باورهای درست و غلط تغذیه در طب سنتی
در مورد برخی از خوراکی ها همیشه اخبار ضدو نقیضی شنیده ایم که ممکن است باعث سردرگمی ما در نوع و اندازه مصرفمان شود.همانطور که دیگر مانند سالهای دور ، مردم با تکیه بر دانش تجربی با پدیده های پیرامون خود برخورد نمی کنند، در مورد هر ماده خوراکی و یا هر چیز دیگری اطلاعات زیادی در سراسر جهان منتشر شده است که مدیون پیشرفت علم می باشد.
اما گاهی حجم این اخبار و اطلاعات به قدری زیاد می شود که تشخیص درست از غلط را دشوار می کند حتی گاهی اخباری که به گوش می رسد با یکدیگر در تناقض قرار می گیرد. درباره یکسری از خوراکی ها هم همیشه حرف و حدیث های ضد و نقیضی شنیده می شود.
هنوز هم مردم تکلیف شان را با بعضی مواد غذایی نمی دانند. برای روشن شدن این موضوع دکتر شهناز کارکن، دستیار تخصصی طب سنتی و مسوول آموزش تغذیه انجمن علمی طب سنتی چند خوراکی رایج را از دیدگاه طب سنتی بررسی کرده و دست کم تکلیف تان را با این چند مورد مشخص می کند.
ژله استخوان ساز است؟
ژله به دلیل شیوه آماده سازی سریع و آسان و شکل فانتزی و جذابش به عنوان دسر محبوب اغلب افراد مورد استقبال قرار می گیرد. ژله از ماده ای به اسم ژلاتین تهیه می شود که چسبناک و غلیظ است. برخی تصور می کنند ژلاتین یک خوراکی صنعتی است و از مواد غیر مغذی و مضر تشکیل شده حال آنکه واقعیت خلاف این است.
ژلاتین از استخوان حیواناتی مثل گاو و ماهی به دست می آید و با تغییراتی به شکل معمول به بازار عرضه می شود؛ بنابراین خواصی که در قلم استخوان گاو و ماهی (بیشتر گاو) وجود دارد در ژله هم یافت می شود.
خواص ژله
تنها غذاها نیستند که سلامت بدن را تامین می کنند. بعضی میان وعده ها و خوراکی های دیگر هم با خواص مفیدشان به این روند کمک می کنند. ژله از جمله همین مواد خوراکی است. طب سنتی ژله را غذا به حساب نمی آورد و صرفا آن را به عنوان یک دسر یا ماده اشتهاآور معرفی می کند. از نظر طب سنتی ژله قدری به طبع سرد و تر تمایل دارد ولی در مجموع طبع نسبتا معتدلی برایش قائل هستند. ژلاتین طبیعی از این اعتدال بیشتر بهره مند است.
* ژله مواد پروتئینی دارد و برای کسانی که در مراحل رشد و استخوان سازی هستند یا دچار مشکلات مفصلی و استخوانی شده اند، مفید است.
* ژله می تواند باعث تنظیم سطح کلسترول مفید خون شود.
* کلاژن و اسیدفولیک موجود در ژله سبب رشد و تقویت پوست و مو می شود.
* با وجود ویتامین های B1 و B2 ژله می تواند به تقویت سیستم ایمنی کمک کند.
هشدار طب سنتی درباره ژله
معمولا انواع ژله که در کارخانجات تهیه می شوند، علاوه بر ژلاتین حاوی مواد دیگری مثل رنگ، اسانس و قند هم هستند؛ بنابراین توصیه می شود هفته ای یک یا دوبار بیشتر ژله مصرف نکنید. با رعایت این نکته درواقع به کلیه های تان یک هفته وقت می دهید تا به شکل مناسب این مواد زائد را از بدن تان دفع کند.
همچنین افرادی که معده شان سرد و مرطوب است باید کمتر از دیگران ژله بخورند؛ یعنی افرادی که کمتر دچار عطش می شوند، بزاق شان بیشتر ترشح می کند و روی پوست هم سردی ملایمی را احساس می کنند. این افراد دستگاه گوارش شان ضعیف است و پروسه هضم ژله به عنوان یک ماده لزج که باعث چسبندگی مخاط می شود، برای شان سخت تر خواهد بود.
خواص بستنی در طب سنتی
بستنی انرژی زاست؟
بستنی تنها برای کودکان محبوب نیست چون تقریبا کمتر کسی را می شود پیدا کرد که بستنی دوست نداشته باشد. بعضی ها می گویند بستنی به دلیل چربی و شیرینی فراوانش نمی تواند خوراک مفیدی باشد. در مقابل گروه دیگری معتقدند چون ماده تشکیل دهنده اولیه بستنی شیر است، هیچ ضرری برای سلامت ندارد. بعضی حتی پا را فراتر هم می گذارند و بستنی را درمان بیماری هایی مثل افسردگی و سرماخوردگی می دانند.
واقعیت این است که بستنی یک میان وعده پرکالری به شمار می آید و بیش از آنکه برای بزرگسالان مفید باشد، برای کودکان مناسب است. بستنی از شیر تهیه می شود که یکی از مهم ترین و مفیدترین لبنیات است.
خواص بستنی
از نظر طب سنتی بستنی یک ماده سرد بالفعل است که جذابیت غذایی دارد ولی توصیه می شود آن را جایگزین غذا نکنید و صرفا به عنوان میان وعده از آن میل کنید.
* شیر موجود در بستنی دارای پروتئین و آهن فراوان است.
* ویتامین های گروه B به ویژه ویتامین 12B موجود در این خوراکی آن را به یک میان وعده مفید تبدیل می کند. ویتامین 12B در منابع گیاهی یافت نمی شود و تنها در شیر و بستنی وجود دارد. این ویتامین کمیاب در درمان کم خونی نقش مهمی را ایفا می کند.
* بستنی منیزیم هم دارد و برای افرادی که دچار کمبود منیزیم هستند، مفید است.
هشدار طب سنتی درباره بستنی
بستنی یکی از خوراکی های محبوبی است که تنوع بالایی هم دارد. انواع بستنی ها به فور در بازار یافت می شود.
* بستنی طبع سردی دارد و بهتر است آن را با ماده ای که این سردی را اصلاح می کند، میل کنید. بهتر است بستنی را همراه شکلات گرم مصرف کنید. همچنین می توانید میوه هایی مثل موز را که طبع گرمی دارند با بستنی بخورید.
* بستنی حرارت مورد نیاز برای هضم را کاهش می دهد بنابراین در حجم کم آن را مصرف کنید.
* بستنی را در فصل سرد مصرف نکنید چون بدن برای حفظ حرارت غریزی اش حرارت را به مرکز بدن هدایت می کند. در این صورت اگر بستنی بخورید درواقع عملکرد طبیعی بدن تان را مختل کرده اید.
* هرچه بستنی طعم دار تر و رنگی تر باشد، به همان میزان از خواصش کاسته می شود.
* در تهیه بستنی های میوه ای معمولا از اسانس و رنگ بیشتری استفاده می شود.
خواص قارچ در طب سنتی
قارچ باعث لاغری می شود؟
این روزها که بازار رژیم های لاغری داغ است هر خوراکی که به کاهش وزن کمک کند مورد استقبال قرار می گیرد. می گویند خوردن قارچ باعث لاغری می شود و بعضی به این امید هر روز آن را مصرف می کنند. عده ای هم خیال می کنند قارچ پروتئین دارد و آن را جایگزین منابع اصلی پروتئین می کنند.
حال آنکه این کار درست نیست و به تندرستی شان آسیب می رساند چون میزان پروتئین قارچ بسیار کم است و نمی تواند پروتئین مورد نیاز بدن را تامین کند. اما قارچ فاقد چربی است و جزء مواد غذایی کم کالری محسوب می شود بنـابـراین می شود در رژیـم های غذایی کم کالری از قارچ هم استفاده
کرد.
خواص قارچ
از نظر طب سنتی قارچ طبع سرد و تر دارد و توصیه می شود آن را همراه آویشن، زیره و فلفل سیاه میل کنید تا اثرات سوء آن خنثی شود. برخی از خواص قارچ عبارتند از:
* قارچ برای رشد و تقویت استخوان ها خوب است.
* ویتامین های گروه B در قارچ به وفور یافت می شوند.
* برای چشم و پوست مفید است.
* اعصاب و عضلات را تقویت می کند.
* در درمان بعضی انواع کم خونی موثر واقع می شود.
* دارای انواع املاح، آهن، کلسیم، پتاسیم و منیزیم است.
* برای مبتلایان به دیابت خوراک مناسبی به شمار می آید.
* کسانی که دچار یبوست می شوند، بهتر است قارچ میل کنند.
هشدار طب سنتی درباره قارچ
* افرادی که معده ضعیفی دارند مثل زنان باردار و شیرده بهتر است قارچ نخورند.
* کسانی که معده شان سرد و تر است، نباید قارچ مصرف کنند.
* خوردن قارچ برای مبتلایان به اختلالات کلیوی مضر است.
* افرادی که دچار کولیک روده هستند نباید قارچ بخورند.
* بیماران مبتلا به نقرس بهتر است قارچ نخورند.
* قبل از مصرف باید قارچ را خیلی خوب شست وشو دهید ولی به هیچ وجه نباید برای مدتی طولانی آن را در آب قرار دهید.
مصرف چای در طب سنتی
چای آرامش بخش است؟
مخالفان چای از خاصیت کاهش خلط دم یا مانع بودن آن در جذب مواد مغذی مانند آهن استفاده می کنند و می گویند نوشیدن چای مضر است. این حرف گرچه درست است اما نباید باعث شود چشم بر حقایق و خواص مفید دیگر چای بسته شود. چای می تواند استرس های روزانه را از بین ببرد، خستگی را از تن بشوید و اسباب نشاط را فراهم کند. شاید بشر خودش به تجربه این را دریافته است که چای را رها نمی کند!
خواص چای
چای طبع گرم و خشک دارد و خلط دم را کاهش می دهد؛ یعنی مانع جذب آهن می شود ولی با این حال در صورتی که به اندازه مصرف شود، فواید بسیاری همراه خواهد داشت که برخی از فواید آن عبارتند از:
* ادرارآور است و در افرادی که سنگ کلیه دارند می تواند باعث دفع سنگ شود.
* نوشیدن یک لیوان چای در روز خستگی را برطرف می کند.
* چای جزء نوشیدنی هایی است که اغلب افراد به نوشیدن آن عادت دارند. در طب سنتی وقتی کسی عادت به مصرف یک خوراکی دیرینه دارد، می گویند آن ماده خوراکی برایش غذاییت پیدا می کند بنابراین چای هم در تامین تندرستی نقش موثری را بازی می کند.
هشدار طب سنتی درباره چای
افراط و تفریط در هر امری آسیب های خاص خودش را در پی خواهد داشت. این قاعده در مورد چای هم مستثنا نیست؛ یعنی نوشیدن به اندازه آن می تواند فرد را از خواص مفیدش بهره مند کند و بیش از حد خوردن یا نخوردنش هم کیفیت سلامت را پایین می آورد.
* چای در قسمت انتهایی روده مانع جذب آهن می شود و مصرف بیش از حد آن می تواند کم خونی ایجاد کند.
* چای در صورتی که به صورت داغ نوشیده شود، موجب التهاب معده و مری می شود.
* در نوشیدن چای افراط نکنید. نوشیدن روزانه یک یا حداکثر دو لیوان چای کافی است.
* چای کمرنگ بنوشید.
* فاصله مناسب بین نوشیدن چای و خوردن غذا را رعایت کنیدوتا دو ساعت بعد از غذا چای ننوشید.
* نوشیدن مفرط چای در افرادی که کم خونی یا بیماری کلیوی دارند، بسیار مضر است.
