تزریق کورتیزون یا همان هیدروکورتیزون چیست و چه کاربردی دارد ؟
کورتیزون، تزریقاتی دارویی هستند که درد و ورم را در قسمت های مختلف بدن تسکین می دهند. پزشکان برای بهبود زخم ها و در مواقعی که فرد دارای بیماری هایی مثل ارتروز یا بروز اختلال در خودایمنی بدن (وقتی سیستم ایمنی بدن شروع به صدمه زدن به سلول های خود می کند) است، ان را تجویز می کنند.
کورتیزون نوعی از کورتیکوستروید است، پزشکان با استفاده از این دارو ها به درمان التهابهایی که بر اثر بیماری ها و جراحت ها بوجود امده اند می پردازند. بعضی مواقع به تزریق کورتیزون، کورتیکواستروئید هم گفته می شود. به طور کلی به کنالوگ (ترامسینولون)، دیپو مدرول (مثیلپریدنیسلون) و سلستن (کورتیزون)، کورتیزون گفته می شود.
کورتیزون ها معمولا در مفاصل تزریق می شوند که شامل باسن، زانو، شانه، ستون فقرات، دست ها و پاها است و باعث بهبود التهاب درون و اطراف مفاصل نیز خواهد شد. تزریق هیدروکورتیزون درد و ورم را در این مفاصل بهبود می بخشد، حرکت آن را آسان تر می کند و تا چند ماه اثر مثبتی دارد.
هیدروکورتیزون یک داروی استروئیدی است اما با دیگر استروئیدهای آنابولیک متفاوت است. تزریق هیدروکورتیزون فقط با نسخه پزشک انجام می شود و بدون تجویز پزشک، هرگز نمی توانید این دارو را خریداری کنید.
معمولاً در اورژانس تزریق هیدروکورتیزون برای درمان آسم، واکنش آلرژیک شدید، آسیب دیدگی، عفونت و مشکلات غدد درون ریز انجام می گردد. کورتیزون باعث آزاد شدن ماده ای در مفصل می شود که درد و ورم را در این ناحیه کاهش می دهد و ممکن است بعد از تزریق، درد و ورم در این ناحیه افزایش پیدا کند اما بعد از چند روز وضعیت بهبود خواهد یافت. بسته به جایی که تزریق در مفصل انجام شده، می توانید تا بیش از چهار بار در سال این کار را تکرار کنید. همانطور که در بخش بهداشت و سلامت پلاس وی میخوانید این تزریق روی سیستم ایمنی اثر می گذارد و بنابراین باید مراقب عفونت هایی مثل آبله مرغان یا سرخجه باشید.
تزریق کورتیزون کجا و چگونه انجام می شود؟
پزشکان می توانند کورتیزون را در مطب خود مستقیما به محل یا مفصل درگیر یا در یک ماهیچه بزرگ تزریق کنند تا بتوانند دارو را وارد گردش خون کنند اما در قسمت های دیگر بدن این تزریق معمولا همراه با بی حسی موضعی انجام می شود تا درد را سریع از بین ببرد.
محل تزریق کورتیزون
اصولا کورتیزون در محل های زیر تزریق می شود:
- مفاصل
- تاندون ها
- برسا (ساک های حاوی مایعی که مثل بالشتک در بین مفاصل و تاندون ها و استخوان ها عمل می کند)
چه کسی می تواند و چه کسی نمی تواند تزریق هیدروکورتیزون داشته باشد؟
معمولا اکثر افراد و کودکان می توانند هیدروکورتیزون را تزریق کنند؛مگر اینکه شرایط زیر را داشته باشند که حتما باید به پزشک اطلاع رسانی کنند:
- سابقه واکنش آلرژیک به هیدروکورتیزون یا دیگر داروها
- سابقه افسردگی (اختلال دو قطبی) یا سابقه ابتلای اعضای نزدیک خانواده به یکی از این بیماری ها
- سابقه ابتلا به عفونت از جمله عفونت چشم
- قصد بارداری یا باردار و شیرده بودن
- در ارتباط بودن با افراد مبتلا به آبله مرغان یا سرخجه
- واکسن زدن در مدت زمان اخیر
اگر شرایط زیر را نیز داشتید، حتما به پزشک اطلاع رسانی کنید:
- هر گونه زخم بهبود نیافته
- فشار خون بالا
- ضعف یا شکستگی استخوان
- دیابت نوع 1 و نوع 2
- مشکلات چشم
تزریق کورتیزون چگونه و چه وقتی انجام می شود؟
متخصصین در حین جراحی ، تزریق را برای شما انجام می دهند. ممکن است از بی حسی موضعی استفاده کنند یا اسپری را در این قسمت اعمال کنند تا پوست شما را بی حس کنند. بعد از تزریق حتما باید استراحت کنید و تا چند روز تحت درمان باشید. تعداد دفعات تزریق بستگی به نوع وضعیت شما دارد.
اگر به آرتروز یا آرتریت مبتلا باشید، این تزریق را فقط در صورتی انجام می دهند که چند مفصل شما درگیر شده باشد.
دوز هیدروکورتیزون بستگی به سایز مفصل دارد و می تواند بین 25 میلی گرم تا 50 میلی گرم باشد.
آیا دوز کورتیزان بالا و پایین می شود؟
اگر به تزریق ادامه دار نیاز داشته باشید، مقدار هیدروکورتیزون می تواند بالا و پایین شود که بستگی به عملکرد تزریقات قبلی، مدت زمان فواید و عوارض جانبی دارد.
عوارض جانبی تزریق هیدروکورتیزون چیست ؟
کورتیزون ممکن است سیستم ایمنی بدن را ضعیف کند، به همین دلیل بیشتر پزشکان تزریق ان را به هر سه ماه یکبار برای هر مفصل و شش بار در سال برای کل بدن محدود می کنند.
کورتیزون می تواند سطح قند خون را در افراد دارای دیابت افزایش دهد، طبیعی است که پزشکان قند خون افراد را قبل از تزریق کورتیزون اندازه می گیرند تا از ثابت بودن آن اطمینان حاصل کنند و همچنین کورتیزون در مواقع نادر باعث بروز اوستئوپوروسس ( استخوان متخلخل و کم تراکم)، انباشته شدن مایع (ورم کردن اندام یا لخته در ریه )، فشار خون بالا و نوسان خلق و خو می شود.
بیمارانی که انواع دیگر داروی کورتیکواستروئید مثل قرص های پریدنیسن را مصرف می کنند یا استروئید استنشاق می کنند باید تزریقاتشان را کم تر کنند و یا دوز تزریق را در صورت امکان کاهش دهند تا ریسک عوارض جانبی بالا را تا حدودی کاهش دهند.
* تمام تزریقات با خطر عفونت همراه هستند پس تمیز نگه داشتن مکان تزریق بسیار حائز اهمیت است.
سایر نکات در مورد تزریق کورتیزون
- حدودا هفت روز وقت نیاز است تا کورتیزون شروع به اثر کردن در بدن کند.
- تاثیر تزریق حدودا دو ماه یا بیشتر در بدن باقی می ماند.
- کورتیزون التهاب هایی که باعث آسیب به مفاصل می شوند را درمان می کند.
- شاید پزشک درمان های دیگری هم برای درد مفاصل در بیمارانی با علائم متفاوت مثل چاقی، اسیب دیدگی تاندون یا رباط ها یا اختلال خودایمنی پیشنهاد دهد.
چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد ؟
اگر درد متداول یا تب، ورم یا قرمزی را در محل تزریق تجربه کردید باید با پزشک تان صحبت کنید زیرا ممکن است نشانه های عفونت باشند که او می تواند با تجویز دارو درمان تان کند.
تداخل دارویی
طیف زیادی از داروها هستند که می توانند با هیدروکورتیزون واکنش نشان دهند. بسیار مهم است هر دارویی را که مصرف می کنید، از جمله مکمل، آسپرین، ایبوپروفن، داروهای گیاهی و حتی ساده ترین داروهای را هم که فکرش را نمی کنید به پزشک اطلاع رسانی کنید تا با هیدروکورتیزون تداخل نداشته باشد.
