علائم و علت آلرژی غذایی در نوزادان

آلرژی های غذایی نوزادان

آلرژی عارضه ای است که ممکن است در نوزادان به دلایل مختلف بروز کند که شایع ترین علت آن، ناآگاهی مادر از تغذیه مناسب خود و نوزاد و نداشتن برنامه غذایی منظم است.

اگرچه در بسیاری موارد آلرژی بیماری خطرناکی نیست اما در صورت غفلت و عدم توجه و رسیدگی به موقع می تواند به بیماری های جدی و مشکلات آزاردهنده تبدیل شود. متاسفانه امروزه به خاطر برخی فاکتورها که هنوز تاثیر هر یک از آنها به درستی مشخص نشده اند، بروز انواع آلرژی مخصوصا در نوزادان بسیار شایع شده است. برخی جهش های ژنتیکی را در این امر دخیل می دانند و برخی دیگر به مشکلات محیط زیستی اشاره می کنند و عده ای هم فرآیند تولید و فرآوری را دخیل می دانند. این عوامل همه با هم و هر یک با درصدی از تاثیرگذاری باعث شده اند که بروز آلرژی های مختلف در نوزادان مشاهده شود آن هم در شرایطی که نوزاد به صورت غیرمستقیم و از طریق مادرش با آنها در ارتباط است.

انواع آلرژی در نوزادان

آلرژی غذایی و غیرخوراکی
شیوا فرجی، کارشناس ارشد تغذیه، در مورد این آلرژی ها و علت به وجود آمدن آنها توضیح می دهد:

در زندگی امروزی به خاطر تغییرات محیطی شدیدی که پیدا شده، سطح بروز آلرژی افزایش پیدا کرده است. آلودگی های مختلف در هوا، غذا، آب و آلودگی در محیط زندگی باعث شده اند بروز آلرژی در نوزادانی که تازه متولد شده اند نیز به امری شایع تبدیل شود در حالی که در گذشته چنین مواردی به ندرت اتفاق می افتاد.

آلرژی هایی که بیشتر امروزه دیده می شود شامل دو بخش غذایی و غیرخوراکی هستند که موارد غذایی آن شایع ترند. شاید یکی از دلایل این امر این باشد که نوزاد انسان از زمان تولد تا 6 ماهگی فعالیت فیزیکی عمده ای جز خوردن و خوابیدن انجام نمی دهد و بیشتر تغییرات جسمی خود را نیز با این دو فاکتور نشان می دهد. به همین دلیل است که وقتی بدن او دچار مشکلات می شود شما باید در این دو فعالیت عمده علت را جست وجو کنید. از طرفی از برخی عوامل آلوده مانند هوای آلوده تا حدی مصون است و به همین دلیل آلرژی های غیرخوراکی مانند آلرژی تنفسی کمتر در آنها دیده می شوند.

رژیم غذایی مادر در دوران بارداری و شیردهی ممکن است منجر به بروز آلرژی در نوزاد شوند

2 گروه ازعلائم آلرژی
صحبت ما در این مطلب پیرامون آلرژی هایی است که منبع آنها غذاست. اما از آنجا که نوزاد جز از شیر مادر در ماه های نخست زندگی تغذیه نمی کند، بنابراین ریشه شناخت این آلرژی ها نیز مواد و خوراکی های مصرفی مادر است. رژیم غذایی مادر در دوران بارداری و شیردهی ممکن است منجر به بروز آلرژی در نوزاد شوند که این آلرژی ها را با دو دسته از عوارض عمده می توان شناخت:

1. عوارض پوستی: مانند جوش، قرمزی، التهاب در دور لب ها، شکم، اطراف مقعد و گونه ها. در نوزادان به این علت که قادر به تحرک جسمانی زیادی نیستند و احتمال ابتلا به موارد مشابه مانند اگزمای پوستی که از راه تماس ایجاد می شود پایین است در اغلب موارد این نشانه ها حاکی از بروز آلرژی های غذایی است.

علائم آلرژی در نوزادان

2. عوارض غیرپوستی: این دسته از عوارض بیشتر با تغییراتی که در سیستم گوارشی نوزاد اتفاق می افتد، خودش را نشان می دهد. بروز مواردی مانند دل پیچه، اسهال، تغییر شکل یا قوام مدفوع یا مشاهده موارد غیرمعمول در مدفوع از نشانه های ابتلا به آلرژی و واکنش بدن نسبت به آن هستند.

چگونه آلرژی را تشخیص دهیم؟
تشخیص آلرژی در نوزاد کار دشواری نیست و از را مشاهده این علائم پوستی و چک کردن پوشک نوزاد و توجه به بو، رنگ، قوام و موارد نامعمول، مادران به راحتی قادر هستند که بروز آلرژی را در نوزاد خود حدس بزنند.

وقتی این علائم پدیدار می شوند در قدم نخست باید بررسی شود که چه چیزی سبب بروز آلرژی شده است. پیداست که مهم ترین متهم در این میان خوراکی و مواد غذایی مورد استفاده مادر است. در گذشته به مادران جوان توصیه می شد که در 40 روز نخست تولد نوزاد از انواع خوراکی ها و مواد غذایی مختلف استفاده کنند تا بدن کودک با آنها آشنا شده و دچار واکنش نشود. در حقیقت با این کار قصد داشتند از ابتدا کودک را به انواع مواد غذایی عادت بدهند اما این تئوری امروزه قابل قبول نیست. باید این علائم را جدی گرفت زیرا اگر شما به همان رژیم غذایی ادامه دهید آلرژی نه تنها از بین نمی رود بلکه شدت پیدا می کند که می تواند مشکلات فراوانی را برای مادر و نوزاد ایجاد کند.

اما اینکه شایع ترین آلرژی ها غذایی کدام ها هستند و چه اقدامات پزشکی برای رفع آلرژی باید انجام داد را در ادامه میخوانیم.

آلرژی های غذایی مختلفی با شدت و ضعف در علائم و میزان درگیری کودک و مادر وجود دارد. اما ما در این مطلب قصد داریم دو نوع از آلرژی های بسیار شایع را معرفی کنیم:

علت آلرژی نوزادان

در صورت بروز آلرژی در نوزاد، مادر ابتدا تمام نشانه ها و شواهد را جمع آوری کرده و به پزشک مراجعه کند

1. آلرژی پروتیین شیر گاو
مسلم است که نوزاد نباید از شیر گاو تغذیه کند چون در یک سال نخست زندگی مصرف شیر گاو برای شیرخواران ممنوع است. اما مادران شیرده به طور مرتب از مایعات مخصوصا شیر گاو استفاده می کنند. به همین دلیل به واسطه مصرف مادر و تاثیری که روی شیر او می گذارد شاهد بروز ایجاد آلرژی در نوزادان هستیم. البته این آلرژی پدیده جدیدی است که ممکن است دلیل آن ریشه در جهش های ژنتیکی یا تغییر در فرآیند تولید شیر داشته باشد.

برای کنترل و رفع این نوع آلرژی باید مصرف لبنیات در مادر محدود یا حذف شود. نخستین مساله ای که مطرح می شود این است که بدن مادر با قطع دریافت کلسیم از طریق لبنیات آن هم در دوران شیردهی به مشکل برمی خورد بنابراین باید با جایگزین کردن منابع غذایی کلسیمی این کمبود را جبران کرد و در صورت نیاز از مکمل های دارویی نیز استفاده کرد.

نکته دیگری که قابل توجه است اینکه باید دقت داشته باشیم که برای برطرف شدن آلرژی مرتبط با پروتیین شیر گاو باید توجه کنیم که حذف تنها خود شیر مشکل را حل نمی کند، بلکه تمام محصولاتی که در تهیه آنها از شیر گاو استفاده شده است نیز باید محدود یا حذف شوند. نخستین و بدیهی ترین گروه های غذایی محصولات لبنی هستند شامل پنیر، دوغ و...که در اغلب موارد با حذف این مواد غذایی مشکل آلرژی برطرف می شود اما اگر مشکل برطرف نشد یا در اثر بی توجهی و عدم اقدام به موقع شدت پیدا کرد باید محصولات دیگری مانند انواع بیسکوییت، کیک، بستنی، پنیر پیتزا و امثال آنها نیز در ترکیبات تشکیل دهنده خود شیر را دارند نیز حذف شوند و در برخی موارد مصرف سایر محصولات گاوی نیز ممنوع خواهد شد. همانند پاستیل که در آن از ژلاتین گاوی استفاده می شود.

تشخیص شدت آلرژی توسط متخصص اطفال مشخص می شود و شما می توانید در مورد گروه های غذایی که مادر باید آنها را حذف کند، نیز از پزشک کودک خود کمک بگیرید. اما اگر در کنترل مواد غذایی و جایگزین های کلسیمی مشکلاتی داشتید می توانید از کمک کارشناس تغذیه نیز استفاده کنید.

2. آلرژی گلوتن
گلوتن به پروتیین دانه گندم گفته می شود که در برخی غلات مانند جو نیز یافت می شود. برخی از نوزادان نسبت به این ماده آلرژی از خود نشان می دهند که در اثر خوردن شیر مادر یا استفاده از غذاهای کمکی که بر پایه گندم ساخته شده است این نوع حساسیت خودش را نشان می دهد. در این مورد نیز با کنترل غذای مصرفی مادر و نیز استفاده از غذاهای کمکی که فاقد گلوتن باشند، می توان این مشکل را کنترل کرد. باید در هنگام خرید غذاهای کمکی دقت کرد و از محصولاتی که بر پایه برنج تهیه شده اند، استفاده کرد یا شیرخشک های مخصوص را که روی آنها ذکر شده که فاقد گلوتن هستند، خریداری کرد.

نکته قابل توجه این است که گاهی مواردی از آلرژی گلوتن در اثر مصرف غلاتی که این پروتیین در آنها وجود ندارد نیز دیده شده است. به عنوان مثال، جودوسر که گلوتن ندارد اما ماده‎ای در خود دارد که ترکیبات آن مشابه گلوتن است و در صورت مصرف آن توسط مادر نیز بدن کودک واکنش نشان می دهد.

در صورت بروز علائم آلرژی در نوزاد بهترین کار این است که مادر ابتدا تمام نشانه ها و شواهد را جمع آوری کرده و شرح حال درست و کاملی از کودک خود به پزشک متخصص اطفال منتقل کند و موارد ممنوع و مراقبت های لازم را نیز به درستی رعایت کند تا علائم برطرف شود. مادران در این مورد می توانند با کارشناس تغذیه نیز مشورت کنند.

اگر آلرژی را در کودکان جدی نگیریم ممکن است با حادتر شدن علائم مجبور به قطع شیر مادر و جایگزین کردن شیرخشک های مخصوص برای کودک شویم. بنابراین بهترین کار این است که با رسیدگی به موقع و جدی گرفتن دستورالعمل ها جلوی بزرگ شدن این مشکل را بگیریم.