مراحل لازم برای عوض کردن اسم و نام خانوادگی شناسنامه
همه افراد دارای نام و نام خانوادگی هستند که بخشی از هویت آنها را می سازد. انتخاب نام مناسب برای فرزند از اصلی ترین وظایف والدین است اما گاهی والدین و یا بزرگترهای فامیل اسامی برای فرزندان خود انتخاب می کنند که شایسته نیست و فرزند در بزرگسالی خواهان تعویض آن خواهد بود. نام خانوادگی نیز از این قاعده مستثنی نیست و برخی نام های خانوادگی مغایر با کرامت انسانی می باشد. اگر شما نیز خواهان تغییر نام و نام خانوادگی خود هستید، این بخش از پلاس وی را مطالعه نمایید.
چه نام هایی در ثبت احوال قابل تغییر هستند؟
انتخاب نام های زیر ممنوع طبق ماده 20 قانون ثبت احوال ممنوع و افرادی این نام ها را دارند می توانند اقدام به تغییر آن با رعایت مقررات نمایند. در ادامه می گوییم نام چه کسانی در ثبت احوال قابل تغییر می باشد.
- افرادی که نامشان نامتناسب با جنس مانند:ماشاءاله برای بانوان و اشرف و اکرم برای آقایان می باشد.
- افرادی که نامشان اسامی ایام هفته مانند شنبه، دوشنبه و... باشد.
- افرادی که نامشان مرکب ناموزون مانند سعید بهزاد، شهره فاطمه و... باشد و عرفا یک نام محسوب نمی شوند.
- افرادی که نام آنها موجب هتک حیثیت مقدسات اسلامی می گردد، مثل:عبدالات، عبدالعزی (لات و عزی دو بت دوران قبل از اسلام در مکه معظمه می باشند)
- افرادی که نامشان ترکیبی از اسم و عنوان و عناوین لشکری و یا کشوری مثل" سروان، سرتیپ، دکتر، شهردار و یا سروان محمد و شهردار علی "است.
- افرادی که نامشان القاب ساده و مرکب مثل" ملک الدوله، خان، یا شوکت الملک، حاجیه سلطان و سلطانعلی "می باشد.
- افرادی که نامشان زننده و مستهجن است، زننده و مستهجن بودن این نام ها باید به تأیید شورای عالی برسد.
- افرادی که نامشان مغایر با کرامت انسانی و شان و منزلت آنها مانند گرگ، قوچی و..." می باشد.
- افرادی که نام آنها مغایرت زیادی با عرف و فرهنگ و مقدسات مذهبی دارد، مانند "لات، خونریز، چنگیز و ... "
- افرادی که نامشان فرهنگ بیگانه را اشاعه و ترویج می کند، مانند:"وانوشکا، ژاکاردو، شاهدوست و... "
- افرادی که معنای لغوی نامشان در جامعه غیرقابل پذیرش بوده و سبب تحقیر اشخاص می شود،مانند:"صد تومانی، گت آقا، کنیز، گدا و ... "
- افرادی که نامشان کلمات زائد و غیر ضروری مانند:"قلی، غلام، گرگ، ذولف و قوچ "دارد.
- افرادی که نامشان به علت لهجه گوینده و عدم آشنائی مامور با لهجه ها و الفاظ و معانی محلی و... اشتباه نوشته شده است، مانند منیجه به منیژه و...
- افرادی که نام آنها با پدر و یا مادر خود یکسان است.
- افرادی که نامشان با برادران و یا خواهرانشان یکسان می باشد.
- افرادی که می خواهند نامشان از عربی به فارسی نوشته شود، مانند رحمن به رحمان، اسمعیل به اسماعیل، اسحق به اسحاق و ...
- افرادی که مشرف به دین اسلام با تأیید مراجع ذیصلاح می شوند.
- افرادی که تغییر جنسیت داده اند و دادگاه به صدور حکم تغییر نوع جنس در اسناد سجلی و شناسنامه اقدام نموده است.
- افرادی که نامشان دارای پیشوند خاص مانند "عبد" که خاص اسامی و صفات ذات پروردگار است، می باشد.
ماده 20 قانون ثبت احوال کشور برای تغییر نام
- تشخیص نامهای ممنوع با شورای عالی ثبت احوال می باشد و این شورا نمونه های آن را تعیین و به سازمان اعلام میکند.
- انتخاب نام در مورد اقلیت های دینی شناخته شده در قانون اساسی تابع زبان و فرهنگ دینی آنان است.
- ذکر سیادت در اسناد سجلی ساداتی که سیادت آنان در اسناد سجلی پدر و یا جد پدری مندرج باشد و یا سیادت آنان با دلائل شرعی ثابت گردد الزامی است، مگر کسانیکه خود را سید ندانند و یا عدم سیادت آنان شرعاً احراز شود.
کدام نام های خانوادگی در ثبت احوال قابل تغییر هستند؟
طبق آیین نامه اجرایی ماده 40 قانون ثبت احوال نام های خانوادگی زیر قابل تغییر هستند:
- نام های خانوادگی که از واژه های نامناسب تشکیل شده باشند.
- نام خانوادگی طولانی که بیش از دو کلمه نباشند.
- نام خانوادگی که از واژگان خارجی تشکیل شده باشند.
- نام های خانوادگی که از کلمات مغایر با ارزش های فرهنگ اسلامی و مذموم تشکیل شده باشد.
- نام خانوادگی که از مناصب یا القاب و عناوین و واژه های منسوب تشکیل شده باشد.
- نام خانوادگی که از اسامی محل یا منسوب به محل و نامناسب تشکیل شده باشد.
- نام خانوادگی که موجب ننگ و سرافکندگی باشد.
- اگر نام خانوادگی با نام خانوادگی پدر، جد پدر، فرزند، برادر، خواهر و عمو یکسان نباشد و برای حفظ وحدت فرد خواهان تغییر آن باشد.
- تغییر نام خانوادگی به منظور وحدت با نام خانوادگی نا پدری طبق رعایت سایر مقررات مربوطه بلااشکال است.
ماده 40 قانون ثبت احوال کشور تغییر نام خانوادگی
طبق ماده 997 قانون مدنی هر کس باید دارای نام خانوادگی باشد و طبق ماده 40 قانون ثبت احوال کشور تغییر نام خانوادگی با تصویب سازمان ثبت احوال است.
در ماده 8 قانون ثبت احوال بیان شده:«اسناد ولادت و مرگ و شناسنامه و برگ ولادت و گواهی ولادت و اعلامیه ها و اطلاعیه ها و دفاتر ثبت کل وقایع و نام خانوادگی از اسناد رسمی است و تا زمانی که به موجب تصمیم هیأت حل اختلاف یا رأی دادگاه بر حسب مورد تصحیح یا باطل نشده به قوت خود باقی است.»
افراد واجد شرایط برای تغییر نام
افرادی که خواهان تغییر نام هستند، باید شرایط زیر را دارا باشند:
- این افراد باید 18 سال به بالا باشند.
- افراد کمتر از 18 سال که دارای حکم رشد باشند.
- پدر یا جد پدری می توانند با ارائه شناسنامه اقدام به تعویض نام فرزندان کمتر از 18 سال نمایند.
- سرپرست قانونی (قیم، امین، وصی) با ارائه مدارک مستند برای افراد صغیر و محجور که سمت او احراز شده باشد، می تواند اقدام کند.
مدارک مورد نیاز برای تغییر نام
- اصل شناسنامه و دو برگ تصویر آن.
- تکمیل فرم درخواست تغییر نام. (فرم شماره 5)
- پرداخت هزینه متعلقه طبق تعرفه جاری.
نحوه مراجعه برای تعویض نام و نام خانوادگی
1. تنظیم و تسلیم درخواست تغییر نام در غیر از محل صدور شناسنامه بلامانع است، برای تغییر نام کلیه ادارات ثبت احوال سراسر کشور آمادگی دریافت مدارک یاد شده را در ساعات و ایام اداری دارند.
بعد از پذیرش، درخواست به اداره ذیربط (محل صدور شناسنامه) ارسال می شود و در هیئت حل اختلاف (فرم شماره 6) طرح و اقدام صورت گرفته و نتیجه برای اطلاع متقاضی به اداره ارسال کننده اعلام می شود.
2. درخواست تغییر نام باید در هیئت حل اختلاف اداره ذیربط (محل صدور شناسنامه) مطرح و با رعایت قوانین و مقررات مربوطه اتخاذ تصمیم گردد. موافقت با تغییر نام مورد درخواست موکول به رای صادره از سوی هیئت حل اختلاف می باشد.
3. بعد از وصول رای هیئت حل اختلاف بشرح ذیل اقدام خواهد شد.
الف: اگر صدور رای صادره بر له (موافق) خواسته درخواست کننده باشد پس از رؤیت متقاضی و تقاضای اجراء نسبت به تعویض شناسنامه با نام جدید اقدام می شود.
ب: اگر رای صادره بر علیه (مخالف) خواسته درخواست کننده صادر شده باشد متقاضی پس از رؤیت آن در صورت تمایل می تواند باستناد ماده 4 قانون ثبت احوال ظرف مهلت مقرر (10 روز از تاریخ ابلاغ) نسبت به تصمیم متخذه به دادگاه محل اقامت خود مراجعه و اعتراض نماید.
4. هیئت عمومی دیوان عدالت اداری در رایی که صادر کرده است، با حذف مراجعه به دادگاه تغییری در پروسه تغییر نام ایجاد کرد که موجب سهولت در امر مراجعه به مرجع صالح برای تغییر نام خانوادگی برای افراد شده است.
فرد متقاضی با در دست داشتن مدارک لازم می تواند برای تقاضای خود به سازمان ثبت احوال شهرستان محل صدور شناسنامه مراجعه نماید.
