آنوکسی و هیپوکسی ؛ مشکلی که با توقف اکسیژن در مغز رخ می دهد
آنوکسی (Anoxia) یا بی اکسیژنی زمانی رخ می دهد که دریافت اکسیژن توسط بدن یا مغز در انسان متوقف می شود.آنوکسی، زمانی رخ میدهد که بدن یا مغز انسان اکسیژن رسانی را متوقف میکند. از دست دادن اکسیژن به بدن میتواند بسیار مضر و یا حتی تهدیدی برای زندگی باشد ؛ دراین بخش از سلامت پلاس وی شایع ترین علل و علائم و همچنین نحوه درمان آنوکسی مغز را بررسی خواهیم کرد.
آنوکسی یا بیماری آنوکسیا چیست ؟
آنوکسی، فرم شدیدی از هیپوکسی است ؛ هیپوکسی زمانی رخ میدهد که یک قسمت از بدن شخص مانند مغز مقدار کمی اکسیژن را دریافت میکند.آنوکسی زمانی اتفاق میفتد، که مغز اکسیژن را دریافت نکند و این ممکن است سبب آسیب آنوکسی -هیپوکسی شود.کمبود اکسیژن می تواند باعث آسیب و یا حتی مرگ شود، بنابراین هرکسی که مظنون به هیپوکسی است باید سریعا به دنبال مراقبت های پزشکی باشد.تنها 4 دقیقه طول میکشد که بدون اکسیژن مغز کاملا آسیب ببیند ، کمبود اکسیژن در مغز باعث مرگ سلول های مغزی و احتمال آسیب یا مرگ مغزی را افزایش میدهد.
انواع متفاوت آنوکسی عبارتند از:
- آنوکسی ضعیف و خفیف:
آنوکسی ضعیف درصورت کافی نبودن هموگلوبین درخون شخص و یا بی اثر بودن هموگلوبین رخ میدهد ، هموگلوبین اکسیژن را در سرتاسر بدن حمل میکند اگر هموگلوبین قادر به ارائه اکسیژن کافی به اندام نباشد ،در نهایت ممکن است به درستی عمل نکند.
- آنوکسی سمی:
آنوکسی سمی خون را از حمل کردن اکسیژن سرتاسر بدن متوقف میکند که این میتواند زمانی رخ دهد که یک شخص، سمومی خاص مانند مونوکسید کربن را استنشاق ،قورت و یا جذب کند.
بیماری آنوکسیا و انواع متفاوت آنوکسی
- راکد آنوکسی:
راکد آنوکسی زمانی رخ میدهد که خون فرد به مغز نرسد و یا قسمت هایی از بدن نقششان را به درستی اجرا نکنند ؛ این نیز به عنوان یک آسیب هیپوسیکسیمی شناخته شده است.مشکلات قلبی عروقی مانند سکته مغزی یا نارسایی قلبی علت راکد آنوکسی است.
-آنوکسی آنوکسیک :
آنوکسی آنوکسیک زمانی که اکسیژن کافی در دسترس نباشد، اتفاق میفتد.این ممکن است زمانی که فرد در ارتفاع زیاد باشد،جاییکه اکسیژن موجود در هوا محدود باشد،نیز اتفاق بیفتد.
علائم آنوکسی یا بیماری آنوکسیا:
علائم و نشانه های ناشی از آنوکسی خفیف، عبارتند از:
نوسانات خلق و خوی شخصیتی یا قضاوت
مشکل صحبت کردن
سخن گفتن ناخوشایند یا کلمه های فراموش شدنی
ضعیف شدن
احساس ناپایداری و سرگیجه
عدم تمرکز
از دست دادن حافظه
سردرد
اختلال در راه رفتن
مشکلات با هماهنگی اعضای بدن
هرچه یک فرد بدون اکسیژن باشد ، علائم آن بیشتر خواهد شد،تجربه آنوکسی برای چند دقیقه میتواند باعث کمبود تمرکز و ضعف و متوهم شدن شود.
علائم آنوکسی ممکن است بلافاصله آشکار شود، زیرا مغز میتواند اکسیژن کاهش یافته را برای چند دقیقه قبل از اینکه علائم ظاهر شوند، جبران کند.علائم اولیه ممکن است خفیف باشند یا شخص در ابتدا آن را نادیده بگیرد ؛ اگرچه توجه فوری پزشکی برای موارد آنوکسی ضروری است.
علائم و نشانه های آسیب آنوکسی مغزی که بلافاصله پس از آسیب مغزی رخ میدهد عبارتند از:
گیجی، از دست دادن هوشیاری ، احساس تهوع و سرگیجه ، استفراغ ، تغییر در رفتار و احساسات ، احساس خفگی ، بی حسی در بازوها و پاها و سردرد شدید
دلایل منجر به آنوکسی:
چنانچه بخش سلامت پلاس وی اشاره کرده است موضوعات مختلفی میتواند منجر به آنوکسی شود، از جمله:
- سکته قلبی یا مشکل تنفسی در گلو
- خفگی یا فشردن گلو
- افت فشار خون
- دیگر رویدادهای قلبی -عروقی از جمله حمله قلبی
- سکته یا نارسایی قلبی
- شوک شدید الکتریکی
- در معرض مواد شیمیایی خاص وسمی بودن
- ارتفاع زیاد زمانیکه سطح اکسیژن کافی نباشد
- نزدیک غرق شدن
- واکنش به بیهوشی عمومی
- خفگی
- اوردوز مواد مخدر
- تنفس مونوکسید کربن یا دود
- از دست دادن خون که موجب افت فشار خون می شود
- یک حمله آسم حاد
کمبود اکسیژن و یا توقف قلب در حالیکه تحت بیهوشی عمومی پنومرینه قرار دارید و سطح پایین هموگلوبین خون در کم خونی سلولها و یا تالاسمی اتفاق می افتد.
علائم و دلایل بیماری آنوکسیا چیست؟
شناسایی و تشخیص آنوکسی :
اگر یک فرد با علائم آنوکسی مواجه شود، ممکن است پزشک چندین آزمایش انجام دهد تا سعی کند علت را شناسایی و تشخیص دقیق را انجام دهد.
این آزمایش ها عبارتند از:
آزمایش خون
تصویربرداری رزونانس مغناطیسی(MRI(،تصویربرداری رزونانس مغناطیسی عملکردی(fmri(،تصویربرداری ترموگرافی کامپیوتری ( ct(،تصویربرداری از مغز الکتروانسفالوگرام(eeg) برای تست الکتریکی مغز شخص.
درمان آنوکسی:
انواع درمان به شرط علت آنوکسی و مدت زمان محرومیت فرد از اکسیژن قابل دسترس خواهد بود. اولویت یک پزشک برگرداندن سطح اکسیژن فرد به حالت عادی است و آنطور که در بخش سلامت پلاس وی گفته شده است این میتواند شامل احیا قلب و عروق(CPR) ، ویا استفاده از ونتیلاتور برای کمک به افزایش سطح اکسیژن باشد. هرچه سریع تر یک فرد سطح اکسیژن و درمان را دریافت کند،شانس برای بهبودی کامل بیشتر است. درمان سریع نیز میتواند احتمال عوارض بیشتر را کاهش دهد.
درمان عوارض آنوکسی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
درمان فیزیوتراپی برای کمک به فرد در کنترل گفتار و عملکرد حرکتی
به دست آوردن توانایی صحبت کردن یا بلع
مشاوره و روان درمانی برای کمک به تنظیم هرگونه تغییر درزندگی
شغل درمانی برای کمک فردی به روش جدید تطبیق میدهد.
درمان میتواند به فرد در جامعه و یادگیری چیزهای جدید کمک کند.
درمان ممکن است در یک مرکز توانبخشی که متخصصین در کمک به افراد مبتلا به آسیب مغزی ،مقابله و یا با روتین جدید انجام شود.
اثر بخشی هر درمان برای آنوکسی بستگی به عوامل زیر دارد:
سن
زمانی که مغز از اکسیژن محروم باشد
حضور و طول کما
افراد جوانتر نسبت به افراد بالای 50 سال تمایل به بهبودی بیشتری دارند. بهبود خوب و پیشرفت در طی ماه اول ممکن است نتیجه مطلوب تری را نشان دهد، اما ممکن است بیش از یک سال طول بکشد تا بتوان تعیین کرد که چگونه یک فرد بهبود میابد.
آسیب های آنوکسی هیپوکسی مغز میتواند آسیب های طولانی مدت به همراه داشته باشد. هر چه زودتر علائم هیپوکسی و آنوکسی و نحوه درمان شناسایی شود، آسیب کمبود اکسیژن موفقیت آمیزانه تر پوشش داده میشود.
در بعضی موارد ممکن است توانایی شما بطور کامل بازگردانده نشود،اما بسیاری از گزینه ها برای درمان و حمایت در دسترس هستند.
درحالیکه شما مدیریت زندگی خود را یاد میگیرید ، در مورد گزینه های در دسترس با پزشک خود صحبت کنید. هدف از توان بخشی و درمان به شما کمک میکند، تا بالاترین کیفیت زندگی را بدون در نظرگرفتن تغییرات بدست آورید ؛ شما باید صبر داشته باشید و با برنامه ریزی مراقبت از خود را که ضروری ترین ابزار برای زندگی کامل ،فعال و سالم است بدست آورید.
درمان برای آنوکسی
چه چیزی موجب آسیب آنوکسی مغز در نوزادان و بزرگسالان میشود؟
هرچیزی که مغز را از دریافت اکسیژن محروم کند، موجب آسیب مغزی میشود برخی از شایع ترین علل عبارتند از:محرومیت اکسیژن در هنگام تولد نوزادان، این امر به ویژه هنگامی رایج است که کودک در کانال تولد گسیل شود و یا بند ناف در اطراف او قرار گیرد.
حمله یا تهاجمی ترسناک مانند اینکه ناخوداگاه خفه شود،سکته مغزی که میتواند اکسیژن و خون را برای مغز چند دقیقه ناپدید کند.
یک حمله ایسکمیک گذرا(tia) ،اغلب به نام مینی سکته مغزی است که اکسیژن را در هر چند ثانیه و یا چند دقیقه به مغز محروم میکند،انسداد شوک آنافیلاکتیک به علت واکنش های آلرژیک،بلعیدن استفراغ ،مصرف بیش از حد دارو و یک حمله ناگهانی باشد که به نای آسیب بزند.
چه مدت مغز بدون اکسیژن زنده میماند؟
هر مغز متفاوت است و میزان محرومیت از اکسیژن بستگی به علل آسیب های مغزی ناخوشایند دارد.بعضی از دلایل آسیب آنوکسی مغز به نبود اکسیژن بستگی دارند.بطور متوسط مغز تنها چهار دقیقه بدون اکسیژن زنده میماند، بنابراین اگر شما تصور میکنید که سکته مغزی یا دیگر آسیب هایی که اکسیژن را به مغز قطع میکند، سریعا کاری کنید.به راحتی 30 ثانیه در مغز آسیب مغزی تقریبا اجتناب ناپذیر میشود، حتی اگر شما خودتان شروع کنید و بعد از از دست رفتن اکسیژن به مغز یک احساس خوب داشته باشید، باید به دنبال درمان فوری پزشکی باشید و آسیب های بالقوه طولانی مدت را کاهش دهید.
اثرات و عوارض طولانی مدت آنوکسی
اثرات طولانی مدت آسیب ناشی از مغز به شدت متفاوت است و تا حد زیادی وابسته به محدوده مغز میشود به عنوان مثال:اگر مراکز گفتاری مغز تحت تاثیر قرار بگیرند، معمولا صحبت کردن ،یادآوری کلمات و یا حتی درک گفتار مشکل میشود. بیماران مبتلا به آسیب آنوکسی مغزی دچار صدماتی میشوند و علائم یک فرد متفاوت است بنابراین برخی میتوانند نشانه های مشترک را شامل شوند، از جمله:
- تغییر در رفتار و شخصیت
- مشکل با گذشته
- وظایف غیر قابل تحمل
- تغییر در روابط
- مشکل در حافظه کوتاه مدت و بلند مدت
- مشکل در شناسایی افراد معروف و حیوانات
- ترس های جدید یا فوبیا
- علائم روانی مانند افسردگی یا نگرانی
- سردرد های مکرر
درد توصیف ناپذیری در دست و پا و درجه و میزان آسیب ناشی از ضایعات مغزی و آنوکسیک مغزی.پزشکان معمولا آسیب دیده آنوکسی مغزی را به یکی از چهار دسته طبقه بندی میکنند.طبقه بندی میتواند برخی از بینش ها را در مورد پیش آگهی دراز مدت ارائه دهد.
اختلالات مرتبط و مشابه آنوکسی
- اختلال هیپوکسی مغزی :
این یک آسیب خفیف تا متوسط است که به علت کمبود میزان اکسیژن خون موجب اختلال مغزی در مغز میشود.
- ایسکمی مرکزی مغزی :
این محرومیت اکسیژن معمولا به علت سکته مغزی رخ میدهد و در ناحیه ای از مغز اتفاق میفتد، این ناحیه از مغز ممکن است تحت تاثیر قرار بگیرد در حالی که دیگر مناطق بدون آسیب هستند.
عوارض طولانی مدت آنوکسی چیست؟
-ایسکمی مغزی:
این پایان کامل جریان خون و اکسیژن به مغز است و معمولا باعث آسیب فاجعه آمیز میشود.
- انفارکتوس میوکارد:
این یک آسیب مغزی به علت سکته مغزی است که بطور کامل محدوده مغز اکسیژن را منعکس میکند و منجر به عوارض جانبی جدی میشود.
تفاوت بین هیپوکسی و آنوکسی :
هیپوکسی یک اصطلاح پزشکی است که کمبود جزئی اکسیژن را در بافت بدن توصیف میکند.آنوکسی یک اصطلاح پزشکی است که کمبود کامل اکسیژن را دربافت بدن توصیف می کند.
انواع هیپوکسی :
انواع متفاوت هیپوکسی عبارتند از :هیپوکسی هیپوکسیک
هیپوکسی هماتولوژیک
هیپوکسی گردش خون
هیپوکسی مخلوط.
انواع متفاوت آنوکسی عبارت ند از:آنوکسی آنوکسیک
آنوکسی کم خونی
آنوکسی سمی
راکد آنوکسی.
(آسیب ها):
هیپوکسی :محرومیت بیشتر اکسیژن ، اثر شدید تر بر بافت آسیب دیده
آنوکسی:اثر شدید تر از هیپوکسی ناشی از کمبود اکسیژن است.
