دانشمندان بهتازگی تأیید کردهاند سنگ کوچکی که اوایل هفتهی گذشته روی سقف خانهای مسکونی در شهر هاپول ایالت نیوجرسی آمریکا سقوط کرد، درواقع نوعی شهابسنگ، آنهم از نوعی بسیار نادر با قدمت تقریبا ۴٫۶ میلیارد سال است.
پلیس هاپول بلافاصله پس از پیداشدن سنگ در روز دوشنبه با دفتر ناتان مگی، رئیس دانشکدهی فیزیک در کالج نیوجرسی تماس گرفت. مگی به وبسایت اسپیسداتکام گفت: «همان موقع در نگاه اول مشخص بود که این سنگ شهابسنگی از نوع کندریت غیرفلزی است.»
کندریتها سنگهایی باستانی هستند که ۸۵ درصد از شهابسنگهای موجود روی زمین را تشکیل میدهند. بیشتر کندریتهای یافتهشده تابهامروز در جنوبگان کشف شدهاند و بهندرت چنین سنگی در نواحی پرجمعیت سقوط میکند.
شهابسنگ نیوجرسی با ابعاد ۱۵ در ۱۰ سانتیمتر، نمونهای استثنایی و چشمگیر بهشمار میآید. سوزی کاپ، دختر صاحبخانه، حوالی ظهر دوشنبه سنگ را در حالی در اتاقخواب پدرش پیدا کرد که دو سوراخ در سقف ایجاد و کفپوش را دچار زدگی کرده بود و هنوز گرم بهنظر میرسید. کاپ به خبرگزاری ایبیسی گفت: «به سقف نگاه میکردم و دو سوراخ میدیدم و در این فکر بودم که این دیگر چه اتفاقی است؟»
وقتی امدادگران اورژانس کاپ و خانوادهاش و خانه را از هرگونه بقایای مضر رادیواکتیو پاک کردند، کاپ سنگ فضایی را برای بررسی بیشتر به کالج شهر تحویل داد.
در کالج نیوجرسی، تیم مگی با جری دیلینی، متخصص بازنشستهی شهابسنگ مشورت کرد. دیلینی روی مجموعه شهابسنگهای موزهی تاریخ طبیعی آمریکا در نیویورک کار کرده است. تیم پژوهشی تأیید کرد که سنگ فضایی تقریباً ۴٫۵۶ میلیارد سال قدمت دارد؛ یعنی از ابتدای منظومهی شمسی وجود داشته و تکهای از قطعات بهجامانده از پیدایش محله خورشیدی ما است.
شهابسنگ ۹۰۰ گرمی که احتمالاً «تیتوسویل نیوجرسی» (آدرس پستی نزدیکترین مکان به محل فرود) نامیده خواهد شد، بهگفتهی مگی در شرایط عالی قرار دارد و یکی از معدود کندریتهایی محسوب میشود که سقوطش مشاهده و برای اهالی علم شناخته شده است.
لایهی بالایی شهابسنگ پوستهای سیاهشده به ضخامت چند میلیمتر دارد که دراثر سوختن جزئی در جوّ زمین به این رنگ درآمده است. مگی به اسپیسداتکام گفت تیم پژوهشی با استفاده از ذرهبین دستی که مخصوص مشاهدهی دقیق سنگها است، دریافت که موادمعدنی شهابسنگ رنگ آبی و خاکستری دارد و مقداری کمی از فلزات دیگر در آن مخلوط شده است.
پژوهشگران با قراردادن شهابسنگ در داخل محفظهی بزرگ میکروسکوپ الکترونی روبشی، بافت و ترکیب آن را مطالعه کردند. براساس برآوردهای اولیه، شهابسنگ نیوجرسی کندریتی از نوع LL-6 است که درمقایسهبا سایر اعضای خانوادهی خود، آهن کمتری دارد و دستکم ۳۰ تا ۴۰ درصد از رایجترین سنگهای روی زمین مانند سنگ لوح یا گرانیت، چگالتر است. درنتیجه بهگفتهی مگی، واضح بود که این سنگ، زمینی نیست.
بهگفتهی دانشمندان، سنگ فضایی حتی پیش از آنکه به جوّ زمین نفوذ کند، با قرارگرفتن درمعرض گرمای شدید فضای بیرونی، آنقدر دچار تغییر در ساختار و ترکیب خود شده بود که بهسختی میشد تکتک ذرات یا کندرولهای تشکیلدهندهی شهابسنگ را تشخیص داد.