مصرف برخی از دارو های طی چندین مدت می تواند باعث پوسیدگی دندان ها و همچنین خشکی دهان شود که این اتفاق بسیار ناخوشایند است.
داروهایی که موجب پوسیدگی دندان و ضعیف شدن استخوان می شوند
50 درصد مردم دنیا یک یا چند مورد از این دارو ها را در طول یک ماه استفاده می کنند. داروهای مخصوص آسم، محرک های درمان کننده اختلال کمبود توجه و داروهای ضد افسردگی جزء رایج ترین آن ها هستند.
در این قسمت از سلامت دهان و دندان نمناک داروهایی را به شما معرفی می کنیم که باعث خشکی دهان و پوسیدگی دندان می شود و به شما راهکارهای مختلفی را برای افزایش بهداشت دهانی در چنین شرایطی معرفی می کنیم تا بدن شما را سالم تر نگه دارند و عوارض جانبی و تاثیر منفی روی دهان و دندان تان نگذارند.
داروها در موارد نادری تاثیر مستقیم روی پوسیدگی دندان دارند. همه داروهایی که در بالا گفتیم، ممکن است عوارض جانبی مانند خشک کردن دهان را ایجاد کند. خشکی دهان می تواند بافت نرم داخل دهان شما را درگیر کند که عاملی برای التهاب و افزایش خطر ابتلا به عفونت می باشد. بزاق دهان نقش مهمی در محافظت از دندان ها در برابر باکتری ایفا می کند. بنابراین زمانی که دهان تان خشک است، خطر عفونت و پوسیدگی دندان افزایش پیدا می کند.
داروهایی که عامل خشکی دهان و پوسیدگی دندان می شود
در این قسمت رایج ترین داروهایی را نام می بریم که می تواند عاملی برای خشکی دهان و پوسیدگی دندان باشد و سپس به شما خواهیم گفت که چه اقداماتی می توانید در این مورد انجام دهید.
داروهای ضد اسید
اسید و رفلاکس معده می تواند عاملی برای پوسیدگی دندان باشد . درمان این وضعیت ها با آنتی اسید ها ممکن است برای بهداشت دهان شما مضر باشد از آن جایی که ضد اسید ها احتمال آسیب دیدگی به دندان بر اثر اسید داخل دهان را کاهش می دهند اما می توانند باعث ضعیف شدن دندان و پوسیدگی آن شوند.
آنتی اسیدها همچنین حاوی قند هستند و شیرین کننده های مصنوعی دارند که عاملی برای تخریب دندان می باشد. ضد اسید های جویدنی مخصوصا برای دندان مضر می باشند و می توانند بین دندان تان گیر کنند و پوسیدگی آن را به وجود بیاورند.
داروهای مسکن
بیمارانی که درد مزمن را تجربه می کنند، اغلب از بیماری های دندانی و پوسیدگی دندان به دلیل خشکی دهان رنج می برند زیرا عوارض جانبی داروهای مسکن و اوپیوئیدها می توانند عاملی برای خشکی دهان و پوسیدگی دندان باشد.
آنتی هیستامین ها و داروهای ضد سرفه
آنتی هیستامین دریافت کننده های هیستامین را برای جلوگیری از واکنش های آلرژیک مسدود می کند. اگرچه که اثرات جانبی یکسانی در نواحی دیگر بدن اتفاق می افتد که شامل دهان و دندان می شود.
آنتی هیستامین ها آزادسازی بزاق را مسدود می کنند که عاملی برای خشکی دهان است. داروهای ضدسرفه یکی دیگر از درمان های رایج برای آلرژی ها و سرماخوردگی ها می باشند.
داروهای ضد سرفه نیز عاملی برای خشکی دهان هستند. شربت سرفه می تواند سطح دیگری از آسیب را به دندان ها وارد کند زیرا میزان اسید بالایی دارد و مانند آنتی هیستامین ها می تواند موجب پوسیدگی و یا از بین رفتن رنگ دندان شود.
داروی فشار خون
بتا بلاکرها و بلاکر های کانال کلسیم ، داروهای ادرارآور، داروهای قلب و آنژیوتنسین ها باعث مسدود سازی آنزیم ها می گردند. در نتیجه برای درمان فشار خون بالا تجویز می شوند . این داروها همگی عوارض جانبی مثل خشکی دهان دارند و احتمال پوسیدگی دندان را بالا می برند.
داروهای ضد افسردگی
داروهای ضد افسردگی اثرات منفی زیادی روی سلامت استخوان ها دارند که می تواند باعث افزایش احتمال پوسیدگی دندان، تنفس بدبو، بیماری های لثه، عفونت های مخمری دهانی و شکست درمان ایمپلنت شود. مهم تر از همه داروهای ضد افسردگی عاملی برای خشکی دهان هستند.
آسپیرین
برخی داروهای پرمصرف مانند آسپیرین که برای رقیق شدن خون تجویز می شود، عوارض دندانی مانند خونریزی لثه به همراه دارد. اگر از قبل به التهاب لثه دچار باشید و به مدت طولانی برای بهبود ناراحتی های قلبی آسپیرین مصرف کنید، بیشتر دچار خونریزی از لثه که ناشی از مصرف آسپیرین باشد، می شوید. با قطع کردن این دارو خونریزی لثه درمان می شود اما این کار فوق العاده خطرناک است.
مکمل آهن
مصرف مکمل آهن به دلیل فقر آهن و کم خونی باعث سیاه شدن رنگ دندان می شود. با قطع مصرف دارو، سیاهی دندان از بین می رود . برای جلوگیری از تغییر رنگ دندان ، برای مصرف مکمل آهن از قطره چکان استفاده کنید و بعد از مصرف آب بنوشید. اگر دندانتان سیاه شده، مصرف مکمل آهن را سرخودانه قطع نکنید و به دستور پزشک معالج عمل کنید.
دهانشویه
استفاده از برخی از دهانشویه ها حاوی کلرهگزیدین سبب قهوه ای شدن رنگ دندان ها یا پروتزهای دندانی می شود. تغییر رنگ دندان ها معمولا بعد از گذشت 15 روز از استفاده ظاهر می شود، پس بیش از 10 روز از آنها استفاده نکنید و در صورت تغییر رنگ دندان از دهانشویه استفاده نکنید.
فلوئور
اگر برای محافظت از دندان هایتان از فلوئور استفاده می کنید ، مصرف این ماده می تواند به دندان ها آسیب برساند. استفاده زیاد از فلوئور در کودکان (بیش از 1٫5 میلی گرم در روز برای کودکان و 0٫1 میلی گرم بر کیلوگرم در نوزادان) به مینای دندان آسیب می رساندو سبب ایجاد لک های سفید و متخلخل روی دندان می شودکه به این حالت فلوئوروز می گویند. فلوئوروز بازگشت ناپذیر است و به دندان های در حال شکل گیری کودکان آسیب رسانده و حتی اگر جنین در زندگی رحمی با فلوئور مواجه باشد ، او را نیز تحت تاثیر قرار می دهد.
مینای دندان دوباره نمی تواند ترمیم شود و فقط به کمک روش های ترمیم زیبایی می توان لک های سفید روی دندان را از بین برد . آب و خمیر دندان ها خودشان حاوی فلوئور هستند پس لازم نیست به کودکان مکمل های خوراکی فلوئور دهیدو خمیر دندانی برای کودکان بخرید که میزان فلوئور آن کمتر یا حد بیشتر 50 میلی گرم فلوئور در 100 میلی گرم باشد.
بیوفسفات ها
بیوفسفات ها که برای درمان پوکی استخوان و متاستاژ استخوانی در سرطان پستان، پروستات و ریه به کار می روند، روی دندان ها اثر مخرب دارندو باعث استئونکروز یا تخریب بافت استخوانی دندان که نقش محافظت کننده دارد، می شوند. استئونکروز بسیار دردناک است و موجب بروز عفونت می شود. ممکن است عوارض دندانی ناشی از مصرف بیوفسفات ها بازگشت پذیر یا دائمی باشد . قبل از آغاز درمان با مراجعه به دندان پزشک وضعیت دندان های خود را اصلاح کنیدو در زمان درمان با بیوفسفات ها خالی کردن دندان که سبب افزایش نکروز می شود، پرهیز کنید.
آنتی بیوتیک
در مطالب قبلی بخش سلامت نمناک هم اشاره داشتیم که مصرف زیاد آنتی بیوتیک ها به خصوص تتراسایکلین و آموکسی سیلین ممکن است سبب زردی، قهوه ای شدن یا رنگ خاکستری دندان شود. مولکول های دارو در عاج و مینای دندان افراد به خصوص کودکان، زنان باردار فرو می رود. این نوع تغییر رنگ بازگشت ناپذیر است و برای برگشت رنگ طبیعی به آن می توان از روش سفید کردن دندان استفاده نمود.
چگونه آسیب این داروها را کاهش دهیم؟
این داروها را به طور منظم استفاده کنید . بهتر است که به شستشوی داخل دهان خود بیش از حد اهمیت دهید و راهکارهای زیر را در پیش بگیرید:
- میزان آب مصرفی خود را افزایش داده و آن را حداقل به 8 الی 10 لیوان در روز برسانید.
- دندان های خود را دو بار در روز مسواک بزنید.
- چکاپ های دندانپزشکی و پاکسازی داشته باشید.
- از اسپری های مرطوب کننده دهان استفاده کنید.
- میان وعده های آبرسان مثل کرفس بخورید.
- آدامس های بدون قند بجوید یا از شکلات های بدون قند استفاده کنید.
- محصولات حاوی تنباکو استفاده نکنید و نوشیدنی های کافئین دار مثل قهوه چای را کاهش دهید.
- الکل ننوشید.
- از شوینده های آبرسان دهانی استفاده کنید.
درمان گیاهی بوی بد دهان
برای از بین بردن نفس بد بو که یکی از نشانه های خشکی دهان می باشد، می توانید گیاهان زیر را بجوید :
- رزماری
- جعفری
- رازیانه
زمانی که از ضد اسید ها برای درمان سوزش معده یا رفلاکس معده استفاده می کنید، حتماً از انواع بدون قند استفاده کنید.
همیشه دندان های خود را مسواک بزنید:
در صورت از استفاده از آنتی اسیدها دندان خود را مسواک بزنید تا میزان آسیب رسی کمتر شود.
رژیم غذایی رفلاکس معده
برای به حداقل رساندن آسیب به رفلاکس معده، از غذاهایی که رفلاکس معده را افزایش می دهنداجتناب کنید.
از مواد غذایی زیر اجتناب کنید:
غذاهای تند
- الکل
- فلفل سیاه
- سیر
- مونیکا
- پیاز خام
- شکلات
- مرکبات و آب میوه ها
- قهوه و نوشیدنی های کافئین دار
- گوجه فرنگی
مواد خوراکی زیر را به رژیم غذایی خود اضافه کنید تا احتمال رفلاکس اسید و سوزش معده کاهش پیدا کند:
سبزیجاتی مثل لوبیا سبز
- بروکلی
- گل کلم
- سبزیجات برگ دار
- سیب زمینی
- خیار
- زنجبیل
- نان غنی شده
- برنج
- میوه های غیر مرکبات مثل طالبی موز ، سیب و هلو
- گوشت مرغ، بوقلمون و ماهی
- سفیده تخم مرغ
- چربی های سالم مثل آووکادو ، گردو ، روغن زیتون و روغن آفتابگردان
عوارض جانبی دیگر داروها بر روی دهان و دندان
رشد بیش از حد بافت لثه
رشد بیش از حد بافت لثه بر اثر داروهای ضد سرع و دارو های مربوط به سیستم ایمنی اتفاق می افتد. مطالعات نشان می دهد که رشد بیش از حد بافت لثه را می توانید با بهداشت مناسب دهان کنترل کنید.
واکنش بافت نرم داخل دهان
سوزش دهانی، التهاب و بی رنگ شدن بافت نرم داخل دهان می تواند بر اثر استفاده از داروهای فشار خون ، داروهای سیستم ایمنی و داروهای شیمی درمانی اتفاق بیفتد.
دندانپزشک برنامه بهداشت دهانی را برای جلوگیری از آسیب رسانی این داروها تنظیم می کند.
خونریزی غیر طبیعی
مشکلات انعقاد خون به دلیل مصرف داروهایی مثل آسپرین اتفاق می افتد. داروهایی که برای درمان سکته به ما تجویز می شوند، می توانند مشکلات خونریزی را مخصوصا جراحی های دندانی به وجود بیاورند .
از بین رفتن رنگ دندان
مصرف محصولات تتراسایکلین عاملی برای لکه گیری دائمی دندان می باشد. جراحی های زیبایی مثل لمینت و روکش در بعضی از موارد این مشکلات را به وجود می آورد.
