کمبود و فقر آهن ؛ علائم و راههای درمان را بدانید
آهن یکی از مواد معدنی مهم در بدن انسان است که اگر از مقدار طبیعی کمتر باشد با علائمی مثل سردرد،سرگیجه،ضعف و بی حالی بروز می کند و بیشتر کودکان و دختران نوجوان و زنان باردار و سالمندان در معرض فقر آهن یا کم خونی هستند. فقر آهن یا کم خونی در عده زیادی از مردم به خصوص زنان وجود دارد که می تواند باعث ضعف و بی حالی شود ، توجه به تغذیه مناسب یکی از روش هایی است که می تواند از بروز کم خونی جلوگیری کند.
علاوه بر آن استفاده از مواد غذایی که جذب آهن را در بدن زیاد می کند نیز کمک کننده می باشد. کمبود آهن در کم خونی یکی از شایع ترین نوع کم خونی است در وضعیتی که خون، به اندازه کافی گلبول های قرمز سالم ندارد . گلبول های قرمز اکسیژن را به بافتهای بدن منتقل میکنند همانطور که از اسمش بر می آید،کمبود آهن در کم خونی به علت آهن ناکافی است.
بدون آهن کافی، بدن شما نمیتواند به اندازه کافی ماده در گلبول های قرمز تولید کند که آنها را قادر به حمل اکسیژن کند.(هموگلوبین) در نتیجه کمبود آهن در کم خونی ممکن است باعث خستگی و تنگی نفس شما شود.
معمولا کمبود آهن در کم خونی را با مکمل های آهن کنترل میکنند ، گاهی اوقات آزمایش ها و درمان های اضافی برای کمبود آهن در کم خونی ضروری است،مخصوصا زمانی که پزشک شما مشکوک به خون ریزی داخلی باشد.
دلیل کم خونی و فقر آهن چیست؟
علائم کبمود آهن :
در ابتدا ممکن است کمبود آهن در کم خونی خیلی خفیف باشدو نادیده گرفته شود اما چون بدن ،کمبود آهن در کم خونی را بدتر میکند، علائم و نشانه ها تشدید میشود.
علائم و نشانه های ناشی از فقر آهن عبارتند از:
_خستگی شدید
_ضعف
_پوست رنگ پریده
_درد قفسه سینه
_ضربان قلب
_و یا تنگی نفس
_سردرد، سرگیجه
_دست و پاهای سرد
_التهاب و درد در زبان شما
_ناخن های شکننده
_اشتیاق غیر معقول برای مواد غیر غذایی مانند یخ ، خاک ، نشاسته اشتهای کم ،بخصوص در نوزادان و کودکان دارای کمبود آهن در کم خونی.
کم خونی چه علایم و عوارضی دارد؟
چه زمانی باید برای مشکل فقر و کمبود آهن نزد پزشک بروید؟
زمانی که این علائم و نشانه هارا در خودتان و یا کودکتان مشاهده کردید نزد پزشک بروید ، کمبود آهن در کم خونی چیزی نیست که خودتان تشخیص دهیدو درمان کنید بنابراین به جای مصرف مکمل ها خودتان نزد پزشک بروید. بیش از حد بودن آهن در بدن، خطرناک است زیرا انباشته شدن آهن میتواند به کبد شما آسیب برساند و عوارض دیگری داشته باشد.
علل و دلایل کمبود آهن :
کمبود آهن در کم خونی زمانی اتفاق می افتد که بدن شما آهن کافی برای تولید هموگلوبین ندارد. هموگلوبین بخشی از گلبول های قرمز خون است که، خون را قرمز رنگ میکند و گلبول های قرمز را برای حمل اکسیژن در بدن شما توانا میکند. اگر شما به اندازه کافی آهن مصرف نکنید و یا بیش از حد آهن از دست بدهید ،بدنتان نمیتواند به اندازه کافی هموگلوبین تولید کند ودر نهایت کمبود آهن در کم خونی ایجاد خواهد شد.
علائم شایع کم خونی چیست؟
علل و علائم کمبود آهن در کم خونی عبارتند از:
از دست دادن خون:
خون درون گلبول های قرمز شامل آهن است پس اگر شما خون ازدست بدهید،آهن نیز از دست داده اید.زنان با عادت ماهیانه های سنگین در معرض خطر کمبود آهن در کم خونی هستند، زیرا در طول دوران قاعدگی خون ریزی میکنند. آهسته شدن خون ریزی مزمن در بدن،مانند زخم معده، فتخ ،پولیپ روده بزرگ و یا سرطان کورولکتال میتواند باعث کمبود آهن در کم خونی شود. خون ریزی دستگاه گوارش میتواند به دلیل مصرف مداوم از برخی داروهای ضد درد به ویژه آسپرین باشد.
کمبود آهن در رژیم غذایی شما:
بدن شما به طور منظم آهن را از مواد غذایی که میخورید دریافت میکند اگر شما مقدار کمی آهن مصرف کنید،با گذشت زمان بدن شما مبتلا به کمبود آهن میشود.نمونه هایی از غذاهای غنی از آهن مانند:گوشت ،تخم مرغ،سبزیجات برگ سبز و غذاهای غنی از آهن ، برای رشد و توسعه مناسب نوزاد و کودکتان نیاز به آهن در رژیم غذایی خود دارای آهن.
ناتوانی در جذب آهن:
آهن از مواد غذایی در روده کوچک شما جذب خون میشود یک اختلال روده ای مانند بیماری سلیاک که توانایی روده شما در جذب مواد مغذی از غذای هضم شده را تحت تاثیر میگذارد، میتواند کمبود آهن را ایجاد کند.اگر بخشی از روده کوچک شما توسط جراحی برداشته شود و یا ازبین برود،ممکن است بر توانایی شما در جذب آهن و سایر مواد مغذی تاثیر بگذارد.
بارداری:
بدون مکمل های آهن،کمبود آهن در کم خونی در بسیاری از زنان باردار اتفاق می افتد زیرا آهن ذخیره شده نیاز دارد که حجم خون خود را افزایش دهد ،تا منبع هموگلوبین برای رشد جنین باشد.
علت کم خونی در دوران بارداری
عوامل خطر کم خونی :
این گروه از مردم ممکن است خطر ابتلا به کمبود آهن در کم خونی را داشته باشند:
زنان:
از آنجا که زنان در طی دوران قاعدگی خود خون از دست میدهند، به طور کلی در معرض کمبود آهن در کم خونی هستند.
نوزادان و کودکان:
نوزادان بخصوص آنهایی که هنگام تولد کم وزن هستند و یا زودتر از موعد متولد میشوند،کسانی که آهن کافی از شیر مادر و یا شیر خشک دریافت نمیکنند،میتوانند خطر ابتلا به کمبود آهن را داشته باشند.
کودکان به آهن اضافی در هنگام رشد خود نیاز دارند:
اگر کودک شما یک رژیم غذایی متنوع و سالم نداشته باشد ممکن است در معرض کم خونی قرار بگیرد.
درمان کم خونی کودکان با تغذیه مناسب
گیاهخواران:
افرادی که گوشت نمیخورند،اگر دیگر غذاهای غنی از آهن را مصرف نکنند،ممکن است ابتلا به کمبود آهن در کم خونی را افزایش دهند.
اهدا کنندگان خون:
کسانی که به طور مکرر و منظم خون اهدا میکنند ،خطر ابتلا به کمبود آهن در کم خونی را افزایش میدهند زیرا اهداء خون ذخایر آهن را ازبین میبرد. هموگلوبین پایین ناشی از اهداء خون ممکن است یک مشکل موقت باشد که میتوانید باخوردن غذاهای غنی از آهن آن را برطرف کنید ؛اگر شما به دلیل کم بودن هموگلوبین نمیتوانید خون اهدا کنید و اگر نگران هستید با پزشکتان مشورت کنید.
علت کمبود و فقر آهن
عوارض جانبی کم خونی و کمبود آهن :
کمبود آهن در کم خونی معمولا باعث عوارض نمیشود،با این وجود کمبود آهن در کم خونی میتواند شدید باشد و مشکلات سلامتی را ایجاد کند از جمله:
مشکلات قلبی:
کمبود آهن در کم خونی ممکن است باعث ایجاد ضربان های تند و نامنظم شود قلب شما باید خون بیشتری را پمپاژ کند ،تا کمبود اکسیژن خون شما در هنگام کم خونی را جبران کند.این میتواند منجر به نارسایی قلبی شود.
مشکلات دوران بارداری:
در زنان باردار،کمبود آهن در کم خونی باعث ابتلا به زایمان زودرس و کمبود وزن نوزاد میشود.اما این وضعیت در زنان بارداری که مکمل های آهن را به عنوان بخشی از مراقبت های قبل از زایمان خود مصرف میکنند،قابل پیشگیری است.
مشکلات رشد:
مشکلات کمبود آهن در نوزادان و کودکان میتواند منجر به کم خونی و همچنین رشد و تکامل با تاخیر شود.علاوه بر این،کمبود آهن در کم خونی با افزایش حساسیت به عفونت همراه است.
کم خونی و فقر آهن در نوزادان
پیشگیری از کمبود آهن:
با انتخاب مواد غذایی غنی از آهن میتوانید خطر ابتلا به کمبود آهن در کم خونی را کاهش دهید.
غذاهای غنی از آهن را انتخاب کنید که عبارتند از:
- گوشت قرمز،گوشت خوک و مرغ
- غذاهای دریایی
- لوبیا
- سبزیجات برگ سبز تیره مانند اسفناج
- میوه خشک شده مانند کشمش و زرد آلو
- غلات غنی شده از آهن نان و پاستا
- نخود فرنگی
بدن شما از گوشت نسبت به منابع دیگر آهن بیشتری جذب میکند .اگر تصمیم دارید که گوشت نخورید،نیاز دارید که مصرف دیگر غذاهای غنی از آهن و گیاهان را افزایش دهید، تا به اندازه کسانی که گوشت میخورند آهن جذب کنید.
درمان کم خونی با درمان های خانگی
غذاهای حاوی ویتامین c را برای افزایش جذب آهن انتخاب کنید:
شما میتوانید جذب آهن بدن خود را از طریق نوشیدن آب مرکبات و خوردن غذاهای غنی از ویتامین c، در همان زمان که غذاهای آهن دار میخورید،را بالا ببرید.ویتامین c در آب مرکبات،مانند آب پرتغال میتواند به جذب آهن بدن شما کمک کند.
ویتامین c همچنین در:
کلم بروکلی
گریپ فروت
کیوی
سبزیجات برگ سبز
خربزه
پرتغال
فلفل
توت فرنگی
نارنگی
گوجه فرنگی ها پیدا میشود.
درمان خانگی کم خونی با گوجه فرنگی
جلوگیری از کم خونی در نوزادان:
برای جلوگیری از کمبود آهن در کم خونی در نوزادان در یک سال اول ، نوزاد خود را با شیر مادر و یا شیر خشک تقویت شده با آهن، تغذیه کنید.شیر گاو منبع آهن خوبی برای نوزادان نیست و برای کودکان زیر یک سال توصیه نمیشود. بعد از شش ماهگی برای جذب بیشتر آهن، کودک خود را با حبوبات غنی شده از آهن و یا گوشت خام حداقل دوبار در روز تغذیه کنید. بعد از یک سال مطمئن شوید که کودک شما بیش از 20اونس(591میلی لیتر)شیر در روز نمینوشد.شیر بیش از حد ، جای غذاهای دیگر را میگیرد از جمله آنهایی که غنی از آهن هستند.
پیشگیری از کم خونی نوزادان با شیر مادر
درمان های خانگی فقر آهن و کم خونی
12 درمان خانگی پیشنهاد این بخش از سلامت پلاس وی برای کم خونی که میتواند به شما کمک کند تا انرژی بدن خود را افزایش دهید و بدن خود را به حالت طبیعی برگردانید.از مواد مغذی که در خانه وجود دارد استفاده کنید.
1.خرما:
همانطور که ما از درمان های خانگی برای کم خونی استفاده میکنیم،ابتدا از یک چیز شیرین شروع میکنیم خرما،منبع غنی از ویتامین c و آهن است.نه تنها آهن اضافی ،بلکه مواد مغذی،ویتامین c را تولید میکند که به افزایش جذب آهن بدن شما کمک میکند.
2 عدد خرما را در یک لیوان شیر به مدت یک شب قرار دهید.
صبح روز بعد قبل از خوردن صبحانه شیر و خرما را بخورید.
هر روز این درمان را تکرار کنید، تا بهبودی در وضعیت خود را مشاهده کنید.
درمان کم خونی با خرما
2. دانه های کنجد سیاه:
دانه های کنجد سیاه یکی دیگر از داروهای اصلی برای کم خونی هستند به دلیل وجود آهن در آن. باور کنید یا نه، ¼ فنجان دانه کنجد حاوی نزدیک به 30 درصد آهن است.
2 قاشق غذاخوری از دانه های کنجد سیاه را به یک لیوان آب اضافه کنید و حداقل 3 ساعت به همان شکل باقی بگذارید.
آب را بیرون بریزید و دانه ها را رنده کنید.
به مخلوط 1 قاشق غذاخوری عسل اضافه کنید و خوب هم بزنید.
این مخلوط را دو بار در روز مصرف کنید.
3. انار:
ساده ترین راه برای به دست آوردن مواد مغذی انار، مخلوط کردن یک فنجان آب انار با 1/4 قاشق چایخوری دارچین پودری و 2 قاشق غذاخوری عسل است.
هر صبح به جای صبحانه بنوشید.
یا میتوانید نصف انار را برای صبحانه میل کنید.
کم خونی را با انار درمان کنید
4. اسفناج:
اسفناج به شما قدرت میدهد ؛ از آنجا که دارای آهن است، اسفناج یکی دیگر از بهترین داروهای خانگی برای کم خونی است. اسفناج همچنین دارای دو ماده غذایی دیگر است که برای درمان انواع کم خونی مهم هستند، که به کمبود آهن وابسته نیستند. ویتامین B12 و اسید فولیک است که به افزایش سطح انرژی کمک می کنند.
آب برگ اسفناج را به آبمیوه خود اضافه کنید.
همچنین می توانید سوپ اسفناج درست کنید.
یک عدد سیر خرد شده را به همراه پیاز و روغن زیتون را به مخلوط کن با کمی آب اضافه کنید.
مایع را در یک تابه بریزید و به مدت 5 تا 7 دقیقه آن را طبخ کنید.
آب میوه یا سوپ را دو بار در روز مصرف کنید.
5. شیره ی چغندر سیاه:
1 قاشق غذاخوری شیره چغندر سیاه را به یک فنجان آب گرم یا شیر اضافه کنید.
این را دو بار در روز بخورید، مخصوصا اگر کم خونی را در دوران بارداری تجربه کرده اید.
یا 2 قاشق شیره چغندر سیاه را با یک لیوان آب و سرکه سیب ترکیب و مصرف کنید.
درمان های خانگی برای کمبود آهن
6. چغندرقند:
تکه کوچکی از ریشه چغندر را در مخلوط کن ریخته وبا آبمیوه مورد علاقه میکس کنید، و روزانه مصرف کنید.
ریشه چغندر را در وعده غذایی خود استفاده کنید آن را در سالاد بریزید . مصرف پوست چغندر مواد مغذی بالایی دارد.
7. موز؛
اضافه کردن موز به مخلوط آبمیوه بهترین روش استفاده است شما همچنین می توانید یک موز رسیده را همراه با 1 قاشق غذاخوری انگور هندی مخلوط کنید و چند بار در روز این مخلوط را مصرف کنید یا به سادگی یک موز را همراه با وعده غذایی و یا به عنوان یک میان وعده هر روز بخورید.
8. سیب:
ما این را چندین بار پیشنهاد دادیم، اما این میوه در دستورالعمل همه آبمیوه ها وجود دارد، بنابراین مطمئن شوید که آن را به آبمیوه گیری خود اضافه کنید.
عصاره آب سیب و آب چغندر را با 1 قاشق غذاخوری عسل مخلوط کنید.
اضافه کردن سیب به بلغور جو دوسر،در سالاد یا خوردن آنها به عنوان یک میان وعده.
به صورت روزانه 2 تا 3 سیب مصرف کنید.
فواید سیب برای درمان کم خونی
9. زغال اخته:
2 قاشق چای خوری زغال اخته را به یک فنجان برنج اضافه کنید و بپزید.
شما همچنین می توانید 2 قاشق غذاخوری دانه زغال اخته را در ¼ فنجان شیر خیس کنید و صبح روز بعد آن را بنوشید.
روزانه مصرف شود.
10. توت سیاه خشک شده:
تعداد زیادی توت خشک شده را شبانه در آب خیس کنید.
صبح روز بعد توت ها را قبل از صبحانه میل کنید.
این دارو را چندین هفته تکرار کنید.
11. زردچوبه:
کسانی که مبتلا به کم خونی نوع کافا هستند، باید یک فنجان ماست دو بار در روز، صبح و بعد از ظهر، با یک قاشق چای خوری زردچوبه مصرف کنند.
در کم خونی نوع کافا، فرد ممکن است تورم داشته باشد و پوست سرد و خشن شود.
این درمان در تعادل کافا دوشا بدن موثر است.
اگر کم خون هستید زردچوبه با ماست بخورید
12آب مسی؛
آب مایع در مس بسیار سالم است. هر روز صبح مقداری آب در مخزن مسی ذخیره کنید.
این کمک می کند تا بدن شما با مواد معدنی طبیعی پر شود و همچنین برای درمان ریزش مو بسیار مفید است.
چطور آهن بیشتری جذب کنیم؟
بسیاری از ترکیبات که به وفور هم در مواد غذایی روزانه ما یافت می شوند، از جذب آهن در بدن جلوگیری می کنند. این مواد شامل اگزالات ها، تانن ها، فیتات ها، فسفات ها و مصرف بیش از اندازه فیبرها هستند. یکی از رفتارهای غذایی اشتباه، مصرف چای بلافاصله پس از میل غذاست. چای محتوی تانن و تئین است که این ترکیبات مانع از جذب آهن می شوند. اگزالات در بسیاری از میوه ها و سبزیجات یافت می شود.
یکی از این ترکیبات اسفناج است که محتوی مقادیر بالایی اگزالات است. علاوه بر آن اسفناج منبع آهن گیاهی هم هست. بسیاری از افراد فکر می کنند بورانی اسفناج به خاطر دارا بودن ماست که منبع کلسیم است، مانع از جذب آهن می شود، اما واقعیت آن است که اگزالات موجود در اسفناج جذب آهن را مختل می کند نه کلسیم ماست. مهم ترین منبع فیتات، حبوبات و مهم ترین منبع فسفات، نوشابه ها هستند.
