سردردهای میگرنی در دوران قاعدگی

سردرد میگرنی در قاعدگی

تحمل دردهای دوران قاعدگی برای بعضی از خانم ها و دختران جوان سخت و دشوار است. حال با تمام دردهایی چون درد شکم، حالت تهوع ،سرگیجه و بی حوصلگی ناشی از دوران پریود سردرد میگرنی نیز به همه ی آنها اضاف شود.درست همین جاست که بعضی از خانم ها گله می کنند آقایان زندگی خیلی راحت تری دارند!

متاسفانه خیلی از خانم ها با این نوع سردرد آشنایی ندارند و فکر می کنند به میگرن معمولی مبتلا هستند بنابراین به درمان های رایج و قرص های مسکن رومی آورند اما از آنها نتیجه ای نمی گیرند در حالی که باید بدانند این سردردها بر اثر «نوسانات هورمون های جنسی زنانه» اتفاق می افتد و شیوه درمان شان کمی متفاوت از میگرن عادی است. اگر شما هم با نزدیک شدن به قاعدگی دچار حملات شدید سردرد می شوید صحبت های دکتر زنگی آبادی، فوق تخصص مغز و اعصاب (نوروافتالمولوژی/اپی لپتولوژی)، عضو هیات علمی دانشگاه را از دست ندهید.

روشهای جلوگیری از سردرد میگرنی

میگرن؛ آزار دهنده اما بی خطر

سردرد میگرنی حدود 12 تا 15 درصد از جمعیت کل زمین را درگیر می کند و در زنان سه برابر مردان اتفاق می افتد. بیشتر افراد اولین حمله میگرن را بین سنین 25 تا 61 سالگی تجربه می کنند. این سردرد معمولا با دردی مبهم شروع شده و به مرور به دردی با کیفیت خنجری و ضربان دار در ناحیه شقیقه ها تبدیل می شود که گاهی با تهوع و استفراغ همراه است. حدود 15 تا 20درصد از بیماران میگرنی قبل از شروع سردردشان دچار علائمی می شوند که به آنها پیش درآمد سردرد میگرنی یا «اورا» می گویند.

 اورا می تواند به صورت تاثیر در بینایی (مثل دیدن جرقه های نور و فلاش زدن)، تغییرات بویایی (مثل استشمام بوی بد)، نوسانات حسی (مثل سوزن سوزن شدن انگشتان) و تغییراتی در حس چشایی باشد. این پدیده که به طور معمول 20 تا 60 دقیقه طول می کشد درواقع نوعی اخطار برای شروع سردرد میگرنی است.

مقصر هورمون ها هستند!

شیوع میگرن قبل از بلوغ در پسران بیشتر از دختران است اما بعد از شروع اولین قاعدگی به طور واضحی در دختران افزایش پیدا می کند. این موضوع نشان می دهد ارتباط تنگاتنگی بین تغییرات هورمونی به خصوص استروژن و سردردهای میگرنی وجود دارد. البته استعداد زنان برای سردرد میگرنی در مراحل مختلف زندگی متفاوت است. برای مثال در زمان منارک (شروع اولین قاعدگی )، شروع هر سیکل قاعدگی مصرف قرص های ضد بارداری، بارداری زودرس، دوران پس از زایمان، قبل از شروع یائسگی، بعد از یائسگی و دوران مصرف هورمون های استروژن و پروژسترون شیوع این سردرد افزایش می یابد.

اولین حمله در سال اول قاعدگی

حدود یک سوم از خانم های مبتلا به میگرن اولین حملات میگرنی خود را در سال اول بعد از شروع قاعدگی تجربه می کنند. سیکل قاعدگی نمایانگر تنظیم و تعادل عالی بین هورمون های مغز، هیپوفیز، هیپوتالاموس و تخمدان هاست. همراه با افزایش سطح استروژن و پروژسترون، تخمک گذاری در روزهای میانی سیکل بین روزهای 11 تا 15 رخ می دهد. بعد از تخمک گذاری هم سطح هورمونی شروع به افزایش می کند و در آخر سیکل قبل از خونریزی قاعدگی افت شدید هورمون ها دیده می شود.

به نظر می رسد افت هورمون ها خصوصا استروژن، مغز و عروق خونی را تحت تاثیر قرار داده و منجر به بروز سردرد میگرنی می شود. رحم نیز به تنهایی هورمونی به نام پروستاگلاندین ترشح می کند که باعث کرامپ های عضلانی قبل از عادت ماهانه، قاعدگی دردناک و سردرد می شود. البته قابل توجه است که هورمون های زنانه تنها عامل سردرد نیستند بلکه هورمون سروتونین به عنوان عامل اولیه و تحریک کننده تمامی سردردها شناخته شده است.

سردرد میگرنی در چه روزی از ماه رخ می دهد؟

به عقیده بعضی از متخصصان، میگرن قاعدگی سردردی است که از نظر زمانی 2 روز قبل از قاعدگی و 3 روز بعد از شروع آن رخ می دهد. البته ممکن است میگرن قبل از قاعدگی هم پیش بیاید. میگرن قبل از قاعدگی معمولا با علائمی مانند دردهای مفصلی، آکنه، خستگی، افزایش اشتها و تمایل به خوردن شکلات و نمک همراه است. علاوه بر این، افرادی که از سردرد قبل از قاعدگی رنج می برند معمولا از کاهش تمایلات جنسی، اختلال در حافظه و حملات اضطراب نیز شکایت دارند که این علائم اغلب در شروع قاعدگی برطرف می شود.

به طور کلی 60 درصد زنان مبتلا به میگرن در زمان قاعدگی یا قبل از شروع آن بیشتر از سایر اوقات دچار سردرد می شوند. این سردردها از نظر زمانی طولانی تر و از نظر کیفیت شدیدتر هستند و سخت تر به درمان پاسخ می دهند. لازم به ذکر است که میگرن قاعدگی معمولا بدون اوراست و در یک سمت سر شروع شده و کیفیت خنجری دارد در ضمن ممکن است همراه با تهوع، استفراغ و حساسیت به نور و صدا باشد.

ارتباط تنگاتنگی بین تغییرات هورمونی به خصوص استروژن و سردردهای میگرنی وجود دارد. 

سردرد میگرنی چگونه درمان می شود؟

درمان میگرن قاعدگی شامل درمان دارویی و غیر دارویی است. خانم هایی که سردردهای شان بیشتر حول و حوش زمان قاعدگی رخ می دهد باید داروهای خود را پنج روز قبل از شروع قاعدگی آغاز کنند و تا پایان زمان قاعدگی ادامه دهند. در این زمینه ثابت شده که داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مثل ناپروکسن و بروفن در کاهش سردرد موثر هستند و باید دو تا سه بار در روز مصرف شوند. بعضی از بیماران نیز حتی با مصرف یک بار در روز پاسخ خوبی به نسل جدید ضد التهاب های غیر استروئیدی مثل سلبرکس می دهند. این داروها اثربخشی طولانی تری داشته و اثرات جانبی کمتری روی دستگاه گوارش دارند. 

بارداری سردرد میگرنی را کم می کند!

در دوران بارداری فقط حدود 19 درصد از خانم ها از سردرد میگرنی رنج می برند. درواقع به نظر می رسد بارداری با ترشح مداوم هورمون های استروژن و پروژسترون، زنان را از ابتلا به سردرد محافظت می کند. با این حال اگر در بارداری سردرد میگرنی رخ دهد بعد از سه ماهه اول فروکش خواهد کرد. درمان سردرد در سه ماهه اول به دلیل حساسیت بسیار زیاد جنین به دارو باید با دقت فراوان انجام شود چرا که اکثر داروهای مسکن در این سه ماه منع مصرف دارند.

با یائسگی هم شاید خلاص نشوید!

یائسگی با اتمام کامل قاعدگی و تخمک گذاری، یک روزه رخ نمی دهد بلکه ممکن است بدن ماه ها و حتی سال ها تحت تاثیر این تغییرات باقی بماند. در روند یائسگی حدود 50 درصد زنان دچار درجاتی از کاهش توانایی جسمی و احساسی می شوند. حدود 25 درصد از آنها نیز از دردهای مفصلی، ضربان قلب نامنظم، گرگرفتگی و سردرد رنج می برند. برای برطرف کردن این علائم می توان از هورمون های جایگزین استفاده کرد. با این حال تمامی درمان ها عوارض جانبی خود را دارند و باید حتما به طور صحیح و با مشورت پزشک انتخاب شوند.

پنیر، شکلات و پیتزا نخورید

محرک های غذایی لزوما در تمامی بیماران ایجاد سردرد میگرنی نمی کنند بلکه ممکن است برای هر بیمار ماده غذایی خاصی محرک حمله میگرن شود بنابراین در مورد فهرست محرک های غذایی متخصص خود باشید و به صورت تجربی این خوراکی ها را شناسایی کنید. طبیعتا با حذف این مواد غذایی از ابتلا به سردرد جلوگیری خواهید کرد.

به طور کلی بهتر است از مصرف این مواد غذایی پرهیز کنید:پنیرهای به عمل آورده شده، پنیر چدار، پنیر خامه ای، پنیر کپک زده، پنیر کهنه، ترشی، شور، شکلات، مواد تخمیر شده و کهنه، آجیل و تنقلات، کره، بادام زمینی، شیرینی های شکلات دار یا پنیری مثل کیک پنیر، سویاسس، گوشت شور و دودی، ماهی شور و دودی، میوه های ترش، موز، پیتزا، مقدار زیاد چای، قهوه و نوشیدنی های کولا و کافئین دار، سوسیس، کالباس، جگر مرغ و نوشیدنی های الکلی.

زایمان و سردردهای تنشی

ابتلا به سردرد بعد از زایمان و دردهای زایمانی شایع است. این نوع سردرد به واسطه افت شدید سطح استروژن و پروژسترون رخ می دهد و اغلب از نوع تنشی (درد به صورت یک نوار محکم در اطراف سر و با کیفیت فشارنده خفیف) است اما بیماران میگرنی هم بعد از زایمان می توانند دچار سردرد شوند. با این حال سردرد آنها اغلب خفیف تر از زمان عادی است.

6 توصیه ضد سردرد!

برای کاهش شدت حملات میگرن به توصیه های زیر عمل کنید:

هر روز سه وعده غذایی و یک میان وعده در آخر شب بخورید یا شش وعده غذایی کوچک در طول روز بخورید و از گرسنگی پرهیز کنید.

از کشیدن سیگار بپرهیزید چراکه می تواند باعث سردرد یا تشدید آن شود.

از خوردن مواد غذایی شیرین با شکم خالی بپرهیزید و آنها را به هیچ عنوان جایگزین وعده غذایی نکنید.

برای مصرف غذا زمان خاصی را مشخص کنید. خوردن وعده غذایی را به تاخیر نیندازید یا آن را حذف نکنید. انجام ورزش روزانه را هم فراموش نکنید.

تمامی مواد غذایی به خصوص مواد پروتئینی باید تازه تهیه و آماده شود. در خوردن غذایی که بیش از دو یا سه روز در یخچال مانده است، احتیاط کنید.

داروهای تجویز شده را مصرف کنید و زمان مصرف آنها را تغییر ندهید. همچنین دوز آنها را بدون مشورت پزشک افزایش ندهید.