شب یلدا از کی و کجا شروع شد؟

شب یلدا، یکی از آیین های گذشته ما ایرانیان می باشد که از گذشته تاکنون با فرهنگ و آداب ما عجین شده است.

کم کم با پایان فصل پاییز و سرد شدن هوا شب یلدا فرا می رسد. برگزاری مراسم و دادن هدیه شب یلدا به عزیزانمان را میتوان زیباترین آیینی دانست که از گذشته تاکنون با زندگی ما ایرانی ها عجین شده است. مهم ترین و زیباترین ارمغان این شب، خلق اندک لحظاتی شیرین در کنار افرادی است که دوستشان داریم. چرا که مقدس ترین دستاورد این آیین باستانی پاسداشت عشق و محبت در میان کسانی می باشد که بودن را برایمان معنا می بخشند. در این مقاله قصد داریم تا شما را با شب یلدا، فلسفه تاریخی و آداب و رسوم آن آشنا کنیم تا لحظاتی شیرین و خاطره انگیز را برای عزیزانتان به وجود آورید. 

یلدا به چه معناست؟

اولین سوالی که احتمالا با آن روبرو می شوید، این است که شب یلدا به چه معناست؟ یلدا واژه ای برگرفته از دوران ساسانیان و واژه ای سریانی می باشد که به معنای رویش و تولدی بزرگ است. چرا که ایرانیان باستان اعتقاد داشتند که در این شب طولانی، روشنایی و نیکویی بر پلیدی ها و ظلمت چیره خواهد شد. یلدا همچنین در زبان لری متشکل از دو بخش یل و دا می باشد که یل به معنی بزرگ و به مادر دا گفته می شود.  

فلسفه و تاریخچه شب یلدا:

برگزاری یلدا قدمتی طولانی در میان ایرانیان دارد. حکایت های مختلفی درباره برگزاری این شب باستانی وجود دارد. یکی از روایت های رایج، پیروزی نیکویی بر ظلمت و تاریکی می باشد. ایرانیان باستان طولانی شدن روز در زمستان را نماد پیروزی نور خورشید بر شب، سرما و اهریمن می دانستند. گروهی دیگر با پیروی از آیین زرتشتیان معتقد بودند که این شب، تولد میترا و آغاز خلقت است که نشانه ای از عهد بستن عشق و مروت می باشد. این آیین بر پایه پرستش میترا از خدایان هندو و ایرانی شکل گرفته است.

آداب و رسوم شب یلدا:

مهم ترین چیزی که شب یلدا را بیش از پیش برای ما ایرانیان خاطره انگیز و به یادماندنی کرده است، آداب و رسوم آن می باشد. البته در نقاط مختلف جهان، این آیین به شیوه های گوناگونی برگزار می شود. روشن کردن آتش، قصه خوانی، برپایی سفره، گرفتن فال حافظ و دادن هدیه شب یلدا از جمله آداب و رسوم های ما ایرانی ها در شب چله می باشد که در ادامه به معرفی آن خواهیم پرداخت. 

روشن کردن آتش:

روشن کردن آتش در شب یلدا یکی از سنت های دیرینه ای است که ایرانیان باستان به منظور رفع نحسی و احوالات بد در پاییز همراه با خانواده خود انجام می دادند. به علاوه چون اکثر مردم در آن زمان از پیروان دین زرتشت بودند، روشن کردن آتش مقدس محسوب می شده است. در واقع آنان اعتقاد داشتند که آتش توانایی از بین بردن نیروهای اهریمنی و پلیدی ها را دارد. تنها عده اندکی از ایرانی ها امروزه آتش در شب چله روشن می کنند.

قصه خوانی:

یکی از آداب و رسوم شب یلدا که یادآور دوران شیرین کودکی است، جمع شدن دور کرسی ها و شنیدن داستان های پر فراز و نشیب شاهنامه فردوسی از زبان مادر بزرگ ها می باشد. این رسم شب چله قدمت باستانی ندارد؛ اما یکی از سنت های قدیمی زیبایی است که افراد پس از جمع شدن اعضای خانواده دور یکدیگر به رسم ادای احترام به بزرگترها انجام می دادند. سپس بزرگ فامیل اشعار حافظ، سعدی و داستان های شاهنامه را برای همه می خواند. مهم ترین هدف این رسم، ایجاد صمیمیت هر چه بیشتر میان اعضای خانواده بوده است.

سفره شب یلدا:

بی گمان هر کسی که عاشق خوردنی ها باشد، این رسم شب یلدا را بیش از دیگر رسوم دوست خواهد داشت. سفره های شب یلدا معمولا شامل دو میوه معروف هندوانه و انار می باشد که پایه ثابت تمام سفره ها است. از جمله آجیل های مخصوص این شب می توان به فندق، پسته، بادام، کشمش و آجیل های مشکل گشا اشاره کرد. سفره آرایی در این شب به یاد ماندنی یکی از هنرهای بی نظیری است که معمولا توسط زنان خانواده انجام می شود. تمامی این میوه ها و تنقلات، نشانه ای از برکت، سلامتی، فراوانی و شادکامی بر روی سفره هر ایرانی می باشد.

گرفتن فال حافظ:

از رایج ترین رسوم هر خانواده ایرانی در شب یلدا گرفتن فال حافظ است. در این شب خاطره انگیز، افراد نیت کرده و بزرگ فامیل با در دست گرفتن کتاب حافظ، ای حافظ شیرازی، تو محرم هر رازی را بیان می کند. پس از گفتن این جمله با باز نمودن کتاب، حافظ شیرازی اسرار عالم نهان را آشکار خواهد نمود. به گونه ای که اگر پس از تفسیر، محتوای شعر مثبت باشد، فال را نیکو و در غیر این صورت آن را بد خواهند دانست. از آنجایی که محتوای فال های حافظ عاشقانه و عرفانی است، لذا تمامی اشعار این کتاب روحیه افراد را در این شب دگرگون خواهد نمود.

دادن هدیه شب یلدا:

هدیه شب یلدا از میان شبی بلند و با شکوه خلق می شود و یادآوری از عشق، محبت و مهربانی هر چه بیشتر ما ایرانی ها به یکدیگر است. این هدیه ها نمادی از شیرینی هندوانه و جان بخشی انار می باشند. با خرید هدیه شب یلدا از رابین لند، این شب بلند پر نور را با هدیه های خاص برای عزیزانتان مزین نمایید.