جام جم: ناآگاهی کاربران با خطرات این فضا هم آنها را به راحتی در قلاب این مجرمان گرفتار می کند. این رویه باعث شد از سال 90 تا سال 98، روند وقوع جرایم با رشدی سریع همراه باشد. در این مدت پلیس فتا هم در کنار برخورد با مجرمان سعی کرد با ریشه یابی جرایم، زمینه های ارتکاب این جرایم را از بین ببرد که اقدامات صورت گرفته این پلیس در بالابردن سطح آگاهی کاربران و اجرای رمز پویا، کاهش جرایم در سال جاری را رقم زد. در حالی که امسال مجرمان فیشینگ در اجرای نقشه های خود با بن بست روبه رو شده اند، اما برخی شاخ های مجازی خارج نشین، با راه اندازی سایت های قمار و شرط بندی همچنان به فعالیت خود با کمک سرشاخه هایشان در ایران، ادامه می دهند و تنها تفریح شان نشان دادن زندگی لاکچری شان در شبکه های اجتماعی است. این مجرمان با سفر به کشورهای اروپایی برای خود حاشیه امنی در نظر گرفته و به راحتی سایت های خود را تبلیغ می کنند. این هفته در آژیر قرمز روبه روی سردار وحید مجید، رئیس پلیس فتای نیروی انتظامی نشستیم و او از پشت پرده سایت های قمار و شرط بندی و اقدامات پلیس برای کاهش جرایم در حوزه اینترنت گفت.
یکی از موضوعاتی که به نظر می رسد در سال های اخیر به معضلی جدی تبدیل شده، فعالیت سایت های شرط بندی است. آیا روند فعالیت این سایت ها در کشور صعودی است؟
موضوع سایت های قمار و شرط بندی یکی از جرایمی است که تعداد پرونده های آن در اوایل تشکیل پلیس فتا در سال 1390، کمتر از تعداد انگشتان دو دست بود. این روند به همین صورت ادامه داشت تا این که در سال های 96 و 97 با افزایش فعالیت این سایت ها روبه رو شدیم. یکی از دلایل افزایش فعالیت سایت های قمار و شرط بندی در این سال ها، افزایش کاربران حوزه اینترنت بود. علت دیگر، ریشه در افزایش فعالیت این حوزه داشت. افزایش شبکه های اجتماعی خارجی مثل اینستاگرام و تلگرام و تبلیغ در این شبکه ها هم از دلایل افزایش فعالیت این سایت ها بود.
همزمان با این افزایش، اقداماتی را در پلیس فتا برای ریشه یابی، شناسایی نقاط اتصال و الگوریتم هایی که در این جرم استفاده می شد، در دستور کار قرار دادیم. همچنین استفاده آنها از درگاه های بانکی، مدنظرمان بود. با بانک مرکزی جلسات متعددی گذاشتیم که اقدامات ما منجر به تدوین آیین نامه الزامات، ضوابط و فرآیند اجرایی پرداخت یاران و پذیرندگان پشتیبانی در نظام پرداخت شد. این آیین نامه بسیاری از موضوعات را ضابطه مند کرد، استفاده از درگاه های بانکی در این سایت ها به شدت کاهش یافت و در حال حاضر به صورت آشکار به صفر رسیده است.
چه اقداماتی برای برخورد با گردانندگان این سایت ها انجام شد؟
یکی از اصلی ترین اقدامات پلیس فتا در حوزه سایت های شرط بندی و قمار، برخورد با سرشبکه های این سایت هاست. در سال های 97 و 98 تعداد 9500 سایت فعال در این حوزه و 1024 سایت و صفحه در فضای مجازی و اکانت تبلیغ این سایت ها را شناسایی و با آنها برخورد کردیم. این برخوردها، منجر به تشکیل 4500 پرونده قضایی، شناسایی و دستگیری 1920 متهم و تحویل آنها به مقام قضایی شد. در هشت ماهه نخست امسال هم 3500 سایت شرط بندی و 280 اکانت تبلیغ را شناسایی کردیم. باید توجه داشت که اکانت های تبلیغ سهم به سزایی در وقوع این جرم دارند. این اقدامات باعث تشکیل 1400 پرونده شد و 603 متهم را در این رابطه دستگیر کردیم. علاوه بر این اینها، 5000 سایت را در این رابطه مسدود کردیم.
این مجرمان به صورت باندی و شبکه ای فعالیت می کنند؟
بله. در سال 98 هفت باند در این رابطه شناسایی و اعضای این باندها دستگیر شدند، این آمار در هشت ماهه نخست امسال به ده باند و 600 متهم افزایش یافت.
با توجه به آماری که اشاره کردید و افزایش قارچ گونه این سایت ها، چه اقدامات پیشگیرانه ای را می توان مدنظر قرار داد؟
همان طور که اشاره کردم، در بحث قمار، یکی از مشکلات تعامل مالباختگان با مجرمان است که این منجر به پنهان ماندن بسترهای قمار می شود. الان این مجرمان با راه اندازی سرویس های پرداختی درگاه گونه و کارت به کارت، این کار را انجام می دهند. البته ما اقدامات خود را همچنان دنبال می کنیم، اما اعتقاد داریم این یک معضل فرهنگی هم هست و مسؤولان فرهنگی کشور باید در این حوزه، اقداماتی برای افزایش آگاهی مردم و عبرت آموزی انجام دهند.
یکی از موضوعاتی که در این سایت ها با آن روبه رو هستیم، دستکاری نتایج توسط ادمین سایت های قمار است. یعنی علاوه بر این که کاربران در حوزه برد و باخت می بازند، با دخالت های ادمین و دستکاری نتیجه، چندمنظوره مال خود را می بازند. حال اگر اعتراض کنند، با یک پاسخ روبه رو می شوند؛ شکایت داری به مراجع قضایی مراجعه کن. آنها می دانند که مالباخته نمی رود شکایت کند و این تنگنایی است که برای کاربران ایجاد می کنند.
پلیس در این حوزه به سهم خود آموزش به مردم و کاربران را افزایش داده، اما دیگر مسؤولان فرهنگی هم باید در این مسیر اقدامات موثری انجام دهند.
در حوزه اقدامات تقنینی هم همکاری خوبی با قوه قضاییه و مجلس داریم و موارد نیاز به تشدید مجازات و ایجاد قانون جدید را احصا کرده ایم. برای جرم انگاری و تشدید مجازات، با همکاری حوزه های بین الملل، حقوقی و عملیاتی پلیس فتا، افرادی که سایت را دایر می کنند، افرادی که تبلیغ می کنند، افرادی که حسابرس هستند و افرادی که کارت را اجاره می دهند، مشخص کرده ایم و این موارد را از طریق پلیس فتا یا امور حقوقی و مجلس ناجا با مجلس پیش می بریم و بیکار ننشسته ایم.
سرکرده های این شبکه های قمار در خارج از کشور زندگی و فعالیت می کنند، برای برخورد با آنها چه اقداماتی انجام داده اید؟ به نظر می رسد تا زمانی که با آنها برخورد نشود، فعالیت سایت های قمار ادامه داشته باشد؟
افرادی که ما دستگیری کرده ایم، سرپل های ارتباطی آنها در داخل کشور هستند که قطع کردن این سرپل ها می تواند فعالیت آنها را محدود کند. اما در مورد افرادی که در خارج از کشور این شبکه ها را هدایت می کنند، تا جایی که قانون به ما اجازه داده، تحت پیگرد قرار داده و می دهیم. به طوری که چندی قبل یکی از این سرکرده ها را در خارج از کشور دستگیر و به ایران بازگرداندیم. ما در تعقیب آنها هستیم و اقدامات خود را متوقف نکرده ایم. در حوزه داخل هم شاید مالباخته ای از ترس قصد شکایت نداشته باشد، اما می تواند با مراجعه به سایت پلیس، اطلاعات سایت را در اختیار همکاران بنده قرار دهد.
از مردی به عنوان پدرخوانده سایت های شرط بندی نام برده می شود. این فرد با انتشار عکس هایی از خود و زندگی لاکچری اش، وانمود می کند فعالیت در سایت های شرط بندی پرسود است. برای دستگیری او اقدامی صورت نگرفته است؟
این فرد در ترکیه زندگی می کند و اقدامات لازم قضایی - پلیسی برای بازگرداندن او و همدستانش به کشور انجام شده و پیگیر آن هستیم.
چهره های مشهور نیز در حوزه تبلیغ سایت های شرط بندی فعالیت می کنند؟
با افرادی که تبلیغ کنند، برخورد می کنیم و مردم عادی و چهره های مشهور برای ما فرقی ندارد.
پرونده های تبانی در مسابقات فوتبال برای سایت های شرط بندی در پلیس فتا تشکیل شده است؟
مصداقی مواردی را به ما اعلام کرده اند. این تبانی ها فقط مربوط به فوتبال نیست، اما بیشتر این اتفاقات در لیگ های دسته های پایین تر رخ می دهد. اگر موردی به ما اعلام شود، بررسی و نتیجه را اعلام می کنیم.
فروش اطلاعات کارت های بانکی در تلگرام/ اجرای رمز یک بار مصرف در کاهش جرایم سایبری تاثیری داشت؟
اینجا جنگ ریاضی است، بین ما و مجرمان. ما در پلیس فتا دو توانایی داریم؛ یکی توکل به خداوند است و دوم توانایی کارکنان. در حوزه جرایم مالی به خصوص رمز پویا، با همکاری بانک مرکزی، این طرح را با الگوریتم های خاصی اجرا کردیم. بهمن سال گذشته، طرح استفاده از رمز پویا اجرا شد و زمانی بود که جرایم 104 درصد رشد داشت. از سال 90 تا 98 جرایم ما رو به افزایش بود. وقتی رمز پویا را اجرا کردیم، بلافاصله 55 درصد نرخ رشد ما کاهش پیدا کرد و 49 درصد شد. ابتدای اسفند سال گذشته بحث کرونا پیش آمد و به دنبال آن، گرایش مردم به سمت خرید سایبری بیشتر شد. حال اگر بحث اجباری شدن رمز پویا اجرا نمی شد، امسال با رشد بالای جرایم روبه رو می شدیم.
امسال اولین سالی است که جرایم سایبری ناظر بر اینترنت کاهش پیدا کرده است. با این وضع هم ما بیکار ننشستیم و اقدامات پیشگیرانه را در دستور کار قرار دادیم. تجربه نشان داده، مجرمان هر خدماتی که قرار است در بستر اینترنت انجام شود را شناسایی کرده و به دنبال راهی برای کلاهبرداری در آن هستند. به همین خاطر ما در پلیس فتا هشدارهای لازم درباره این طرح ها را به مردم داده و با بالابردن سطح آگاهی کاربران، مجرمان را ناکام گذاشته ایم. کارشناسان ما در رسانه ها حضور پیدا کرده و در برابر اقدامات مجرمانه کلاهبرداران، به مردم هشدار می دهند تا اقدامات آنها را خنثی کنند.
با اجرای این طرح، مجرمان از فیشینگ به روش های دیگر کوچ نکردند؟
ما هنوز یک سری فعالیت های محدود در حوزه فیشینگ داریم که البته زمان شان محدود شده است. ما سالیان گذشته با فیشرهایی روبه رو بودیم که اطلاعات کارت بانکی و رمز دوم را می فروختند. سال گذشته 160 هزار اطلاعات کارت های بانکی که در تلگرام خرید و فروش می شد را شناسایی کردیم. حال با اجرای رمز پویا، دیگر این اطلاعات ماندگاری ندارد و قابل خرید و فروش نیست.
برخورد با شایعه سازان کرونا
شیوع کرونا و استفاده بیشتر مردم از خریدهای اینترنتی و حضور در فضای مجازی، تغییری در روند جرایم سایبری داشت؟
در بحث کرونا به خصوص در روزهای ابتدایی شیوع آن، یکی از موضوعاتی که باعث آزار و ناراحتی هموطنان شد، بحث انتشار شایعات بود. شایعه در زمانی منتشر می شود که اول موضوع اهمیت داشته باشد و دوم این که ابهام وجود داشته باشد.
اگر یکی از آنها نباشد، دیگری نخواهد بود. در بحث کرونا، برخی آگاهانه یا ناآگاهانه شایعات تلخی را درباره دارو، آمار فوتی ها، کم کاری مسؤولان و... مطرح کردند. ما 2500 اقدام را در این حوزه انجام دادیم و به بیش از 300 نفری که ناآگاهانه وارد این حوزه شده بودند، تذکر دادیم. برای 320 نفر هم اقدامات قضایی انجام شد. در کنار آن درباره کلیپ های منتشرشده مرتبط با کرونا، بررسی ادله دیجیتال کردیم و با کمک رسانه ها به مردم اطلاع رسانی صحیح انجام شد. این اقدامات باعث شد در هفته اول فروردین 60 درصد شایعه ها کاهش پیدا کند. الان سواد رسانه ای مردم افزایش پیدا کرده و اخبار را از مراجع رسمی می گیرند. البته رصد همکاران من در این حوزه، همچنان ادامه دارد.
انتهای پیام/م
