یوسف حاتمی کیا پسر ابراهیم حاتمی کیا در فیلم سینمایی چ دستیار دوم کارگردان بود. او مستندی از پشت صحنه فیلم چ ساخته که شامل 9 آیتم است و در هر بخش یکی از موارد فیلم چ مرور می شود.
یوسف لیسانس سینما با گرایش تدوین از دانشکده سینما و تئاتر خوانده و تاکنون چند فیلم مستند و کوتاه کارگردانی کرده است. در آینده بیشتر از او خواهیم شنید.
چ از جمله پروژه های زمان بر است که تولیدی طولانی داشته. مستند پشت صحنه آن چه قدر طول کشید؟
دو ماه کامل مشغول گرفتن مصاحبه ها و تدوین پشت صحنه بودیم. بحث این که مستند «چ» برای شبکه نمایش خانگی به این شکل باشد، به همت مهدی زاوری مطرح شد. ایشان در فیلم هم سمت مدیر فنی و مشاور کارگردان را داشتند. برای رسیدن به این فرمت فیلم های مختلف هالیوودی را دیدیم ، چه هنری چه مورد پسند مخاطبان عادی سینما. در نهایت از جمع آن ها یک میانگین گرفتیم. یعنی تصمیم بر این شد که مستند ما نه خیلی آرتیستی و هیجانی باشد نه فاقد مفهوم و خالی از حرف.
تقسیم آیتم ها بر اساس همین نگاه انجام شد؟
در نمونه هایی که می دیدیم تا این حد کار نشده اند. به طور مثال فیلم «او» سه آیتم داشت که خیلی با توجه به محتوای فیلم ابعاد هنری داشت که در این مستند زیاد مورد توجه ما نبود. پشت صحنه جاذبه یک ساعته و محورش تکنولوژی بود و در نهایت خسته کنده می شد. سعی کردیم تصمیمی بینا بین بگیریم که هم حوصله مخاطب سر نرود و هم اینکه ما حرفمان را زده باشیم. کل مستند 94 دقیقه است که ما آن را به 9 آیتم تقسیم کرده ایم.
دوربین محمود کریمی از ابتدای پیش تولید روشن بوده.اتفاقات هم به قدی جذاب است که در نگاه اول ضرورت مصاحبه با عوامل خیلی به چشم نمی آید. تلفیق گفت و گو ها با تصاویر ایده خودتان بود؟
باید از محمود کریمی تشکر ویژه بکنم که یک پشت صحنه بشدت غنی در اختیار ما گذاشت. ایشان از پیش تولید تا تمام شدن کامل فیلم تصویر گرفته بود و با تجهیزات کامل سر صحنه می رفتند. محمود برادر مهدی کریمی (مجری طرح چ) است و پیش از این سابقه همکاری برای ساخت پشت صحنه چند فیلم سینمایی را داشتند.بنابراین ایشان در این حوزه خاص جنس کار را به خوبی درک کرده بودند و برهمین اساس هم محتوای تصویری که تولید کردند بسیار قابل توجه و کارآمد بود. آقای کریمی تصاویر را با نگاهی خاص گرفته بود. یعنی دوربینش سوم شخص و دور از عوامل است. ما مصاحبه ها را به عنوان تکمیل کننده تصویرها گرفتیم. البته آقای کریمی صرفا تصویر بردار نیستند و نگاه کارگردانی داشتند.
ایشان البته پشتیبان سخت گیری هم هستند ؛ یعنی این که هیچ وقت براحتی تائید نمی دهند و سخت گیری بالایی برای بچه های شان دارند. البته از روی غرور جوانی یعنی یک وقت هایی تعمدا از ایشان مشورت نمی گیرم تا ببینم چند مرده حلاج ام. (خنده)
چه قدر نگاه خود ابراهیم حاتمی کیا در فیلم پشت صحنه دخیل بود؟
واقعا هیچی. یعنی شخصا دوست ندارند به این موضوعات ورود کنند ما هم سعی کردیم به عقیده ایشان احترام بگذاریم. نه اینکه اصلا در جریان نباشند. ما هر کدام از آیتم ها را که تمام می کردیم به ایشان نشان می دادیم و اگر نظری داشتند بیان می کردند که خوشبختانه از غالب آیتم ها راضی بودند. یعنی این نبود که در طول تولید مدام راش ها را نشان دهیم و مدام توضیح بدهیم که قرار است چه بکنیم. گرفتن تائیدیه نهایی هم رویه ای حرفه ای است.
مواجهه آقای حاتمی کیا از محصول نهایی چطور بود؟
خدارا شکر خیلی خوب. اتفاق خوبی که الان رخ داده این است که می توان آیتم ها را چند بار دید و خسته نشد. این جزو آن چیزهایی است که خستگی را از تنم بیرون کرده.
* پس ابراهیم حاتمی کیا حالا به پسرش اعتماد دارد و احتمالا تدوینگر فیلم بعدی اش خواهد بود.
(خنده) بزرگان زیاد هستند. فاصله هنوز زیاد است.
کار حرفه ای تان را در همین مسیر ادامه خواهید داد؟
واقعیتش نه . درست است گرایشم تدوین است ولی این را بابت فیلمسازی انتخاب کردم. الان هم مشغول مستندی هستم که ساختش یک سال طول کشیده و چند روزی است تدوین آن شروع شده.
الان شما یک مستند پشت صحنه خوب ساخته اید ولی به هر حال زیر سایه نام ابراهیم حاتمی کیا قرار دارید.
اصولا اگر کار خوب شود می گویند پدرش حاتمی کیا است و کار خاصی نکرده ؛ بد شود هم می گویند از پسر حاتمی کیا عجیب است. واقعیت این است که یا باید با این مساله درگیر شد یا گذر کرد. من همیشه همایون شجریان را مثال می زنم با این که بارها خودش را ثابت کرده هنوز هم می گویند پسر شجریان.
من روایت خودم را از زاویه نگاه نسل خودم به همان موضوعاتی دارم که دغدغه ایشان هم هست. نسل من هم می تواند دغدغه جنگ داشته باشد. اما اگر بخواهم از همان دغدغه ها حرف بزنم باید با زبان خودم صحبت کنم.
از این رابطه می توان استفاده دو منظوره کرد. شما چه قدر از دانش و تجربه پدر استفاده کرده اید؟
من همان دانشگاهی رفتم که ایشان از آن فارغ التحصیل شدند. (سینما تئاتر) ایشان هیچ وقت اصرار نداشت که ما وارد سینما شویم ولی پشتیبان خوبی است. همیشه سعی کرده وقتی مشاوره می دهد به استقلال فکر ما هم احترام بگذارد. ایشان البته پشتیبان سخت گیری هم هستند ؛ یعنی این که هیچ وقت براحتی تائید نمی دهند و سخت گیری بالایی برای بچه های شان دارند. البته از روی غرور جوانی یعنی یک وقت هایی تعمدا از ایشان مشورت نمی گیرم تا ببینم چند مرده حلاج ام. (خنده)
اولین فیلم بلندتان را کی می سازید؟
ان شاء اله به زودی.
متفاوت از سینمای پدر؟
من روایت خودم را از زاویه نگاه نسل خودم به همان موضوعاتی دارم که دغدغه ایشان هم هست. نسل من هم می تواند دغدغه جنگ داشته باشد. اما اگر بخواهم از همان دغدغه ها حرف بزنم باید با زبان خودم صحبت کنم. این مهمترین آموزه ای بود که اتفاقا پدرم به من اموخت.
