علائم و راههای درمان فتق ناف در نوزادان و بزرگسالان

فتق ناف در نوزادان و بزرگسالان

برآمدگی کوچک در شکم نوزادان را نمی توان نادیده گرفت . گاهی اوقات نیز به فتق تبدیل می شود که یک نوع هشدار است که این موضوع برای والدین بسیار درناک است زیرا علاوه بر درد، زیبایی کودک را نیز به هم می ریزد . اگرچه که فتق ناف به طور کامل قابل درمان است که در این قسمت از پلاس وی در مورد آن اطلاعات بیشتری به دست خواهید آورید .

فتق ناف چیست ؟

زمانی که بافتی از اعضای بدن می شکند و وارد قسمت بازی از عضله می شود که به آن تعلق ندارد، فتق به وجود می آید . فتق ناف نیز یک نوع بیرون زدگی از روده کوچک و دیواره های شکم است .

فتق ناف در بین کودکان چقدر رواج دارد ؟ 

طبق مطالعات انجام شده فتق ناف در 3.5 درصد از نوزادان کامل و 30 درصد از کودکان قبل از بالغ شدن اتفاق می افتد . فتق در قسمت راست بدن در کودکان بیشتر از فتق های سمت چپ می باشد . فتق ناف در هر پنج نوزاد برای یک نفر از آن ها اتفاق می افتد که در نوزادان کامل نشده و کودکان مبتلا به سندروم دان بیشتر می باشد . بسیاری از فتق های ناف تا سن یک سالگی کودک بسته می شوند. فتق نافی که تا سن سه سالگی کودک از بین نمی رود و یا فتق نافی که در طی دوران بزرگسالی بروز می کند، برای جلوگیری از بروز عوارض نیاز به عمل جراحی دارد. 

علت های فتق در کودکان

فتق ران

فتق اطراف خط شکم و و کشاله ران را فتق ران می نامند که علت آن هم ایجاد شکاف از روده در قسمت پایین دیوار شکم تا داخل کانال های ران می باشد که دو لوله منتهی به شکم می باشند . فتق ران در 90 درصد مواقع برای نوزادان پسر اتفاق می افتد . بیضه های این کودکان در ماه هفتم بارداری نیز دچار این اتفاق می شود و بعد از آن هر کدام از بیضه ها به تدریج به سمت کیسه بیضه و بعد کانال ران پایین می روند و راه را بر ای رگ های خونی باریک می کنند.

زمانی که این باریک شدن در حالت صحیح و طبیعی رخ ندهد و بیضه ها به درستی پایین نیایند ، کانال ران مکانی برای ایجاد فتق می شود و روده نیز به سمت کانال ران لیز می خورد و فتق را به وجود می آورد که به آن فتق بیضه ای نیز می گویند.

این کانال ران در نوزادان دختر نزدیک به رحم آن ها می باشد که اگر کانال ران در این نوزادان بیش از حد طبیعی پهن باشد ، روده به سمت پایین تر لیز می خورد و فتق ایجاد می شود که بسیار نادر است .

فتق ناف

در این مورد روده به سمت حفره شکمی در نزدیکی ناف لیز می خورد و نوزاد درون رحم نیز مواد غذایی را از بند ناف دریافت می کند که به فتق ناف کودک می چسبد .

عضلات شکمی این فاصله را ترک می کنند و حرکت بند ناف را آسان تر می کند. اگرچه این عضلات قبل از تولد نوزاد بسته می شوند که اگر عضله بسته نشود، بخشی از روده می تواند از این فاصله بیرون بزند و فتق ناف را ایجاد کند . فتق ناف همچنین می تواند چند روز یا چند ماه بعد از تولد نیز به وجود بیاید که بعضی از عوامل احتمال ایجاد آن را نیز افزایش می دهد .

علل فتق ناف

بند ناف در دوران بارداری، از یک سوراخ کوچک در عضلات شکم جنین عبور می کند که پس از توالد نوزاد این سوراخ بسته می شود.

در صورت متصل نشدن عضلات شکم در خط میانی شکم ، این ضعف در دیواره شکمی موجب فتق ناف نوزاد هنگام تولد خواهد شد.

فشار زیاد شکمی در افراد بزرگسال، موجب فتق ناف می شود.

علل احتمالی فتق ناف در بزرگسالان عبارتند از:

• چاقی
• بارداری های متعدد
• تجمع مایعات در حفره شکمی (آسیت)
• جراحی شکم
• عوامل خطرناک برای فتق نوزاد

فتق نوزاد در شرایط زیر خطرات بیشتری خواهد داشت :

• تولد زود هنگام
• مشکلاتی در دستگاه تناسلی کودک
• تشخیص فیبروم های کیستی یا سندروم دان
• پایین نیفتادن بیضه ها در نوزادان پسر
• فتق ناف در والدین ، خواهر و برادر و یا خویشاوندان نزدیک
• تولد با باسن های بد شکل و نا متوازن
• فتق ناف در نوزادان دارای پوست تیره بیشتر است.

علائم فتق ناف در نوزادان چیست ؟

1. برآمدگی در اطراف باسن، بیضه و ناف :

در این حالت ناف کودک دچار برآمدگی و تورم می شود.

2. برآمدگی مزمن که دوباره ظاهر شده است :

گاهی اوقات این برآمدگی ها در صورت چهار دست و پا رفتن، ایستادن و یا گریه کردن کودک برجستگی خود را نشان می دهند اما ممکن است که در حالت عادی واضح و مشخص نباشند .

3. قرمزی اطراف برآمدگی :

پوست اطراف برآمدگی قرمز می شود و التهاب کمی پیدا می کند.

4. درد ناحیه ای :

لمس کردن برآمدگی یا اطراف این قسمت می تواند درد را ایجاد کند و کودک را به گریه بیاندازد .

5. درد شکم ، استفراغ و حالت تهوع :

اگر کودک همزمان با برآمدگی این علائم را نیز دارا بود ، احتمالا دچار فتق ناف شده است .

تشخیص فتق ناف در نوزادان

پزشک برای تشخیص هر نوع فتق در نوزادان از موارد زیر استفاده می کند :

معاینه و آزمایش فیزیکی :

چشم غیر مسلح پزشک تا حد زیادی می تواند فتق را تشخیص دهد. همچنین پزشک با دستش عقب روده را در جای خود قرار می دهد که این کار به او کمک می کند تا شدت فتق را بسنجد .

اشعه ایکس :

اشعه ایکس نیز می تواند محل دقیق مشکل را به پزشک نشان دهد.اشعه فراصوت یا همان سونوگرافی.

فتق ناف در کودکان در موارد زیر نیاز به عمل جراحی دارد:

• فتق ناف دارای درد باشد.
• قطر آن بیشتر از 5/1 سانتیمتر باشد.
• اندازه فتق پس از شش تا 12 ماه، کاهش نیابد.
• فتق تا سن سه سالگی، از بین نرود.
• موجب احتباس یا گرفتگی روده گردد.

راه های درمان فتق ناف در نوزادان:

جراحی ای که به جراحی فتق ران نیز شباهت دارد.

در این جراحی بی هوشی عمومی برای کودک انجام می شود . برش نیز در اطراف ناف است و روده نیز به عقب برده می شود تا در محل مناسب خود قرار بگیرد .

دیواره و عضلات شکمی در محل مناسب قرار می گیرند و پوست بخیه زده می شود .

در بیشتر موارد می توان چند ساعت بعد از عمل کودک را به منزل برد . خطر این عمل نیز بسیار پایین است و فواید بسیار زیادی دارد.

مراقبت های بعد از عمل جراحی فتق

محل برش را خشک و تمیز نگه دارید :

اجازه ندهید که محل بخیه زده شده با آب برخورد داشته باشد و تنها زمانی کودک را حمام کنید که پزشک به شما اجازه می دهد که معمولا 24 ساعت بعد از جراحی است .

محل برش را لمس نکنید :

ممکن است که با لمس آن جرم هایی به این محل وارد شوند و نوزاد دچار عفونت شود .

فعالیت فیزیکی او را محدود کنید :

اجازه ندهید حداقل تا یک روز نوزاد تکان خاصی بخورد که این کار باعث بهبود سریع تر او می شود .

هیچ کدام از قرار ملاقات های خود را با پزشک لغو نکنید .

اثرات جانبی جراحی فتق

• نق زدن یا کلافگی کودک به دلیل بیهوشی که تا چند روز بعد از جراحی برطرف می شود .
• التهاب و قرمزی در اطراف برش که نشان دهنده عفونت می باشد .
• ورم در اطراف برش .
• خونریزی ، ترشح و مایع شفاف بیرون زده از ناحیه برش .
• حالت تهوع ، استفراغ ، اسهال و یبوست بعد از جراحی .
• قرمزی و التهاب در اطراف بخیه ها .
• تب تا بالای 38 درجه سانتی گراد .

سختی های درمان نکردن فتق

یبوست مزمن :

ممکن است که نوزاد بر اثر درمان نشدن فتق ناف خود با یبوست مزمن و همیشگی مواجه باشد زیرا حرکات روده ای او ضعیف و سیستم گوارشی او بهم می ریزد .

محبوس بودن :

این حبس شدگی زمانی اتفاق می افتد که روده به طور قابل توجهی از جایگاه خود بیرون باشد که باعث سخت شدن و پیچیدگی پروسه جراحی می شود . مشکلاتی مثل کمبود اشتها و درد مداوم نیز برای کودک به وجود می آید .

عفونت :

زمانی که روده خارج از جایگاه اصلی خود باشد، می تواند در اثر پاتوژن ها و دیگر جرم ها دچار عفونت شود . عفونت ها همچنین زمانی اتفاق می افتند که غذا مدت زمان زیادی در روده بماند و باکتری ها را به خود جذب کند .

آسیب به عضو تناسلی :

فتق ران در پسران فشار زیادی را به رگ های خونی و بیضه های آنان وارد می کند و در نتیجه بیضه این نوزادان خون کمی را دریافت می کند که باعث آسیب به بافت می شود .

مسدودیت :

زمانی که بخشی از روده گره بخورد، به آن مسدودیت فتق می گویند . در این حالت روده به طور کامل بسته می شود و راه عبور غذا غیر ممکن می شود و رگ های خونی فشرده می شوند و بافت کم کم می میرد و مشکلاتی مثل تب بالا ، درد روده ، ورم و قرمزی در اطراف فتق به وجود می آید که این مسدودیت روده نیاز به درمان اورژانسی دارد و خطرناک است .

قانقاریا :

زمانی عوارض فتق ناف ایجاد می شود که بافت شکمی بیرون زده حبس شود. این کار جریان خون را به قسمت حبس شده روده کاهش داده و موجب درد ناف شده و به بافت شکم آسیب می رساند. در صورت قطع شدن جریان خون قسمت حبس شده روده ، آن قسمت از بافت روده می میرد و دچار قانقاریا می شود.عفونت ناشی از قانقاریا ممکن است درتمام حفره شکمی پخش شود و موجب مرگ فرد شود.

احتباس یا انسداد (گرفتگی) روده از عوارض فتق ناف در افراد بزرگسال است .

چگونه می توان از فتق در نوزادان جلوگیری کرد؟

می توان گفت که هیچ راهی برای جلوگیری از فتق وجود ندارد و تنها کار ممکن این است که ملاقات های خود را با پزشک انجام دهید تا هر گونه مشکلی سریعا در نوزاد تشخیص داده شود .

آیا ممکن است که فتق خود بخود بهبود پیدا کند؟

بله . فتق های ناف در بعضی از موارد خود به خود شفا پیدا می کنند اما فتق های ران فقط با جراحی خوب می شوند .

آیا هیچ درمان خانگی برای فتق وجود دارد؟

فتق به معنی خارج شدن عضو خاصی از جای اصلی درون بدن است و بنابراین هیچ درمان بیرونی برای آن کارآمد نخواهد بود .

آیا ممکن است که نوزاد بیش از یک بار به فتق مبتلا شود ؟

بله . البته که این موضوع بعد از جراحی بسیار نادر است و تقریبا فتق ناف هیچ گاه مجددا رخ نمی دهد اما در موارد نادری ممکن است فتق ران دوباره به وجود بیاید .