همه چیز درباره خستگی کرونایی و عوارض بعد بهبودی

خستگی بعد از کرونا چیست و چرا ایجاد می شود؟

کووید-19 بیماری خطرناکی است که عوارض طولانی مدتی را برای بهبودیافتگان به همراه خواهد داشت. افرادی که به این ویروس دچار می شوند، حتی پس از بهبودی نیز دچار عوارضی مانند خستگی، مه مغزی، مشکل در تمرکز، سرفه، خارش گلو و ... می شوند و ممکن است این عوارض تا طولانی مدت همراه آنها باقی بماند. در این بخش از بهداشت و سلامت پلاس وی به بیان علت سندرم خستگی در بهبود یافتگان کرونا و درمان آن می پردازیم.

سندرم خستگی یا آنسفالومیلیت میالژیک

بسیاری از افرادی که عفونت کووید 19 را از سر می گذرانند، با عارضه بهداشتی طولانی مدتی به نام سندرم "خستگی پس از ویروس" مواجه خواهند شد. سندرم خستگی پس از ویروس که به نام "آنسفالومیلیت میالژیک" نیز شناخته می شود که ارتباطی با کار زیاد، اضطراب یا بی خوابی ندارد، بلکه از نوع شدید و خطرناک بوده و حتی با استراحت از بین نمی رود. سندرم خستگی در بهبود یافتگان کرونا می تواند باعث آسیب قلبی، مشکلات عصبی مانند سکته مغزی و آسیب های ریوی شود. این بیماری به بیماری آنسفالومیلیت میالژیک (ME) معروف است که در سیستم عصبی، ایمنی و متابولیک بیماران مشکلاتی به وجود می آورد.

سندرم خستگی مزمن در بهبود یافتگان از بیماری طوری است که آن ها پس از انجام کارهای روزانه مانند دوش گرفتن یا خرید از مغازه احساس خستگی شدید می کنند و زمانی که به سرعت از جای خود برمی خیزند احساس سرگیجه و ضعف می کنند. برخی مبتلایان به این سندرم برای روز ها و هفته ها بستری می شوند، اما با وجود استراحت و خواب حالشان بهتر نمی شود. خوشبختانه افراد مبتلا به سندرم پس از ویروس با گذشت زمان و به تدریج بهبود می یابند.

علت سندرم خستگی در بهبود یافتگان کرونا

خستگی و مه مغزی پس از بهبود کرونا ممکن است ناشی از یک تجمع التهابی باشد. علت اصلی بروز این خستگی مربوط به سیتوکین هایی است که از سد خونی مغزی بیمار عبور کرده و بر مغز آن ها تاثیر می گذارند و می توانند به علائم پس از ویروسی منجر شوند.

سیتوکین های ضد التهابی از سد خونی مغزی از هیپوتالاموس که وظیفه تنظیم دمای بدن و کنترل ترشح هورمون دارد، عبور می کنند و منجر به اختلال عملکرد هیپپوتالاموس می شود. اختلال در هیپپوتالاموس عوارضی مانند تب بالا، اختلالات خواب، ناهنجاری های شناختی و خستگی شدید را به دنبال دارد.عدم تعادل هورمونی، عفونت های ویروسی، مشکلات سیستم ایمنی بدن از دیگر علل سندرم خستگی در بهبود یافتگان کرونا می باشند. متخصصان می گویند یکی از دلایلی که بیماران کرونایی احساس خستگی می کنند به لخته شدن خون باز می گردد.

اختلال در عملکرد میتوکندری، اختلال در سیستم لنفاوی و نقص در سلولهای خاص موسوم به میکروگلیا نیز ممکن است سبب بروز خستگی در بهبودیافتگان کرونا گردد. خستگی می تواند نشانه بسیاری از بیماری ها مانند عفونت ها یا اختلالات روانی باشد.

خستگی بعد از کرونا ؛ مشکلی که زنان کرونایی بیشتر از مردان دارند

احتمالاً خانم ها بیش از مردان این علامت کووید را در طولانی مدت تجربه می کنند. کرونا بر اساس عوامل مختلفی مانند سن، بیماری های زمینه ای و غیره، اثرات متفاوتی روی افراد دارد. حتی جنسیت نیز می تواند تجربه بیماری کووید را در افراد تغییر دهد. طبق تحقیقات جدید ؛ علامت بلند مدت در کووید همان خستگی است که معمولاً در خانم ها مدت زمان بیشتری تجربه می شود.

یافته های مطالعاتی بین 128 بیمار با تست مثبت ابتلا به کووید نشان می دهد که بیش از نیمی از این شرکت کننده ها خستگی مداوم را حتی ده هفته بعد از ریکاوری تجربه کردند و اصلا فرقی نداشت که میزان شدت کووید در آن ها تا چه حد بود. اگر چه که این علامت بلند مدت می تواند هر فردی را درگیر کند اما در بین خانم ها شیوع بیشتری داشته است.

تقریباً بیش از نصف بیماران خانم بودند و دو سوم آن ها خستگی مداوم را گزارش کردند. همچنین سندرم خستگی مزمن می تواند افراد در هر سنی را تحت تاثیر قرار دهد اما در سالمندان و مبتلایان به بیماری های زمینه اثرگذاری طولانی تری دارد با این حال همه افراد پس از بهبودی از ویروس کرونا دچار خستگی مزمن نمی شوند و شدت این موضوع به توانایی جسمی خود بیمار و بیماری های زمینه ای فرد بستگی دارد.

خستگی بعد از کرونا ربطی به بستری در بیمارستان یا منزل ندارد

این که این افراد سابقه بستری شدن در بیمارستان را بر اثر کرونا داشتند یا نه، تاثیری روی تجربه آن ها در خستگی نداشت. از بین این 128 نفر، فقط 71 نفر آن ها در بیمارستان بستری بودند و 57 نفر باقیمانده در منزل مانده بودند. خستگی ربطی به بیمارستان رفتن بر اثر کرونا ندارد و می تواند هر دو دسته را به یک اندازه درگیر کند. تعداد زیادی از انسان ها در کل دنیا از بیماری کرونا ریکاوری شدند اما خستگی همچنان کیفیت زندگی آن ها را تحت تاثیر قرار داده است.

درمان خستگی پس از بهبود کرونا

برای اینکه خستگی بعد از کرونا بهبود یابد، متخصصان توصیه هایی را به بیماران ارائه می کنند تا به مرور زمان خستگی پس از ابتلا به کرونا ویروس درمان شود:

متخصصان بر اهمیت بهداشت خواب تاکید می کنند. بعضی اوقات مصرف داروهای خواب آور یا حتی ضد افسردگی با دوز کم برای بهبود کیفیت خواب توصیه می شود.

• مراقبه و یوگا برای بهبود این سندرم مفید است.
• ورزش درمانی نیز برای بهبود ضروری است اما ورزش های شدید و هوازی می تواند برای بیماران مبتلا به سندرم خستگی مزمن مضر و خطرناک باشد.
• افراد مبتلا به سندرم خستگی باید از مصرف محرک ها بپرهیزند.
• افراد مبتلا به سندرم خستگی باید رژیم غذایی خود را کنترل کنند.
• افراد مبتلا به سندرم خستگی باید یک روال معمول خواب، ایجاد کرده و به طراحی اتاق خواب دقت کنند و یک برنامه خواب ثابت تنظیم نمایند و از چرت زدن های روزانه بپرهیزند و مطمئن شوند محیط خواب مناسبی دارند.
• این افراد می توانند از گوش بند و چشم بند برای سکوت و خواب بهتر کمک بگیرند، اتاق را به اندازه کافی تاریک کنند و از خوردن نوشیدنی های کافئین دار و شام دیر وقت بپرهیزند.
• افراد مبتلا به سندرم خستگی باید در صورت امکان، صبح ها پیاده روی کنند.
• این افراد برای به دست آوردن بهبودی باید تلاش کنند هر روز تعداد کمی از فعالیت های ضروری فیزیکی و ذهنی را انجام دهند.
• افراد مبتلا به سندرم خستگی باید به سرگرمی های مورد علاقه خود مثل مطالعه، تماشای تلویزیون، هم صحبتی با یک دوست که انرژی کمی صرف می کنند، بپردازند و به خود فرصت بهبودی دهند و از دیگران در فعالیت های روزانه و شغلی شان کمک بگیرند.
• افراد مبتلا به سندرم خستگی باید به ذهن و جسم خود استراحت داده و استفاده از تلویزیون، موبایل و رسانه های اجتماعی را کاهش دهند زیرا استراحت با عفونت ناشی از ویروس مقابله می کند.