کلیهها، وظایف بسیار مهمی را بر عهده دارند و اگر سالم نباشند، شما را در معرض بیماریهای خطرناکی از جمله نارسایی کلیوی و سرطان کلیه قرار خواهند داد. اصلیترین و شناخته شدهترین وظیفهی کلیه این است که خون را تصفیه کرده ومایعات اضافی را دفع کند؛ اما کلیه کارهای بسیار بیشتری انجام میدهد.
کلیهها به کنترل فشار خون کمک میکنند؛ زیرا برای انجام کارشان به میزان فشارخون مطلوبی نیاز دارند. این موضوع بدین معنی است که کلیهها قادرند از طریق هورمونی به نام رِنین که رگهای خونی را منقبض میکند، فشار خون را افزایش یا کاهش دهند.
وظیفهی اصلی کلیهها، پاکسازی است و به همین دلیل نیازی به سم زدایی ندارند. اما با این حال، روشهایی برای برداشتن فشار از روی کلیهها وجود دارند که باعث میشوند کلیهها به بهترین شکل عمل کنند.
1. سیر
سیر اثری محافظتی بر کلیه و اندامهای دیگر دارد. مشخص شده است که استفادهی مرتب از آن، تجمع سرب و کادمیم در کلیه، قلب، کبد، طحال و جریان خون را کاهش میدهد. همچنین سیر دارای خواص ادرار آور است که در دفع سدیم اضافی بدن موثر است.
علاوه بر این، آلیسین، مادهی فعال موجود در سیر، دارای خواص ضد التهابی، ضد باکتری و ضد قارچی است؛ یعنی سیر میتواند به میزان قابل توجهی در پاکسازی و تصفیهی خون از مواد مضر به کلیهها کمک کند.
2. زردچوبه
علاقه مندان به غذاهای آسیایی کم و بیش با زردچوبه آشنا هستند؛ این گیاه، به کاری طعم و رنگی منحصر به فرد میبخشد. مادهی فعال موجود در زردچوبه، کورکومین است که برای کاهش اثر مولکولهای التهابی و آنزیمهایی که بیماریهای مزمن کلیوی را تحریک میکنند، شناخته شده است. در واقع، کورکومین، مانع رشد و گسترش تمامی انواع میکروبها شده و فشار را از روی کلیهها بر میدارد.
افرادی که دچار بیماری کلیه هستند باید به یک موضوع توجه کنند. زردچوبه دارای مقداری پتاسیم است که معمولاً همراه با سدیم، سطوح مایعات بدن را تنظیم میکند. بیماری کلیه موجب میشود کلیهها نتوانند به خوبی میزان پتاسیم را در حد متعادل نگه دارند؛ بدین منظور، اغلب از افراد مبتلا خواسته میشود مصرف آن را محدود کنند.
3. زنجبیل
از قدیم الایام از زنجبیل در درمانهای کل نگر استفاده میشده است. این گیاه دارای ترکیبی به نام گینگِروُل است که برای جلوگیری از گسترش باکتریها شناخته شده است. این ماده برای کلیه و کبدهایی که بیش از اندازه فعالیت میکنند، مناسب است. همچنین این ترکیب، در بهبود گوارشی سالم، بسیار سودمند بوده و التهاب و درد کل بدن را کاهش میدهد.
قند خون بالا و مزمن به کلیهها آسیب زده و برخی از مطالعات پیشنهاد میکنند که پودر زنجبیل میتواند به کنترل آن کمک کند. به همین دلیل، تصور میشود که مصرف منظم آن میزان ابتلا به بیماری کلیوی را در افراد دیابتی کاهش میدهد. زنجبیل میتواند در افراد سالم از ابتلا به دیابت جلوگیری کند.
4. زغال اخته
زغال اخته میوهی فوق العاده ایست که میتوان آن را تقریباً به هر رژیم غذایی، حتی رژیم کلیوی با پتاسیم پایین اضافه کرد. این میوه به افرادی که دچار عفونت مثانه هستند پیشنهاد میشود؛ زیرا زغال اخته حاوی نوعی مادهی غذایی گیاهی به نام پروآنتوسيانيدين نوع A است که از چسبیدن باکتریها به دیوارهی مجرای ادرار و کلیهها جلوگیری میکند.
احتمال بیشتری وجود دارد که افرادی که دچار بیماریهای کلیوی هستند، به عفونتهای مجرای ادرار مبتلا شوند و زغال اخته مادهی بسیار سودمندی در رژیم غذایی روزانهشان است؛ زیرا سدیم، فسفر و پتاسیم پایینی دارد.
مصرف منظم زغال اخته، چه بیماری کلیوی داشته باشید چه نداشته باشید، میتواند از تمامی عفونتهای ادراری و مثانه جلوگیری کند. میتوانید آن را به صورت تازه یا خشک استفاده کنید یا آب آن را بنوشید.
5. ریشهی قاصدک
شاید دیدن قاصدک در حیاط خانهتان باعث ناراحتیتان شود، اما این "علفها" خواص بسیار زیای دارند. ریشهی قاصدک، ادرار آور بوده و میتواند در پاکسازی کلیه و کبد سودمند باشد. از آن برای درمان یرقان، درمان آکنه، کم خونی و اختلالات کلیه و کبد استفاده میشود. ریشهی قاصدک از سوزش مجرای ادرار نیز به خوبی جلوگیری میکند.
بسیاری از افراد با ریشههای خرد شدهی آن چای درست میکنند. آنها را به مدت 15 دقیقه یا بیشتر در آب بجوشانید، سپس آب آن را گرفته و آن را بنوشید. همچنین میتوانید برگهای آن را به صورت خام یا پخته شده مصرف کنید. قاصدک تقریباً در همه جا و با سرعت بالایی رشد میکند و میتوانید آنها را طی ماههای تابستان از حیاط خانهتان به رایگان تهیه کنید.
6. جعفری
مصرف این گیاه را فراموش نکنید! شاید خوردن یک تکه جعفری در پایان غذا بیهوده به نظر برسد، اما مقدار کمی از این گیاه از تجمع سموم در کلیهها جلوگیری میکند. جعفری دارای ترکیباتی به نام اپیوُل و مایریستیسین است که به طور طبیعی ادرار آور هستند. همچنین میتوانید جعفری را برای بهبود عفونتهای مجرای ادرار و سنگ کلیه مصرف کنید.
هرچند جعفری برای افراد دیابتی پیشنهاد نمیشود؛ زیرا ممکن است قند خون را پایین بیاورد و میتواند در ترکیب با داروهای تجویز شدهی پزشک، قند خون را به میزان بسیار زیادی کاهش دهد. حتی جعفری میتواند وخامت بیماریهای کلیوی موجود را افزایش دهد. بهتر است پیش از استفادهی منظم از جعفری با پزشکتان مشورت کنید.
7. ریشهی کرفس
ریشهی کرفس دارای پتاسیم و سدیم بوده و موادی را که کلیه برای انجام فعالیتهایش نیاز دارد، به آن میرساند. همچنین این گیاه حاوی مقدار زیادی آب بوده و ادرار را افزایش میدهد و بدن را قادر میسازد سموم رسوب شده را دفع کند. تصور میشود خوردن ریشهی کرفس از عفونت باکتریایی کلیه و مجرای ادرار جلوگیری کند.
اگر از بیماریهای کلیوی رنج میبرید، پیش از افزودن کرفس به رژیم غذایی روزانه با پزشکتان مشورت کنید.
برخی از مطالعات نشان دادهاند که کرفس میتواند اندازهی کیستهای اندامهای تناسلی را نیز کوچک کند. کرفس نسبتاً دارای مقدار پتاسیم پایین و به اندازهی روزانه 4 درصد است.