علائم و درمان انواع بیماری لوزه؛ از تونسیلیت تا سرطان

آشنایی با انواع بیماری لوزه و علائم رایج آنها

لوزه ها در دو طرف گلو قرار گرفته اند و جزء اولین خط دفاعی سیستم ایمنی در برابر بیماری ها محسوب می شوند. رایج ترین اختلال لوزه اختلال تونسیلیت است که بیشتر در کودکان و در فصل زمستان اتفاق می افتد. رایج ترین علائم آن شامل گلو درد، تب، ورم و قرمزی لوزه ها است.

التهاب بر اثر سرماخوردگی های معمولی هم به راحتی با درمان های خانگی و بعضی از داروها بهبود پیدا می کند اما اگر این التهاب مزمن بود؛ ممکن است نیاز به جراحی لوزه وجود داشته باشد.

اختلالات دیگر شامل سنگ های لوزه یا سرطان لوزه هم وجود دارند. سنگ های لوزه معمولاً با مراقبت های لازم در منزل بهبود پیدا می کند اما سرطان لوزه ممکن است نیاز به رادیوتراپی و شیمی درمانی یا جراحی داشته باشد.

کار لوزه ها چیست؟

همانطور که گفتیم لوزه ها اولین خط دفاعی سیستم ایمنی در برابر بیماری ها هستند و با تولید سلول های سفید خونی یا همان گلبول های سفید و پادتن ها با عفونت ها مبارزه می کنند. همچنین مواد خارجی که وارد بدن شده است، باکتری یا ویروس را از دیگر مواد بدن جدا می کنند و از ورود آن ها به ریه جلوگیری می کنند.

در گذشته این گونه تلقی می کردند که لوزه تاثیر خاصی در عملکرد بدن ندارد، در نتیجه بلا استفاده است. به همین دلیل لوزه هایی که دچار عفونت می شدند را با جراحی خارج می کردند اما در طول زمان به این نتیجه رسیدند که وجود لوزه ها ضروری است.

تونسیلیت یا التهاب لوزه چیست؟

نتیجه عفونت در لوزه بر اثر ورود میکروب ها می باشد و بر اساس نوع ویروس یا باکتری یا محل عفونت متفاوت است. که در این قسمت از بهداشت و سلامت پلاس وی به آن ها اشاره خواهیم کرد.

آبسه پری تونسیلار

در این وضعیت بافت نرم بین غشای لوزه و بافت گلو دچار التهاب می شود که معمولاً در جوانان رایج تر است. این آبسه به دلیل تجمع ترشحات در بافت نرم است.

مونونوکلئوز

یک التهاب حاد در لوزه است که به دلیل ویروس اپستین بار اتفاق می افتد و معمولاً در کودکان شایع تر است.

عفونت استرپ گلو

در این نوع عفونت، لوزه ها در معرض باکتری استرپتوکوکوس قرار می گیرند و در بین کودکان هم رواج بیشتری دارد.

بزرگ شدن لوزه ها

تولید پادتن در چنین وضعیتی در کودکان به دلیل رشد سیستم ایمنی افزایش پیدا می کند و لوزه ها در مقایسه با افراد دیگر بزرگتر می شود. تا جایی که ممکن است در تنفس بعضی از آن ها مشکل ایجاد کند.

علائم تونسیلیت یا التهاب لوزه

• گلو درد
• تب و لرز
• قرمزی، زردی یا لکه های سفید روی لوزه
• درد هنگام بلع
• تغییر صدا
• کاهش اشتها
• سر درد یا گوش درد
• سفت شدن گردن
• احساس درد بین فک و گردن
• ورم غدد لنفاوی
• ضعف بدن
• درد، مخصوصاً در ناحیه مفصل
• تب
• حالت تهوع
• استفراغ
• دل درد که در کودکان سنین بالاتر رایج تر است

تشخیص تونسیلیت یا التهاب لوزه

تشخیص تونسیلیت بر اساس معاینه فیزیکی صورت می گیرد. البته تست های مختلفی از پاتولوژی تا انواع مختلف دیگر آزمایش ها هم وجود دارد که می تواند علت التهاب را مشخص کند. از اصلی ترین تست هایی که برای التهاب لوزه انجام می دهند، شامل موارد زیر است:

تست گلو:

در این تست یک چیزی شبیه به گوش پاک کن استریل شده را وارد لوزه می کنند و نمونه هایی را از این ناحیه برداشت می کنند. این نمونه ها را در آزمایشگاه آزمایش می کنند و باکتری که عامل ایجاد بیماری شده است را مورد مطالعه قرار می دهند.

تست مونو اسپات:

در این آزمایش نمونه خون از فرد گرفته می شود که آن را در لابراتوار مورد بررسی قرار می دهند تا علت التهاب لوزه را تشخیص دهند.

درمان های خانگی تونسلیت یا التهاب لوزه

التهاب لوزه به دلیل سرماخوردگی رایج را می توان به راحتی با مراقبت ها در منزل درمان کرد:

• نوشیدن آب به اندازه کافی
• استراحت به اندازه کافی
• غرغره کردن آب نمک گرم ، چند بار در روز
• مرطوب نگه داشتن هوای داخل خانه
• قرار دادن یک کاسه آب در قسمت های گرم تر منزل
• تمیز نگه داشتن محیط خانه
• دوری از هر گونه دود سیگار و تنباکو

درمان های پزشکی تونسلیت

اما اگر آب بدن فرد به دلیل بیماری یا استفاده از آنتی بیوتیک از بین برود، ممکن است که به او سرم بزنند و آب و قند از دست رفته را وارد بدن کنند. البته مسکن ها هم در بعضی از موارد برای تحمل درد گلو تجویز می شوند.

خارج کردن ترشحات موجود در لوزه که در بعضی از مواردِ ابتلا به آبسه بافت نرم انجام می شود، به این صورت است که لوزه را از طریق فرو کردن یک سوزن و بیرون کشیدن ترشحات بهبود می بخشند. و معمولاً برای آبسه پری تونسیلار استفاده می شود.

تونسیلکتومی

این روش فرایندی است که به طور کامل لوزه ها را با جراحی خارج می کنند و به عنوان آخرین راه درمانی برای لوزه های با مشکل حاد و مزمن به کار گرفته می شود. معمولاً این کار را تحت بی حسی با روش های مختلف انجام می دهند.

این روش ها بر اساس تجهیزات جراحی و نوع خارج سازی لوزه متفاوت است؛ به گونه ای این روش را انتخاب می کنند که بتوانند خونریزی را کنترل کنند. مدت زمان ریکاوری بعد از انجام این جراحی 10 الی 15 روز می باشد.

خطرات تونسیلکتومی یا خارج کردن لوزه

این روش مثل هر روش دیگر، عوارضی دارد که میتواند در بیمار بروز کند. عوارضی شامل:

واکنش به مواد بی حسی

عوارض جانبی داروهای بی حسی که جزء مشکلات کوتاه مدت محسوب می شود؛ شامل سر درد، حالت تهوع، استفراغ و درد عضلانی است؛ البته مشکلات بسیار شدید تر و یا مرگ بر اثر بیهوشی و بی حسی نیز بسیار نادر است.

مشکلات تنفسی

هنگامی که زبان و بافت نرم دهان بعد از عمل جراحی چیزی را می بلعد، ممکن است مشکلات تنفسی مخصوصاً در چند ساعت اول بعد از جراحی اتفاق بیفتد.

خونریزی در طول جراحی

در موارد نادری ممکن است خونریزی در طول جراحی زیاد باشد که در چنین شرایطی مدت زمان بستری فرد را طولانی تر می کند.

خونریزی در طول دوره ریکاوری

در برخی از افراد هم ممکن است در زمان ریکاوری خونریزی کمی وجود داشته باشد.

عفونت

در موارد نادری جراحی می تواند عاملی برای عفونت باشد که حتما به درمان های دیگر نیاز است.

مراقبت بعد از تونسیلکتومی یا خارج کردن لوزه

پس از خارج کردن لوزه با جراحی، پزشک به شما باید نبایدهایی میگوید که حتما باید برای بهبودی کامل آنها را رعایت کنید و این نکات شامل:

دارو:

در چنین شرایطی حتماً پزشک شما مسکن تجویز می کند تا به طور منظم استفاده کنید.

نوشیدن مایعات بعد از جراحی برای جلوگیری از کم آبی بدن:

حتما باید به اندازه کافی مایعات بنوشید زیرا همه مشکلات بر اثر از دست رفتن مایعات زیاد در بدن اتفاق می افتد. معمولا توصیه می کنند که دو لیتر آب در طول روز بنوشید. باید مراقب باشید که از نوشیدنی های خیلی سرد یا داغ استفاده نکنید.

مواد غذایی:

باید از مواد غذایی استفاده کنید که بلع راحت تری دارند. معمولاً پوره سبزیجات و میوه، لبنیات و پودینگ ها گزینه مناسبی بعد از جراحی هستند. از مواد غذایی اسیدی؛ تند، پر از ادویه یا برشته استفاده نکنید زیرا عامل درد و خونریزی خواهد بود.

استراحت:

چند روز بعد از جراحی باید کاملاً در رختخواب باشید و استراحت کنید و از فعالیت هایی مثل طناب زدن تا دو هفته دوری کنید.

معایب تونسیلکتومی یا خارج کردن لوزه

خارج کردن لوزه یکی از رایج ترین عمل های جراحی در جهان مخصوصاً در بین کودکان است. البته ممکن است این شرایط حتی برای عفونت گوش هم استفاده شود.

در گذشته باور بر این بود که لوزه ها اندام ضروری برای بدن محسوب نمی شوند اما امروز به خاصیت آن ها پی بردند و کمتر کسی را به سمت این جراحی می فرستند زیرا همان طور که گفتیم لوزه ها اولین خط دفاعی سیستم ایمنی هستند و می توانند از همان قسمت گلو با باکتری و ویروس مبارزه کنند. در نتیجه جراحی کردن لوزه ها می تواند خطر ابتلا به آلرژی، مشکلات تنفسی و عفونی را در آینده افزایش دهد.

این جراحی ممکن است باعث بزرگ شدن بیش از حد بافت باقی مانده لوزه شود و دوباره فرد را در معرض عفونت قرار دهد.

جایگزینی برای خارج کردن لوزه

در سال های اخیر به دلیل اهمیت لوزه، دیگر آن را به طور کامل خارج نمی کنند و ممکن است در شرایط حاد فقط بخشی از لوزه را بردارند که باعث ایجاد مشکل شده است. معمولاً این جراحی مدت زمان ریکاوری کوتاه تری دارد و خوردن و نوشیدن بعد از آن راحت تر است.

سنگ لوزه چیست؟

سنگ های لوزه ضایعاتی سفید یا زرد رنگ هستند که در داخل لوزه تشکیل می شوند؛ البته شاید وجود آن ها تشخیص داده نشود اما ممکن است در سایزهای مختلف از سایز یک دانه برنج یا یک حبه انگور وجود داشته باشند.

گاهی اوقات با بزرگ شدن لوزه این سنگ ها هم بزرگتر می شوند و در نوجوانان بیشتر از کودکان رواج دارد. سنگ های لوزه به دلیل تجمع انواع مختلفی از ترشحات مثل سلول های مرده، خلط، بزاق، بقایای مواد غذایی رخ می دهند.

علل دیگری هم مثل رعایت نکردن بهداشت مناسب دهان و دندان، بزرگ شدن لوزه ها و بیماری های سینوسی و تونسیلیت هم می تواند عامل ایجاد این وضعیت باشد.

علائم سنگ لوزه

• بد بویی دهان
• تنفس سخت
• گلو درد
• بلع دردناک
• گوش درد
• سرفه مداوم
• ورم لوزه ها

البته سنگ های کوچک لوزه جزء موارد رایج تر هستند و ممکن است علامتی هم نداشته باشند.

چگونه سنگ های لوزه را بدون جراحی درمان کنیم؟

راه های مختلفی برای درمان سنگ های لوزه در منزل وجود دارد که یکی از موثرترین آن ها قرقره کردن آب نمک است. کافی است که یک قاشق سنگ نمک را در یک لیوان آب گرم حل کنید و دهان خود را بعد از مسواک با آن شستشو دهید تا سنگهای لوزه از بین بروند و بد بویی دهان هم بهبود پیدا می کند.

سرطان لوزه

سرطان لوزه جزء یکی از سرطان های دهانی محسوب می شود. علت اصلی آن هنوز مشخص نیست اما مهم ترین تحریک کننده های این بیماری می تواند شامل استفاده از الکل، تنباکو، سیگار و ویروس پاپیلومای انسانی باشد.

پیش از این در مطلب دیگری از بخش بهداشت و سلامت پلاس وی خواندید که سرطان لوزه همچنین ممکن است در افرادی که تونسیلکتومی هم انجام داده اند اتفاق بیفتد از آن جایی که لوزه ها بخشی از سیستم لنفاوی محسوب می شوند، بنابراین بیماری های لنفاوی هم ممکن است عامل ایجاد این مشکل باشد.

علائم سرطان لوزه

• سختی بلع همراه با درد
• ایجاد یک توده کاملا مشهود در ناحیه گردن
• ناراحتی در گلو
• خشکی و حساسیت شدید پوست
• گوش درد
• تغییر در صدا
• خستگی و کاهش وزن بدون دلیل

درمان سرطان لوزه

برای رهایی از سرطان لوزه، همانند سرطان های دیگر درمان هایی در طب مدرن تجویز می شود که شامل:

جراحی

جراحی برای خارج کردن تومور از لوزه، گلو و غدد لنفاوی اتفاق می افتد که همه چیز به سایز و محل وجود توده بستگی دارد.

رادیوتراپی

بسیاری از تکنیک های رادیوتراپی در خارج سازی توده های موجود در لوزه اثرگذار هستند و خطر آسیب دیدگی بافت های اطراف را کاهش می دهند.

شیمی درمانی

شیمی درمانی هم می تواند همراه با رادیو تراپی برای سرطان لوزه به کار گرفته شود.

توصیه و راهکارهای خانگی برای افراد مبتلا به بیماری های لوزه

1. اگر فردی در اطراف شما به عفونت یا بیماری لوزه مبتلاست، سعی کنید که با او در یک اتاق قرار نگیرید و نزدیک نشوید.
2. حتماً دست های خود را بعد از برگشتن به منزل به آب و صابون بشویید.
3. اگر عفونت دارید، از قرار گرفتن در محیط هایی که شلوغ هستند دوری کنید.
4. هیچ دارویی غیر از دارویی که پزشک تجویز کرده است، مصرف نکنید.
5. در موارد غیر ضروری هرگز از آنتی بیوتیک استفاده نکنید.
6. قبل از استفاده از هر نوع مسکنی، حتما از پزشک اجازه بگیرید.
7. اگر گلو درد دارید، مقداری از عسل و آب لیموی تازه را داخل آب گرم بریزید و این ترکیب را بنوشید. عسل باعث نرم شدن گلو می شود و لیمو هم خلط گلو را کاهش می دهد.
8. اگر لوزه ها ورم کرده بودند، می توانید کمی چای همراه با زردچوبه دارچین بنوشید و باقی مانده چای را در دهان خود بشویید.