چه مهمان باشیم و چه میزبان، باید آداب غذا خوردن را بلد باشیم. اگر بدانیم چطور باید سر میز و سفره رفتار کنیم و اصول درستی داشته باشیم، معاشرت‌هایمان شیرین‌تر و لذت‌بخش‌تر می‌شود. کسی که آداب این کار را می‌داند فرد محترم‌تر و دلنشین‌تری می‌شود. از قدیم گفته‌اند در هنگام غذا، زیاد از حد آب و نوشیدنی مصرف نکنید، از قاشق‌وچنگال به‌درستی استفاده کنید، سر میز و سفره صحبت نکنید و…. منتها می‌دانید اصول و آدابی که شخصیت و روند غذاخوردن را ارتقا می‌دهند شامل چه مواردی می‌شود؟ در این مقاله، از نکاتی گفته‌ایم که برای غذاخوردن باید رعایت کنید.
مهمان‌ها بخوانند
آداب صحیح غذا خوردن و مهمانی‌رفتن هم معطوف به مهمان است و هم میزبان. اجازه بدهید توصیه‌هایمان را ابتدا برای مهمان‌ها بگوییم و بعد هم به‌سراغ میزبانها برویم.
۱. آداب پیش از غذاخوردن
اگر می‌خواهید به‌درستی در زمینه غذاخوردن و سرمیزنشستن آدابی را رعایت کنید، کارتان از قبل از صرف غذا شروع می‌شود. اگر برای شام یا ناهار یا حتی صبحانه و عصرانه دعوت می‌شوید، باید به میزبان درباره پذیرش یا ردکردن دعوت جواب بدهید تا تکلیفش را درباره تعداد مهمان‌هایش بداند.
اگر قصد دارید کسی را با خودتان به مهمانی ببرید، حتما باید این موضوع را با صاحب دعوت هماهنگ کنید. برای حضور در مهمانی هم دست‌خالی نباشید. اگر دوست دارید آداب مهمانی را رعایت کنید، حتما چیزی متناسب با صاحبخانه و شرایط تهیه کنید و با خود ببرید، برای مثال، گل، گلدان، غذایی مانند سوپ، شکلات و شیرینی، شمع و نوشیدنی.
اگر هم شیرینی یا خوردنی خاصی با خود می‌برید، حتما انتظار نداشته باشید صاحبخانه یا صاحب مهمانی با آن پذیرایی کند. شاید او تدارکاتی خاص دیده باشد و استفاده از هدیه‌تان در برنامه پذیرایی‌اش جایی نداشته باشد.
۲. آداب نشستن سر میز
وقتی وارد مهمانی می‌شوید، باید ببینید چه روندی در نظر گرفته شده است و بر اساس چه سبک و نظامی مهمان‌ها کنار هم می‌نشینند. در بعضی از مراسم و مهمانی‌های بزرگ، کارت‌هایی روی میزها قرار می‌گیرد و جای افراد مشخص می‌شود. گاهی هم قانون خاصی وجود ندارد. البته در بیشتر مواقع، سر میز شام، صندلی نزدیک میزبان مخصوص کسانی است که احترام زیادی برایشان وجود دارد یا بزرگ‌تر از دیگران‌اند یا به‌دلایل مختلف فردی عزیز و مهم در مهمانی به حساب می‌آیند.
اگر ترتیب خاصی برای نشستن وجود ندارد، از میزبان بپرسید که کجا بنشینید. به‌‌احتمال زیاد، میزبان به شما می‌گوید هر جایی دوست دارید، به‌خصوص در مهمانی‌های ما ایرانی‌ها. زمانی که سر میز شام نشستید هم در صورت وجود دستمال سفره، صبر کنید همه بنشینند و میز تکمیل شود و بعد دستمال را روی پایتان پهن کنید.
اگر هم می‌خواهید در میانه غذا از سر میز بلند شوید، عذرخواهی کنید و دستمالتان را روی دسته صندلی‌تان بگذارید. هرگز دستمال را روی میز نگذارید و بروید. آداب غذا خوردن سر سفره هم همین است. باید حواستان باشد به دیگران احترام بگذارید و مراقب رفتارهایتان باشید.
۳. آداب غذا خوردن در رستوران
شاید شما هم در زمان‌هایی که به رستوران دعوت می‌شوید و قرار است در مراسم یا مهمانی رستورانی شرکت کنید، کمی مضطرب می‌شوید و نمی‌دانید باید چطور رفتار کنید؛ مخصولا وقتی به بهترین رستوران ها دعوت می‌شوید. در ادامه، توصیه‌هایی برای چنین موقعیتی داریم.
منو را بلند نکنید و بگذارید روی میز باشد
- با منو بازی نکنید، آن را بالا نگیرید و مانند یک مجله مفرح شروع به خواندنش نکنید. بهتر است اجازه بدهید، منوی غذا روی میز بماند و از بالا به آن نگاه و غذایتان را انتخاب کنید.
از یک سمت لیوانتان نوشیدنی را بنوشید
- حواستان باشد بهتر است از یک سمت مشخص از لیوان نوشیدنی را بنوشید. این توصیه برای خانم‌ها بیشتر کاربرد دارد چون معمولا آرایش دارند و با نوشیدن هر جرعه از محتویات لیوان، اندکی از اثر رژ لبشان روی لیوان می‌ماند. اگر هر بار از یک سمت لیوان بنوشند، دور آن پُر از آثار رژ می‌شود و این خوشایند نیست.
بشقابتان را تا حد امکان تمیز نگه دارید
- آشفته و بی‌نظم غذا نخورید. مرتب از یک سمت بشقاب شروع کنید و نگذارید که آن به اثری کوبیسم تبدیل شود که در هر گوشه‌اش رنگ و اثری از غذاهای مختلف است! تمیز غذا بخورید و حواستان به نظم در خوردن باشد.
به جایگذاری غذاها در بشقاب دقت کنید
- اگر بشقاب مجزایی برای قراردادن چیزهایی مانند استخوان ماهی وجود ندارد، حواستان باشد باید از سمت چپ در بالای بشقاب برای این کار استفاده کنید. مثلا اگر استخوان ماهی دارید یا هسته لیموترش در بشقابتان موجود است از این بخش بشقاب برای قراردادن آنها کمک بگیرید. پایین در سمت راست بشقاب هم جای ریختن چیزهایی مانند سُس و کره است.
دست‌شویی رفتن خود را اعلام نکنید
- هرگز به جمع دور میز اعلام نکنید که می‌خواهید به دست‌شویی بروید. این کار درست نیست.
اضافه غذایتان را با خود نبرید
- البته اتلاف غذا کار درستی نیست؛ اما اگر در موقعیتی رسمی مثلا از سمت شرکت و اداره‌تان به مهمانی رستوران دعوت شده‌اید، بهتر است که در صورت ماندن غذا درخواست جعبه و ظرف برای به‌خانه‌بردن باقی‌مانده غذایتان نکنید. آداب غذا خوردن رسمی را در ذهن داشته باشید تا در موقعیت‌های مختلف مضطرب نشوید.
۴. توصیه‌های تکمیلی
- سعی کنید سرعت غذاخوردنتان با دیگر مهمان‌ها متناسب باشد؛
- تلفن همراه خودتان را سر میز و سفره نبرید که بسیار کار بدی است؛
- روی میز خم نشوید، آرنج‌هایتان را در هنگام غذاخوردن روی میز پهن نکنید؛
- از دستمال‌سفره استفاده و آن را روی پایتان پهن کنید. دستمال برای تزیین نیست؛
- در مکالمه‌های سر میز و سفره مشارکت و سر صحبت را باز کنید و با مهمان‌های دیگر در ارتباط باشید؛
- به در دست‌گرفتن چاقو، چنگال و قاشق دقت کنید و آنها را به‌درستی به دست بگیرید؛
- از دستمال‌سفره به‌جای دستمال‌کاغذی و برای کاری مانند پاک‌کردن بینی استفاده نکنید؛
- پس از جویدن کامل لقمه و فرودادن آن، اقدام به نوشیدن کنید. با دهان پُر آب یا نوشیدنی ننوشید؛
- هیچ‌گاه با دهان باز غذا را نجوید، هیچ‌گاه. این کار زشت و به‌دور از ادب است. با دهان پُر نیز صحبت نکنید؛
- دستتان را برای برداشتن چیزهای مختلف روی میز دراز نکنید و بخواهید که دیگران به شما نمکدان یا چیزهای دیگر را بدهند؛
- از هر غذایی زیاد از حد نکشید. اگر کیک روی میز دسر وجود دارد، یک تکه بردارید و اگر خواستید و امکان داشت، پس از اتمام آن، دوباره تکه‌ای دیگر بردارید.
میزبانها بخوانند
میزبان خوب بودن نیز در شکل‌دهی به آداب غذا خوردن نقش بسیار مهمی دارد. اگر قصد دارید میزبان خوبی باشید، توصیه‌های زیر را در نظر بگیرید.
۱. چیدن درست میز و سفره
برای چیدن میز، همیشه حواستان به غذای اصلی باشد. باید آن را در وسط میز بگذارید. نوشیدنی‌ها را سمت راست و چیزهای دیگر را سمت چپ میز بگذارید. دستمال‌سفره را هم که برای هر فرد تدارک دیده‌اید، روی میز یا در سمت چپ چنگال‌ها بچینید.
قاشق سمت راست بشقاب و چنگال سمت چپ آن قرار می‌گیرد. چاقو هم باید سمت راست باشد و تیغه بُرنده آن به‌سمت بشقاب باشد. اگر سوپ هم سِرو می‌کنید، قاشق مخصوص آن را در کنار چاقو بگذارید و حواستان باشد قاشق سوپ را به‌سمت خارج و بیرونش بگذارید.
۲. پرداخت پول غذا در رستوران
اگر مهمانانتان را به رستوران برده‌اید، هرگز نگذارید موضوع پول و پرداخت به میان بیاید. شما باید طوری رفتار کنید که همه‌چیز آماده است و پرداخت با خودتان خواهد بود. نگذارید حرف پول به میان بیاید یا حتی تعارفاتی در این زمینه مطرح شود. مگر زمانی که مهمانی به خانه‌تان می‌آید، پول غذایش را حساب می‌کند؟ خیر. پس در رستوران هم حواستان به این موضوع باشد.
۳. درنظرگرفتن سلیقه غذایی مهمان‌ها
فرقی نمی‌کند قرار است مهمان‌هایتان را به خانه ببرید یا رستوران؛ در هر حال باید حواستان به ذائقه و سلیقه غذایی‌شان باشد. از آنها درباره محدودیت‌های رژیم غذایی‌شان بپرسید و چیزی سِرو نکنید که دوست ندارند یا در رژیم غذایی آنها منع شده است.
نکاتی درباره آداب غذا خوردن برای کودکان
آداب صحیح غذا خوردن را به کودکان هم یاد بدهید. اگر فردی از کودکی با این اصول آشنا باشد، در بزرگ‌سالی هم در موقعیت‌های مختلف به‌درستی رفتار خواهد کرد. این، هم روی شخصیت و نمره آداب‌دانی‌اش اثر می‌گذارد و هم باعث می‌شود خودش هم آرامش داشته باشد و همیشه بداند رفتار درست در مهمانی‌ها، مراسم مختلف، رستوران و… چیست.
۱. شستن‌دست‌ها و مرتب‌بودن
شستن دست‌ها قبل از غذا واجب است؛ بزرگ‌وکوچک هم نمی‌شناسد. به جز این مورد، زمانی که به کودکتان یاد می‌دهید مرتب سر میز یا سفره حاضر شود و دست‌هایش را بشوید، در واقع به او نشان می‌دهید به میزبانش احترام بگذارد و برای او ارزش قائل شود.
۲. منتظرشدن برای بقیه افراد و مهمان‌ها
حتما به کودکتان یاد بدهید زودتر از دیگران غذاکشیدن و خوردن را شروع نکند. همه مهمان‌ها یا افراد دور میز باید حاضر باشند و بعد روند خوردن شروع شود. این مؤدبانه نیست که زودتر از همه و زمانی که هنوز همه دور میز یا سفره ننشسته‌اند به دیس‌های غذا هجوم آورده شود. درست است؟
۳. برداشتن لقمه‌ها و جرعه‌های کوچک
وجود آرامش در جویدن و برداشتن لقمه‌های کوچک و نوشیدن جرعه‌های کوچک از نوشیدنی هم از آداب غذا خوردن است که حتما باید به فرزندانتان یاد بدهید. تندخوردن و برداشتن لقمه‌های بزرگ واقعا از ادب به دور است.
۴. استفاده از کلمات مؤدبانه
کودک باید بداند اگر قرار است از کسی سر میز بخواهد برایش غذا بکشد یا چیزی مانند نمکدان را به او بدهد، لازم است از کلمات مؤدبانه برای درخواستش استفاده کند. شاید چنین چیزی به نظرتان ساده بیاید، اما به شکل‌گیری ادبیاتی درست و مؤدبانه به کودک کمک می‌کند.
۵. نظرندادن درباره ایرادهای غذا
کسی که غذا را تدارک می‌بیند، زحمت زیادی می‌کشد. درست نیست درباره کیفیت غذا سر میز یا سفره صحبتی شود. این نکته را به کودکتان یاد بدهید تا بداند اظهارنظر درباره کیفیت غذا (در صورت وجود ایراد) قدرناشناسی است.
در آخر
آداب غذا خوردن را دوره کنید و همیشه به آنها تکیه داشته باشید. کسانی که ادب را در موقعیت‌های مختلف از جمله سر میز و سفره رعایت می‌کنند، افراد محترم‌تر و دوست‌داشتنی‌تری هستند. اعتمادبه‌نفسی که رفتارهای خوب به ما می‌دهد نیز باعث می‌شود اوقات خوش‌تری در مهمانی‌ها و مراسم مختلف داشته باشیم. قبول دارید؟
نظرتان درباره آداب غذا خوردن چیست؟ چه کارهای دیگری از نظر ما جا مانده است؟ برایمان بگویید.
