علل آغاز “جنگ جهانی دوم” و رهبران اصلی آن + تصاویر

جزییات جنگ جهانی دوم

جنگ اصولا گسیختگی اجتماعی و تلفات جانی و مالی زیادی به همراه دارد و جنگ جهانی دوم یکی از وحشتناک ترین جنگ های تاریخ جهان است که کشورهای زیادی را درگیر خود کرد و هیتلر یکی از رهبران اصلی آن بود. 

• جنگ جهانی دوم

جنگ جهانی دوم، دومین جنگ فراگیر است که از سپتامبر 1939 آغاز شد و اوت 1945 پایان یافت. جنگ جهانی دوم علاوه بر اروپا، در بخش های گسترده ای از قاره آسیا و آفریقا تأثیرات مخرب عمده ای برجای گذاشت و کشورهای اسلامی، از جمله ایران را درگیر خود کرد. 

• علل اصلی آغاز جنگ جهانی دوم 

علل اصلی جنگ جهانی دوم عبارت بود از اشتباهات عهدنامه ورسای (7 مه 1919) که ظاهراً به جنگ جهانی اول پایان داد، همچنین پیامدهای بحران اقتصادی سال 1929 و از همه مهم تر رقابت سیاسی فاشیسم و دموکراسی های غربی و مارکسیسم. عامل اخیر چنان در جنگ جهانی دوم مؤثر بود که نبرد میان کشورهای درگیر، به شکل بی سابقه ای، عموم مردم را به قلمرو جنگ کشاند، به طوری که در پایان جنگ جهانی دوم تعداد کشته شدگان نظامی و غیرنظامی تقریباً با هم برابری می کرد. 

جنگ جهانی دوم، که بین دو بلوک متحدین (آلمان و ایتالیا و ژاپن) و متفقین (انگلیس و فرانسه و آمریکا و شوروی) درگرفت، به لحاظ گستردگی جغرافیایی و قدرت تخریب منابع انسانی و طبیعی، بی همتا بوده است.

یکی از علل آغاز جنگ جهانی دوم اشتباهات عهدنامه ورسای بود

وضع اسفبار زندگی مردم آلمان به دنبال شکست در جنگ جهانی اول و الزام دولت آلمان به پرداخت غرامت جنگی سنگین، ظهور آدولف هیتلر را که عامل اصلی شروع جنگ جهانی دوم بود، تسهیل کرد. وی که شکست آلمان را نتیجه توطئه یهودیان و کمونیست ها می دانست، نه تنها خواستار تجدیدنظر در عهدنامه ورسای شد، بلکه با طرح شعار پان ژرمنیسم و با اعلام برتری کامل نژاد ژرمن، حق گسترش قلمرو آلمان تا سرزمین ملت های اسلاو در اروپای مرکزی و شرقی را مسلّم انگاشت و تبعیض نژادی را اساس جهان بینی خود قرار داد و به همین شکل در صدد گسترش نفوذ خود در دیگر نقاط جهان برآمد. 

از سوی دیگر جامعه ملل، ایتالیا را به سبب اشغال اتیوپی در سال 1935، تحریم اقتصادی کرد و این امر به ایجاد محور رُم ـ برلین در سال 1936 انجامید. 

پس از جنگ جهانی اول، بریتانیا، روسیه، فرانسه و آمریکا، حدود 78 میلیون کیلومتر مربع از خاک کره زمین (بیش از نیمی از خشکی های جهان) را در اختیار داشتند. در مقابل، سرزمین های متعلق به آلمان، ایتالیا و ژاپن مجموعاً به حدود 6/2 میلیون کیلومتر مربع می رسید. 

این تفاوت ها بیانگر چرایی عزم کشورهای کامیاب (بریتانیا، روسیه، فرانسه و آمریکا) در حفظ مرزهای موجود و اجتناب آن ها از جنگ و در عین حال دلیل تداوم ناخرسندی فزاینده آلمان، ایتالیا و ژاپن بود. این امر 3 کشور اخیر را در طول 20 سال ترک مخاصمه (1919ـ 1939)، به سوی توسعه ابزارهای جنگی کشاند و آن ها را به گسترش سرزمین هایشان واداشت و ستیزه جویی های آن ها اسباب جنگ جهانی دوم را فراهم آورد. 

اشغال پراگ، پایتخت لهستان، به دست ارتش آلمان برای متفقین تحمل پذیر نبود. اتحاد جماهیر شوروی، که به قدرت مقاومت دولت های غربی در برابر آلمان اطمینان نداشت، ترجیح داد به آلمان نزدیک شود. پیمان عدم تعرض آلمان و شوروی در 23 اوت 1939، نگرانی هیتلر را از جنگ در دو جبهه زدود.

در پایان جنگ جهانی دوم تعداد کشته شدگان نظامی و غیرنظامی تقریباً با هم برابری می کرد

در اول سپتامبر 1939، ارتش آلمان به لهستان حمله برد و در 3 سپتامبر انگلیس و فرانسه به رایش آلمان اعلام جنگ کردند. لهستان در کمتر از یک ماه از ارتش های آلمان و شوروی شکست خورد و زمینه برای حمله به دیگر مناطق فراهم آمد. در آغاز، آلمان و متحدانش در تمام جبهه های مغرب و مشرق اروپا و خاورمیانه و خاور دور به پیروزی های گسترده ای دست یافتند. از پاییز 1942، اوضاع تغییر کرد و اولین نشانه های شکست متحدین پدیدار شد. 

اشغال سرزمین های شوروی باعث اتحاد متفقین با این کشور شد و زمینه را برای تصرف سرزمین های از دست رفته فراهم کرد. در اواخر نوامبر 1942، ارتش سرخ شوروی در جبهه های مشرق، ضدحمله گسترده خود را در حوضه ولگا در شمال و استالینگراد در جنوب آغاز کرد و تا 2 فوریه 1943، کلیه قوای آلمان را سرکوب کرد. 

ارتش سرخ شوروی، به رغم مقاومت های سرسختانه قوای آلمانی در سایر نقاط شوروی، به پیشروی ادامه داد و توانست همه سرزمین های تصرف شده را پس بگیرد. بدین ترتیب در اوایل سال 1943، دولت های محور، ابتکار عمل را در کلیه جبهه ها از دست داده بودند. پس از گردهمایی سران انگلیس و آمریکا و شوروی در اجلاس تهران (28 نوامبر ـ اول دسامبر 1943)، آمریکا و انگلیس مشغول تدارک حمله ای شدند که بزرگ ترین عملیات نظامی جنگ جهانی دوم به شمار می رفت. 

روس ها نیز در بهار 1944، همزمان با حمله نیروهای مشترک آمریکا و انگلیس در شمال نورماندی، تهاجم بزرگ خود را در حوضه دنیپر آغاز کردند و از آنجا به رومانی و بلغارستان و سپس آلمان حمله ور شدند. در جبهه غرب، سپاه مشترک آمریکا و انگلیس پس از پس گرفتن پاریس در 25 اوت، به سوی مرزهای آلمان پیشروی کرد و به این ترتیب، از فوریه 1945 از مشرق و مغرب به خاک آلمان هجوم بردند. 

هیتلر که از قرارگاه زیرزمینی خود در برلینِ تحت محاصره، ناامیدانه به مقاومت ادامه می داد، وقتی خبر مرگ موسولینی را شنید، در 30 آوریل 1945 خودکشی کرد و دولت جدید آلمان را دونیتس، فرمانده نیروی دریایی، در ایالت شلسویگ تشکیل داد و از متفقین تقاضای ترک مخاصمه کرد. ددر 8 مه، سند قطعی تسلیم بی قید و شرط آلمان در برلین امضا شد و براساس تصمیماتی که روزولت، استالین و چرچیل در اجلاس یالتا در فوریه 1945 گرفتند، این کشور به مناطق اشغالی تقسیم شد.

هیتلر در 30 آوریل 1945 خودکشی کرد

اما جنگ در خاور دور تا چند ماه دیگر ادامه داشت. ژاپن که هنوز اندونزی، هندوچین، بخش مهمی از خاک چین و تعداد زیادی از جزایر اقیانوس آرام را در اشغال داشت، با مقاومت سرسختانه خود، موجب ترس متفقین از ادامه جنگی طولانی شده بود. از همین رو، آمریکا مسئولیت پرتاب 2 بمب اتمی را بر شهرهای هیروشیما و ناگازاکی (به ترتیب در 6 و 9 اوت 1945)، پذیرفت و به این ترتیب سند تسلیم بی قید و شرط نیروهای مسلح ژاپن در 2 سپتامبر همان سال بر عرشه رزم ناو آمریکایی می سوری به امضا رسید و جنگ کاملاً خاتمه یافت.

کل رقم کشته شدگان جنگ جهانی دوم بین 50 تا 70 میلیون نفر تخمین زده می شود

آدولف هیتلر:تحت رهبری او آلمان قدرتمند ترین امپراتوری جهان شد. منتها او فردی نژادپرست بود که هرکس را که از نظر وی نژاد خالص نداشت به قتل می رساند. تعداد این افراد هم به 11 میلیون نفر بالغ شد. او جنگ جهانی دوم را شروع کرد. وقتی مشخص شد که آلمان ها در این جنگ شکست می خورند، خودش را با شلیک گلوله کشت. 

هیدکی توجو:نخست وزیر ژاپن از اکتبر 1941 تا جولای 1944. 

امپراتور هیروهیتو:امپراتور ژاپن. 

بنیتو موسولینی:نخست وزیر ایتالیا از سال 1922 تا 1943. او به آدولف هیتلر پیوست تا با متفقین بجنگد. در نهایت به وسیله خود مردم ایتالیا اعدام شد. 

• تاثیرات جنگ جهانی دوم بر جهان

جنگ جهانی دوم بر سراسر جهان و نیز جهان اسلام تأثیرات گسترده ای داشت که برخی از آن ها عبارت اند از: 

- یکی از آثار جنگ جهانی دوم، فروپاشی نظام چند قطبی و شکل گیری نظام دو قطبی شرق و غرب به رهبری شوروی و آمریکا بود. 

- از دیگر آثار جنگ جهانی دوم، رنگ باختن نفوذ قدرت های اروپایی مانند انگلیس، فرانسه، ایتالیا و آلمان در سیاست های بین المللی بود. 

- شروع جنگ سرد به عنوان صحنه رقابت دو بلوک در قالب اتحادیه ها و پیمان های خاص، نیز از دیگر آثار جنگ جهانی دوم بود. 

- تحریک جنبش های ضداستعماری و متعاقب آن استقلال مستعمرات و ایجاد چند کشور جدید نیز از دیگر آثار جنگ جهانی دوم بود.

12 میلیون نفر در طول جنگ جهانی دوم بر اثر قحطی جان خود را از دست دادند 

• تلفات و خسارات جنگ جهانی دوم

نتیجه جنگ جهانی دوم در چهار سالی که از پی آمد، قریب به 27. 5 میلیون از مردم شوروی را به کام مرگ کشاند، یعنی روزی 18 هزار نفر. پنجاه درصد این کشته شدگان خارج از شرایط «عادی» جنگ جان خود را از دست دادند. به جز این افراد، 3 میلیون روس در اردوگاه های آلمان و به ویژه در اتاق های گاز از پای درآورده شدند. 

در بلاروس یک میلیون و 800 هزار نفر کشته شدند و در لنینگراد هم یک میلیون نفر قربانی 900 روز محاصره گشتند. حدود پنج میلیون شهروند لهستانی در طول جنگ جهانی دوم به دست نیروهای آلمان به قتل رسیدند که نزدیک به دو میلیون نفر آنان، غیر یهودی و سه میلیون نفر دیگر از یهودیان مقیم لهستان بودند، این رقم بیش از 16 درصد جمعیت آن کشور را نسبت به سال 1939 تشکیل می داد. 

تلفات آلمان در جنگ جهانی دوم در برخی منابع 5 میلیون نفر اعلام شد که 3/3 میلیون نفر آن سرباز و 1/7 میلیون آن (تخمینی) افراد غیرنظامی بودند که در بمباران کشته شدند. پس از پایان جنگ جهانی دوم اعلام شد که 1/3 میلیون تن بمب توسط متفقین بر بسیاری از شهرهای آلمان فرو ریخته شده که نتیجه آن بی خانمانی 8 میلیون آلمانی بود. 

همچنین 12 میلیون نفر در طول جنگ جهانی دوم بر اثر قحطی در چین، ایران، اندونزی، هندوچین فرانسه و هندوستان جان خود را از دست دادند که این تعداد تلفات، اغلب در آمارهای تلفات جنگ، از قلم افتاده اند. کل رقم کشته شدگان جنگ جهانی دوم که مرگبار ترین نبرد تمام تاریخ است، بین 50 تا 70 میلیون نفر تخمین زده می شود. 

در پی جنگ جهانی دوم ساختارهای زیربنایی و صنعتی اروپا ویران شده بود. این مسئله باعث ارائهٔ طرح مارشال از سوی آمریکا شد که در نهایت نفوذ و تابعیت اروپای غربی از آمریکا را در دهه های بعد در پی داشت. از سوی دیگر تقسیم آلمان و نفوذ شوروی در اروپای شرقی عملاً این قاره را به دو نیمه تقسیم کرد. این تقسیم ریشه های آنچه بعد ها جنگ سرد نام گرفت را تشکیل داد. 

 • رهبران اصلی در زمان جنگ جهانی دوم 

نویل چمبرلین:آرتور نویل چمبرلین در زمان شروع جنگ جهانی دوم نخست وزیر بریتانیا بود و در می سال 1940 پس از حمله آلمان به نروژ مجبور به کناره گیری شد و وینستون چرچیل جای او را گرفت. 

وینستون چرچیل:او در بیشتر طول جنگ جهانی دوم، نخست وزیر بریتانیا بود. در این مدت سخنرانی های معروف او روحیه مردم را بالا می برد. 

جوزف استالین:استالین رییس جمهور دیکتاتور کمونیست و بی رحم روسیه در خلال سال های 1928 تا 1953 بود. در سال های پیش از جنگ جهانی دوم، استالین تقریباً همه کارکنان نظامی ارشد روسیه را به همراه میلیون ها نفر از شهروندان روسی در یک موج ترور سیاسی به قتل رساند یا زندانی کرد. 

اف. دی روزولت:رییس جمهور ایالات متحده آمریکا در بین سال های 1933 تا 1945 بود. او بعد از بمباران بندر «پرل هاربر» آمریکا به وسیله ژاپنی ها به این کشور اعلام جنگ داد. اما مدت زیادی زنده نماند تا در جشن پیروزی متفقین در سپتامبر سال 1945 شرکت کند (او در سال 1945 از دنیا رفت و جایش را به هری اس ترومن داد). 

هری ترومن:او در سال آخر جنگ جهانی دوم رییس جمهور ایالات متحده آمریکا شد. وی با تصمیم برای استفاده از بمب اتمی بر ضد ژاپن، نقش اصلی را در یکسره کردن جنگ ایفا کرد. 

شارل دوگل:ژنرال فرانسوی که فرانسه را در جنگ بر ضد آلمان رهبری کرد. بعد از جنگ جهانی دوم او رییس جمهور فرانسه شد.

شارل دوگل در جنگ جهانی دوم فرانسه را در جنگ بر ضد آلمان رهبری کرد