چگونه متوجه زردی نوزاد شده و در خانه درمان کنیم؟ +علائم

آنچه باید در مورد زردی نوزاد و روش های درمان آن در خانه بدانید

یکی از بیماری هایی که در بدو تولد موجب نگرانی والدین می شود زردی نوزادان است. این بیماری در مراحل اولیه کم خطر بوده و در منزل نیز قابل درمان می باشد. والدین می خواهند که نوزادشان همیشه سالم باشد؛ از زمانی که به دنیا می آید، تا زمانی که بزرگ شود. یک چیزی که هیچ کس منتظرش نیست، یک نوزاد جدید، با زردی است ولی دلیل آن چیست؟

علت زردی نوزاد چیست؟ نوزاد چرا زردی می گیرد؟

زردی در نوزادان به دلیل میزان بالایی از بیلی روبین در بدنشان ایجاد می شود.این بیماری، سبب ایجاد رنگدانه زرد در پوست و سفیدی چشم می شود. این شرایط بسیار رایج است و در اکثر موارد به نوزاد آسیب نمیرساند.

بیلی روبین یک رنگدانه زرد رنگ است ،که به طور طبیعی از طریق تجزیه گلبول های قرمز در تمام بزرگسالان و کودکان تولید می شود. این بیلی روبین در کبد پردازش می شود سپس از طریق ادرار و مدفوع دفع می شود.

این فرآیند به طور معمول هم در بزرگسالان و هم در کودکان اتفاق می افتد و هنگامی که این روند مختل نشود، باعث ایجاد زردی می شود اما در مورد نوزادان، کبد آنها هنوز نابالغ است . و برای پردازش بیلی روبین، ممکن است چند ساعت تا چند روز طول بکشد، تا شروع به پردازش کند.

در طول این دوره، طبیعی است که کودک مبتلا به زردی شود. این زردی نوزاد، پس از اینکه کبد شروع به کار کردن به طور طبیعی می کند، از بین می رود در حالی که در اکثر موارد، زردی نوزادان نگران کننده نیست، اما گاهی اوقات ممکن است نشانه ای از یک مشکل اساسی باشد. زردی که در طولانی مدت از بین میرود ،باعث ایجاد مشکلات پزشکی می شود.

علل دیگر زردی نوزاد

• نوزادانی که زودتر از موعد به دنیا می آیند ،به احتمال بیشتری دچار زردی می شوند.
• نوزادانی که قبل از هفته 37 بارداری به دنیا می آیند، به احتمال بسیار زیاد دچار زردی می شوند.
• نوزادانی که تغذیه درست ندارند، نیز می تواند یکی دیگر از دلایل زردی باشد.
• بعضی از علل زردی در نوزاد تازه متولد شده ،کبد نابالغ است که قادر به پردازش مقدار طبیعی بیلی روبین در بدن کودک نمی باشد که معمولاً بدون مداخله پزشک هم رفع میشود. کبودی و یا آسیب داخلی در طی زایمان نیز باعث ایجاد زردی در نوزاد می شود. کودک ممکن است مشکلات کبدی و ناهنجاری های ناشی از ضربه داشته باشد ؛ همچنین گلبولهای قرمز غیر طبیعی ممکن است دلیلی برای میزان غیر طبیعی بالای بیلی روبین باشند.
• کمبود آنزیم عفونت هم می تواند باعث ایجاد زردی در نوزادان شود.

عوارض نگران کننده زردی نوزاد

این عوارض شامل :آسیب مغزی، فلج مغزی و یا حتی ناشنوایی است.

از کجا متوجه زردی نوزاد شویم؟ راه تشخیص چیست؟ 

تشخیص زردی پوست زمانی سخت خواهد شد که پوست نوزاد تیره باشد در این موارد زردی در جاهای دیگر ممکن است واضح تر باشد از جمله:

سفیدی چشم ، داخل دهان ، کف پا و کف دست

زردی نوزاد از کدام قسمت بدنش شروع می شود؟

زردی نوزاد از قسمت سر شروع شده و به سمت شانه های، تنه و در نهایت پاها ادامه پیدا می کند. در صورتی که سطح بیلی روبین بسیار بالا باشد زردی در زیر زانو و حتی کف دست ها هم ظاهر می شود.

نشانه زردی در نوزادان چیست؟

زردی در نوزادان می تواند به راحتی مشخص شود .که معمولاً در عرض یک یا دو روز پس از تولد شروع می شود. زرد شدن پوست معمولاً از صورت شروع میشود و سپس به تدریج به بقیه بدن گسترش می یابد.

برای مطمئن شدن، به آرامی روی پوست فشار دهید در ناحیه فشرده شده، قسمت زرد رنگ ایجاد می شود اگر چنین موردی مشاهده کردید قبل از هر اقدامی با پزشک خود مشورت کنید.

نشانه های کلی وجود زردی در نوزاد شامل :

• ظاهر بیمار و ضعیف
• تب و تغذیه ضعیف

نوزادی که زردی دارد می تواند :

• ادرار زرد و تیره رنگ داشته باشد در صورتی که باید بی رنگ باشد.
• مدفوع بی رنگ داشته باشد در حالی که باید زرد یا نارنجی باشد.
• در مک زدن سینه مادر و تغذیه ضعیف باشد.
• خواب آلود باشد و گریه با صدای بلند داشته باشد.

علائم نگران کننده زردی نوزاد

در بیشتر موارد ،نوزاد و مادر ظرف 72 ساعت بعد از تولد، از بیمارستان ترخیص می شوند.

در چنین مواردی مهم است که چشم نوزاد را برای زردی چک کنید و مراقب نشانه های زیر باشید:

• کودک شما به درستی غذا نمیخورد.
• به نظر می رسد که کودک مضطرب و خسته است و گریه های بلند می کند.
• رنگ زرد و سایه سیاه در کودک .
• کودک که دارای تب بیش از 100 درجه فارنهایت است.

معمولا در چند روز اول کار خاصی برای مراقبت از کودک وجود ندارد.فقط مقدار و کیفیت تغذیه مورد بررسی قرار گیرد.

اگر میزان زردی بالا به نظر برسد، نوزاد معمولا در بیمارستان نگهداری می شود و تحت درمان فتوتراپی قرار می گیرد ؛ فتوتراپی ،باعث کاهش بیلی روبین در بدن نوزاد می شود . اگر مسئله دیگری وجود نداشته باشد، ممکن است بعضی از داروهای خانگی برای درمان زردی را امتحان کنند.

اما تنها دانستن علت و عوارض آن کافی نیست و درباره زردی در نوزادان بیشتر نیاز به اطلاعات خواهیم داشت علاوه بر بررسی نشانه ها در این بخش از سلامت نوزاد در نمناک می خواهیم که چند راهکار خانگی برای درمان و کاهش زردی در نوزادان را مطرح کنیم.

بهترین درمان های خانگی زردی نوزاد

نور خورشید:

اگر کودک نیازی به فتوتراپی نداشته باشد، می توانید از نور خورشید کمک بگیرید. نگه داشتن کودک در نور خورشید بسیار تاثیرگذار می باشد فقط مراقب باشید که در معرض مستقیم نور خورشید قرار نگیرد، که ممکن است باعث آفتاب سوختگی کودک شود.

آب جوانه ی گندم:

آب جوانه ی گندم کمک می کند تا سموم از بدن کودک دفع شود. اگر کودک با شیر خشک تغذیه می شود، می توان چند قطره آب جوانه ی گندم را به آن افزود. اگر کودک توسط شیر مادر تغذیه می شود، مادر باید خودش آب جوانه ی گندم را مصرف کند، زیرا از طریق شیر مادر به کودک می رسد.

شیردهی مداوم:

کودک باید به طور منظم تغذیه شود، اگر او به هر دلیلی نمی تواند از شیر مادر استفاده کند، باید با شیر خشک سیر شو ، تا 12 وعده غذا در روز برای کودک مفید است. تغذیه منظم کمک می کند تا بیلی روبین شسته شود و به کارکرد کبد کمک می کند و همچنین بدن نوزاد آب کافی خواهد داشت.

به طور موقت شیر مادر را متوقف کنید:

در بعضی کودکان، شیر مادر موجب پیشرفت زردی می شود در این حالت مادر باید شیردهی را برای مدتی متوقف کند. همزمان با آن کودک باید با شیرخشک تغذیه شود و مادر نیز شیرش را بدوشد، تا زمانی که او بخواهد دوباره شیر بنوشد، شیر کافی داشته باشد.

شیرخشت و ترنجبین مشهورترین درمان خانگی زردی نوزاد

این ترکیب عالی که ترکیبی است از شیرخشت ، گزانگبین و ترنجبین یکی از موثرترین روشهای درمان زردی نوزاد است ؛ برای تهیه این نسخه خانگی درمان زردی نوزاد از گزانگبین و ترنجبین مقدار 100 گرم و شیرخشت 10 گرم تهیه و با یک ظرف 4 لیتری عرق بید یا بیدکاسنی مخلوط و سپس با پارچه ای نازک صاف کنید .

مایع بدست آمده طعمی شیرین داشته و دارای خواص درمانی معجزه آسایی برای درمان زردی نوزاد و همچنین باعث ازدیاد شیر مادر خواهد شد ، ترکیب خوشمزه ای که تهیه کردید را در یخچال نگهداری کنید و طی روز زمانی که تمایل به مصرف مایعات داشتید میل کنید.

** توجه :این ترکیب با اثر بر شیر مادر باعث بهبود و درمان نوزاد می شود یعنی نباید آن را به نوزاد بدهید و فقط باید خودتان مصرف کنید.***

درمان زردی نوزاد با عصاره عناب:

عصاره ی عناب برای درمان زردی نوزادان مفید است، میتوان بعد از مشورت با پزشک چند قطره از این عصاره را به کودک خوراند تا به درمان زردی کمک کند.

مواد مکمل همراه با شیر خشک:

اگر کودک شما شیرخشک می خورد، پزشک می تواند مکملی تجویز کند، که به درمان زردی کمک کند.

حمام نوزاد با گل بنفشه و گل ختمی:

یکی از درمان هایی که برخی متخصصان طب سنتی آن را پیشنهاد می دهند حمام کردن نوزاد با عصاره یا جوشانده گیاه دارویی گل بنفشه و گل ختمی است. برای انجام این روش ساده کافیست با اضافه کردن گیاه گل بنفشه و ختمی به آب گرم داخل وان یا ظرف کوچکی که نوزاد در ان قرار گیرد او را حمام کنید.

درمان با لامپ های مخصوص:

لامپ های خورشیدی مخصوصی به عنوان یک درمان جایگزین به جای فتوتراپی در بیمارستان ها موجود هستند. لامپ درمانی موجب شکست بیلی روبین می شود و از راه ادرار دفع می شود.

فوتوتراپی برای زردی نوزاد:

فوتوتراپی روشی است که در خانه هم انجام می شود، کودک داخل یک پتو پیچیده می شود و فوتوتراپی می شود تا زردی بهبود یابد.

مصرف مکمل های گیاهی توسط مادر:

مادر مکمل های گیاهی مانند چای کامفری، قاصدک و گل نپتون را مصرف می کند، این محصولات گیاهی سم زدای طبیعی است و کودک از طریق شیر مادر از فواید آنها بهره مند می شود.

نکات مهم تغذیه مادر هنگام وجود زردی در نوزاد

توجه داشته باشید که زمانی که نوزاد زردی دارد مادر از خوردن غذاهای با طبع گرم بایستی خودداری کند.

مادران شیرده هنگام زردی نوزادشان عرق کاسنی و شاهتره به نسبت مساوی مخلوط کرده؛ روزی 3 استکان مصرف کنید.

اگر طبع گرم تری دارید می توانید از عرقیجات خنک تر دیگر مانند عرق گشنیز، بید، خارشتر و همیشه بهار یا جوشانده گیاهانی مثل عناب، بنفشه، همیشه بهار، پنیرک، تخم گشنیز، تخم کاسنی، تخم کاهو، تخم خرفه، پوست بید و مانند آنها را هم به برنامه درمانی اضافه کنید.

برای جلوگیری از بروز زردی در نوزاد مادران شیرده بهتر است مصرف شیرینی ها، غذاهای پرچرب، سرخ کرده، پرادویه، انواع بستنی، فالوده و مواد نشاسته ای را در ماه های آخر بارداری کم کرده و حتی اگر می توانند قطع کنند.

*** توجه داشته باشید که در شرایط خاص جسمی نوزاد و بالا بودن میزان زردی حتما باید به پزشک مراجعه کنید و از روش های پیشنهادی برای درمان زردی نوزاد در خانه به هیچ وجه بدون مشورت با پزشک استفاده نکنید. ***