‌های کیسه صفرا رسوبات کوچک سخت‌شده‌ای هستند که در کیسه صفرا تشکیل می‌شوند. این رسوبات ممکن است تشکیل شوند و سال‌ها تشخیص داده نشوند.
بسیاری از مردم سنگ کیسه صفرا دارند و از آن خبر ندارند. این سنگ‌ها درنهایت موجب ایجاد مشکلاتی ازقبیل التهاب، عفونت و درد می‌شوند. سایر مشکلات یا عوارض کیسه صفرا که به سنگ‌های صفراوی مرتبط می‌شوند، عبارتند از:
- سنگ‌های مجرای صفراوی مشترک
- آبسه کیسه صفرا
- انسداد روده ناشی از سنگ کیسه صفرا
- سوراخ شدن کیسه صفرا
سنگ‌های صفرا معمولا بسیار کوچک هستند و عرض آن‌ها بیش از چند میلی‌متر نیست. اگرچه، در مواردی این سنگ‌ها می‌توانند بزرگ شوند و به چند سانتی‌متر برسند. در برخی افراد فقط یک سنگ صفرا تشکیل می‌شود، درحالی‌که برخی دیگر چندین سنگ صفراوی تشکیل می‌دهند. همان‌طور که سنگ‌های صفراوی بزرگ‌تر می‌شوند، می‌توانند مجاری را که به خارج از کیسه صفرا می‌روند، مسدود کنند.
بیشتر سنگ‌های صفراوی از کلسترولی تشکیل می‌شوند که در صفرا وجود دارد. نوع دیگری از سنگ کیسه صفرا که سنگ رنگدانه‌ای نام دارد، از کلسیم بیلی‌روبینات تشکیل می‌شود. کلسیم بیلی‌روبینات ماده شیمیایی است که زمانی تولید می‌شود که بدن سلول‌های قرمز خون را تخریب می‌کند. این نوع سنگ کمیاب‌تر است.
سنگ‌های مجرای صفراوی مشترک
وضعیتی که در آن سنگ‌های صفراوی در مجرای صفراوی مشترک تشکیل شود، کولدوکولیتیازیس نامیده می‌شود.
صفرا از کیسه صفرا خارج می‌شود و از لوله‌های کوچک عبور می‌کند و در مجرای صفراوی مشترک ذخیره می‌شود. سپس وارد روده کوچک می‌شود. در بیشتر موارد، سنگ‌های مجرای صفراوی مشترک درواقع سنگ‌های صفراوی هستند که در کیسه صفرا تشکیل شده‌اند و سپس وارد مجرای صفراوی شده‌اند. این نوع سنگ، سنگ‌های ثانویه مجرای صفراوی مشترک یا سنگ‌های ثانویه نامیده می‌شود. گاهی‌اوقات، سنگ‌ها در خود مجرای صفراوی مشترک تشکیل می‌شوند. این سنگ‌ها، سنگ‌های اولیه مجرای صفراوی مشترک یا سنگ‌های اولیه نامیده می‌شوند. احتمال اینکه این نوع کمیاب از سنگ‌ها موجب عفونت شوند، بیشتر از احتمال بروز عفونت درنتیجه‌ی سنگ‌های ثانویه است.
آبسه کیسه صفرا
کیسه صفرای درصد کمی از افرادی که دارای سنگ‌های صفراوی هستند، ممکن است چرک کند. این وضعیت آمپیم نامیده می‌شود. چرک ترکیبی از سلول‌های سفید خون، باکتری‌ها و بافت مرده است. ایجاد چرک که با عنوان آبسه نیز شناخته می‌شود، درد شکمی شدیدی را در پی دارد. اگر آمپیم تشخیص داده نشود و تحت درمان قرار نگیرد، می‌تواند کشنده باشد، زیرا عفونت به سایر قسمت‌های بدن سرایت خواهد کرد.
انسداد روده ناشی از سنگ کیسه صفرا
سنگ کیسه صفرا ممکن است وارد روده شود و آن را مسدود کند. این وضعیت که انسداد روده ناشی از سنگ کیسه صفرا نامیده می‌شود، نادر است، اما می‌تواند کشنده باشد. این وضعیت بیشتر در افرادی شایع است که سنشان از ۶۵ سال بیشتر است.
سوراخ شدن کیسه صفرا
اگر مدت‌ها سنگ کیسه صفرا داشته باشید و به دنبال درمان نروید، سنگ کیسه صفرا می‌تواند موجب سوراخ شدن کیسه صفرا شود. این وضعیت تهدیدکننده زندگی است. اگر پارگی کیسه صفرا تشخیص داده نشود، عفونت خطرناک و گسترده شکمی ممکن است اتفاق بیفتد.
همه مشکلات کیسه صفرا ناشی از سنگ‌های کیسه صفرا نیستند. در برخی موارد، بیماری کیسه صفرای بدون سنگ که کله سیستیت بدون سنگ نیز نامیده می‌شود، می‌تواند رخ دهد. در این مورد، بدون داشتن سنگ ممکن است علائمی را تجربه کنید که معمولا با سنگ‌های صفراوی ارتباط دارند.
آزمایش ها و روش های تشخیص مشکلات کیسه صفرا
ابتدا پزشک درمورد سابقه پزشکی، علائم و سابقه خانوادگی با شما صحبت خواهد کرد. سپس معاینه جسمی انجام می‌دهد تا مشخص شود کدام ناحیه از شکم درد دارد. پزشک همچنین ممکن است قبل از انجام آزمایش خون از شما درمورد رژیم غذایی و تغذیه سوال کند. نتایج آزمایش خون ممکن است نشان دهد که آیا عفونت یا التهابی در کیسه صفرا، مجاری صفراوی، پانکراس یا حتی کبد وجود دارد. آزمایش‌های تصویربرداری معمولا برای تشخیص سنگ‌های صفراوی در کیسه صفرا استفاده می‌شود. چندین نوع آزمایش تصویری وجود دارد:
اولتراسوند: این آزمایش بهترین آزمایش تصویربرداری برای پیدا کردن سنگ‌های کیسه صفرا درنظر گرفته می‌شود. در این آزمایش پزشکان اغلب سنگ‌هایی را پیدا می‌کنند که موجب علائمی نمی‌شوند.
توموگرافی کامپیوتری (سی‌تی‌اسکن): سی‌تی‌اسکن می‌تواند سنگ‌های کیسه صفراوی و همچنین عوارضی مانند انسداد کیسه صفراوی یا مجاری صفراوی را نشان دهد.
تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI): این آزمایش تصاویر دقیقی از اعضای بدن را نشان می‌دهد و می‌تواند سنگ‌های صفراوی درون مجرای صفراوی را نشان دهد.
کوله‌سینتی‌گرافی: این اسکن تصویری با گرفتن تصاویری از مجاری صفراوی، می‌تواند ناهنجاری‌های کیسه صفرا و وجود انسداد در مجاری صفراوی را نشان دهد.
کلانژیوپانکراتوگرافی آندوسکوپی رتروگراد یا ای‌آرسی‌پی (ERCP): این رویه تهاجمی‌تر اغلب برای رفع مشکلی مانند سنگ صفراوی که در مجرای صفراوی مشترک گیر کرده است، استفاده می‌شود.
وقتی پزشک آزمایش‌های لازم را انجام داد، می‌تواند بیماری را تشخیص دهد و درمان متناسب با آن را تجویز کند.
جراحی برداشتن کیسه صفرا
اگر پزشک سنگ‌های صفراوی را درون کیسه صفرای شما تشخیص دهد، ممکن است تحت جراحی برداشتن کیسه صفرا قرار گیرید. اگرچه جراحی برداشتن کیسه صفرا بی‌خطر است، هر نوع عمل جراحی با خطراتی همراه است. مهم است که با پزشک خود درباره موارد زیر صحبت کنید:
- جراحی
- روند بهبودی
- عوارض احتمالی
عوارض جراحی برداشتن کیسه صفرا
پس از برداشتن کیسه صفرا طی عمل جراحی، ممکن است دچار عفونت شوید. در صورت بروز درد، تورم و قرمزی همراه با چرک در محل برش، ممکن است به آنتی‌بیوتیک نیاز داشته باشد.
نشت صفرا بسیار نادر است. فقط یک درصد از افرادی که جراحی برداشتن کیسه صفرا را انجام می‌دهند، دچار این عارضه می‌شوند.
آسیب دیدن مجاری صفراوی، روده یا عروق خونی از دیگر عوارض احتمالی است که برای رفع آن‌ها ممکن است به جراحی اضافه نیاز باشد.
سایر درمان های مشکلات کیسه صفرا
جراحی برداشتن کیسه صفرا تنها راه درمان مشکل کیسه صفرا نیست. بسته به نوع مشکل و تشخیص، درمان ممکن است شامل موارد زیرا باشد:
مسکن‌های بدون نسخه (OTC) مانند ایبوپروفن
سنگ‌شکنی یا لیتوتریپسی: رویه‌ای که از امواج شوک برای شکستن سنگ‌های صفراوی و توده‌های دیگر استفاده می‌کند.
درمان‌های خوراکی حل‌کننده سنگ‌های صفراوی (اگرچه نرخ موفقیت بالایی ندارد)
جراحی برای برداشتن سنگ‌های کیسه صفرا
همه موارد به درمان پزشکی نیاز ندارند. همچنین ممکن است به کمک درمان‌های طبیعی مانند ورزش و کمپرس گرم درد شما تسکین پیدا کند.
در صورت دچار شدن به حمله کیسه صفرا، چه باید کرد؟
حمله سنگ کیسه صفرا، کوله سیستیت حاد یا کولیک صفراوی نیز نامیده می‌شود. اگر در سمت راست بالای شکم درد دارید، ممکن است مربوط به کیسه صفرا باشد. به خاطر داشته باشید که علل دیگری نیز برای درد در این ناحیه وجود دارد. این علل شامل موارد زیر می‌شود:
- سوزش سر دل
- آپاندیسیت
- هپاتیت (التهاب کبد)
- زخم معده (معده)
- ذات‌الریه
- فتق هیاتال
- عفونت کلیه
- سنگ کلیه
- آبسه کبد
- پانکراتیت (التهاب پانکراس)
- عفونت زونا
- یبوست شدید
آیا ممکن است علت سنگ صفراوی باشد؟
سنگ‌های صفراوی دانه‌های ریزی هستند که از چربی، پروتئین و مواد معدنی موجود در بدن ساخته می‌شوند. حمله کیسه صفرا معمولا زمانی اتفاق می‌افتد که سنگ‌های صفراوی مجرای صفراوی را مسدود می‌کنند. هنگامی که این اتفاق می‌افتد، صفرا در کیسه صفرا جمع می‌شود. انسداد و تورم موجب درد می‌شود. حمله معمولا با حرکت سنگ‌های صفراوی متوقف می‌شود و صفرا می‌تواند جریان پیدا کند و خارج شود.
دو نوع اصلی سنگ کیسه صفرا وجود دارد:
سنگ‌های صفراوی کلسترولی: سنگ‌های کلسترولی شایع‌ترین فرم سنگ‌های صفراوی هستند. آن‌ها سفید رنگ یا زرد رنگ هستند، زیرا از کلسترول یا چربی ساخته شده‌اند.
سنگ‌های صفراوی رنگدانه‌ای: سنگ‌های رنگدانه‌ای زمانی ایجاد می‌شوند که صفرا بیلی‌روبین بیش از حدی داشته باشد. رنگ این نوع سنگ‌های صفراوی قهوه‌ای تیره یا سیاه است. بیلی‌روبین رنگدانه یا رنگی است که سلول‌های قرمز خون را قرمز می‌کند.
این امکان وجود دارد که بدون حمله کیسه صفرا سنگ صفراوی داشته باشید. سنگ‌های صفراوی که مجرای صفراوی را مسدود نمی‌کنند، معمولا علائمی ایجاد نمی‌کنند.
علائم حمله کیسه صفرا
حمله کیسه صفرا معمولا پس از خوردن وعده غذایی بزرگ اتفاق می‌افتد. علت آن است که بدن هنگام خوردن غذاهای چرب صفراوی بیشتری تولید می‌کند. احتمال اینکه در هنگام شب دچار حمله کیسه صفرا شوید، بیشتر است.
اگر قبلا دچار حمله کیسه صفرا شده باشید، احتمال اینکه دوباره دچار این مشکل شوید، بالاتر است. درد ناشی از حمله کیسه صفرا معمولا با سایر دردهای شکمی متفاوت است. ممکن است شرایط زیرا را تجربه کنید:
- درد ناگهانی و شدیدی که چند دقیقه تا چند ساعت طول می‌کشد
- درد مبهم یا درد همراه انقباض که به سرعت در سمت راست بالای شکم بدتر می‌شود
- درد شدید در وسط شکم زیر استخوان جناغ سینه
- درد شدیدی که ثابت نشستن را دشوار می‌کند
- دردی که وقتی حرکت می‌کنید، بدتر نمی‌شود یا تغییر نمی‌کند
- حساسیت شکمی
درد ناشی از حمله کیسه صفرا ممکن است از شکم به بخش‌های زیر گسترش پیدا کند
- پشت بین تیغه‌های شانه
- شانه راست
همچنین ممکن است سایر علائم جمله کیسه صفرا را داشته باشید، مانند:
- تهوع
- استفراغ
- تب
- لرز
- زرد شدن پوست و چشم
- ادرار تیره یا به رنگ چای
- مدفوع رنگ روشن یا خاک رسی
حمله کیسه صفرا می‌تواند منجر به عوارض دیگری شود که موجب نشانه‌های دیگری خواهد شد. برای مثال، این وضعیت می‌تواند موجب مشکلات کبدی شود. علت آن است که انسداد این مجرا می‌تواند موجب انباشته شدن صفرا در کبد شود. این وضعیت می‌تواند موجب زرد شدن پوست و زرد شدن سفیدی چشم شود.
گاهی‌اوقات سنگ‌های صفراوی می‌توانند راه پانکراس را مسدود کنند. پانکراس نیز شیره گوارشی می‌سازد که به تجزیه غذا کمک می‌کند. انسداد می‌تواند منجر به عارضه‌ای به نام پانکراتیت ناشی از سنگ صفرا شود. علائم این عارضه شبیه علائم حمله صفرا است. همچنین ممکن است در سمت چپ بالای شکم خود درد داشته باشید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
فقط حدود یک سوم از افراد دارای سنگ‌های صفراوی ممکن است دچار حمله کیسه صفراوی یا علائم جدی شوند. حمله کیسه صفرا وضعیت اضطراری است که به مراقبت فوری نیاز دارد. همچنین ممکن است برای پیشگیری از عوارض به درمان نیاز داشته باشید.
درد را نادیده نگیرید و سعی نکنید با مسکن‌های بدون نسخه خوددرمانی کنید. اگر هریک از این نشانه‌های حمله کیسه صفرا را دارید، فورا به پزشک مراجعه کنید:
- درد شدید
- تب شدید
- لرز
- زردی پوست
- زردی سفیدی چشم‌ها
درمان حمله کیسه صفرا
پزشک در ابتدا برای کمک به تسکین درد، داروی ضد درد برای شما تجویز می‌کند. همچنین ممکن است برای کمک به کاهش علائم داروی ضدتهوع دریافت کنید. اگر پزشک تشخیص دهد که می‌توانید بدون درمان بیشتر به منزل بروید، ممکن است بخواهید درمان‌های طبیعی تسکین درد را نیز امتحان کنید.
حمله کیسه صفرا ممکن است خودبه‌خود برطرف شود. اگر سنگ‌های صفراوی به‌طور بی‌خطری رد شوند و موجب عوارضی نشود، این حالت پیش می‌آید. شما همچنان به مراجعه به پزشک نیاز دارید تا وضعیت را بررسی کند.
ممکن است برای تایید اینکه درد ناشی از حمله کیسه صفرا است، به اسکن و آزمایش نیاز داشته باشید که شامل موارد زیر می‌شود:
- سونوگرافی
- رادیوگرافی شکمی
- سی‌تی‌اسکن
- آزمایش خون عملکرد کبد
- اسکن کبد و مجاری صفراوی (HIDA)
سونوگرافی شکمی متداول‌ترین و سریع‌ترین راه برای تشخیص سنگ‌های صفراوی است.
داروها
نوعی داروی خوراکی به نام اورسوداکسی کولیک اسید به حل کردن سنگ‌های صفراوی کلسترولی کمک می‌کند. این دارو ممکن است درصورتی‌که درد به‌خودی‌خود برطرف شود یا علائمی نداشته باشید، گزینه مناسب باشد. اورسوداکسی کولیک اسید فقط روی سنگ‌های صفراوی عمل می‌کند که اندازه آن‌ها دو تا سه میلی‌متر است.
ممکن است چند ماه طول بکشد تا دارو اثر کند و ممکن است نیاز باشد که تا دو سال آن را مصرف کنید. پس از قطع مصرف دارو امکان عود سنگ صفراوی وجود دارد.
عمل جراحی
اگر درد کم نشود یا اگر حملات مکرر داشته باشید، ممکن است به جراحی نیاز باشد. درمان‌های جراحی برای حمله کیسه صفرا عبارتند از:
کوله‌سیستکتومی: طی این عمل جراحی کل کیسه صفرا برداشته می‌شود. این رویه از تشکیل مجدد سنگ‌های صفراوی یا بروز حملات مجدد کیسه صفرا جلوگیری می‌کند. برای انجام این رویه باید بیهوش شوید. بهبودی از جراحی چند روز تا چند هفته زمان می‌برد.
جراحی کیسه صفرا: جراحی کیسه صفرا ممکن است به روش لاپاروسکوپی یا جراحی باز انجام شود.
کلانژیوپانکراتوگرافی رتروگراد آندوسکوپیک (ERCP): در ERCP تحت بیهوشی قرار می‌گیرید، پزشک اندوسکوپ مجهز به دوربین بسیار نازک و انعطاف‌پذیری را از دهان تا دهانه مجرای صفراوی می‌رساند. از این رویه می‌توان برای پیدا کردن و برداشتن سنگ‌های صفراوی در مجرا استفاده کرد. این رویه قادر به حذف سنگ‌های درون کیسه صفرا نیست. زمان بهبودی کوتاه است، زیرا معمولا طی رویه ERCP برشی ایجاد نمی‌شود.
کوله‌سیستوستومی از راه پوست: این رویه جراحی تخلیه برای کیسه صفرا است. درحالی‌که تحت بیهوشی عمومی قرار دارید، لوله‌ای از راه برش کوچکی در شکم شما درون کیسه صفرا قرار داده می‌شود. سونوگرافی یا تصاویر اشعه ایکس به هدایت جراح کمک می‌کند. لوله به کیسه‌ای وصل است که سنگ‌های صفراوی و صفرای اضافی به درون آن کشیده می‌شوند.
جلوگیری از حمله کیسه صفرا
سنگ‌های صفراوی می‌تواند ژنتیکی باشد. اگرچه می‌توانید برای کاهش خطر دچار شدن به سنگ‌های صفراوی و حمله کیسه صفرا تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد کنید.
وزن متعادل داشته باشید: چاق بودن یا داشتن اضافه وزن خطر را افزایش می‌دهد. علت آن است که چاقی می‌تواند صفرا را از کلسترول غنی‌تر کند.
ورزش کنید و تحرک داشته باشید: سبک زندگی غیرفعال یا زمان نشستن طولانی خطر را افزایش می‌دهد.
به آرامی سبک زندگی متعادل‌تری را در پیش بگیرید. کاهش وزن خیلی سریع خطر دچار شدن به سنگ‌های صفراوی را افزایش می‌دهد. علت آن است که کاهش وزن سریع موجب می‌شود کبد کلسترول بیشتری بسازد. رژیم‌های غذایی مد روز را امتحان نکنید، از وعده‌های غذایی خود چشم‌پوشی نکنید و از مصرف مکمل‌های کاهش وزن خودداری کنید.
برای کاهش وزن بی‌خطر رژیم غذایی سالم داشته باشید و ورزش کنید. رژیم غذایی برای کمک به پیشگیری از سنگ‌های کیسه صفرا شامل پرهیز از چربی‌های ناسالم یا غذاهای قندی یا نشاسته‌ای است. بیشتر غذاهایی را بخورید که به کاهش کلسترول کمک می‌کنند. این غذاها شامل غذاهای سرشار از فیبر مانند موارد زیر می‌شود:
- سبزیجات تازه و منجمد
- میوه‌های تازه، منجمد و خشک
- نان و پاستا سبوس‌دار
- برنج قهوه‌ای
- عدس
- لوبیا
- کینوآ
- بلغور غربی
پیش‌آگهی حمله کیسه صفرا
اگر دچار حمله کیسه صفرا شده‌اید، با پزشک خود درباره راه‌های پیشگیری از عود آن صحبت کنید. ممکن است به جراحی برداشتن کیسه صفرا نیاز داشته باشید. بدون کیسه صفرا می‌توانید گوارش سالم و طبیعی داشته باشید.
توجه داشته باشید که حتی اگر رژیم غذایی سالم و متعادلی داشته باشید و زیاد ورزش کنید، ممکن است باز هم دچار سنگ‌های صفراوی شوید. علت آن است که عواملی مانند موارد زیر را نمی‌توانید کنترل کنید:
- ژنتیک
- زن بودن (استروژن موجب افزایش کلسترول در صفرا می‌شود)
- سن بالای ۴۰ سال (کلسترول با افزایش سن افزایش پیدا می‌کند)
- بیماری‌هایی که می‌توانند خطر حمله کیسه صفرا را افزایش دهد، عبارتند از:
- دیابت نوع ۱
- دیابت نوع ۲
- بیماری کرون
اگر سابقه خانوادگی سنگ کیسه صفرا دارید یا یک یا چند عامل خطرساز را دارید، با پزشک صحبت کنید. سونوگرافی ممکن است به تشخیص سنگ کیسه صفرا کمک کند. اگر دچار حمله کیسه صفرا شده‌اید، حتی اگر به درمان نیازی نداشته‌اید، به پزشک مراجعه کنید تا وضعیت شما را تحت‌نظر داشته باشد.
رژیم غذایی کیسه صفرا
اگر دچار مشکلات کیسه صفرا هستید، ممکن است اصلاح رژیم غذایی برای شما مفید باشد. علاوه‌بر‌این، اگر تحت عمل جراحی برداشتن کیسه صفرا قرار گرفته‌اید، پزشک ممکن است تغییرات رژیم غذایی را هم قبل از عمل و هم پس از عمل جراحی توصیه کند.
غذاهایی که ممکن است بیماری کیسه صفرا را تشدید کنند، عبارتند از:
- غذاهای سرشار از چربی‌های ترانس و سایر چربی‌های ناسالم
- غذاهای به شدت فرآوری‌شده
- کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده مانند شکر و نان سفید
درعوض، سعی کنید رژیم غذایی شما مبتنی‌بر مواد غذایی زیر باشد:
- میوه‌ها و سبزیجات سرشار از فیبر
- غذاهای غنی از کلسیم مانند لبنیات کم‌چرب و سبزیجات دارای برگ تیره
- غذاهایی که حاوی ویتامین سی هستند مانند توت‌ها
- پروتئین‌های گیاهی مانند توفو، لوبیا و عدس
- چربی‌های سالم مانند مغزهای گیاهی و ماهی
- قهوه که خطر ایجاد سنگ‌های صفراوی و سایر بیماری‌های کیسه صفرا را کاهش می‌دهد
جمع‌بندی
شایع‌ترین نشانه‌ای که حاکی از مشکل کیسه صفرا است درد در بخش میانی تا سمت راست بالای شکم است. سنگ‌های صفراوی ممکن است علت درد باشد و بسته به شدت علائم درصورتی‌که آزمایش‌های تصویربرداری وجود این رسوبات کوچک و سفت‌شده را تایید کند، پزشک ممکن است جراحی برداشتن کیسه صفرا را توصیه کند.
علائم مشکلات کیسه صفرا ممکن است مدت کوتاهی پس از بروز برطرف شود. اگرچه درصورتی‌که قبلا دچار مشکل کیسه صفرا بوده‌اید، احتمال اینکه باز هم دچار این مشکلات شوید، بیشتر است.
درحالی‌که مشکلات کیسه صفرا به‌ندرت مرگبار هستند، باید تحت درمان قرار گیرند. اگر به‌موقع اقدام کنید و به پزشک مراجعه کنید، می‌توانید از تشدید مشکلات کیسه صفرا پیشگیری کنید. علائمی که در صورت مشاهده آن‌ها باید فورا به پزشک مراجعه کنید، عبارتند از: درد شکمی که حداقل ۵ ساعت طول بکشد، زردی، مدفوع کم‌رنگ، تعریق، تب خفیف یا لرز، در صورتی که با علائم فوق همراه باشد.
