فرزندتان را چگونه به رختخواب ببرید تا بخوابد؟ در این مطلب با راهکارهایی برای رفتن بچه‌ها به رختخوابشان و ماندن در تخت، بدون اعتراض‌های مداوم و مقاومت در برابر خوابیدن شب آشنا شوید.
چرا بچه‌ها در برابر خوابیدن مقاومت میکنند
شما هم احتمالاً مثل بیشتر والدین با این داستان خیلی خوب آشنایید که کودک خود را ساعت ۸:۳۰ شب به تختش می‌برید، او را در آغوش می‌گیرید و می‌بوسید و آرزو می‌کنید خواب‌های خوبی ببیند. روزی پرمشغله داشته‌اید اما هنوز ظرف‌های شام و آماده کردن کارهای فردا صبح در انتظار شما هستند، باید قبض‌های مختلفی را پرداخت کنید و تا اینجا فرصت یک لحظه استراحت نداشته‌اید.
اما به جای این که بقیه‌ٔ شب را به کارهای خودتان رسیدگی کنید و مقداری از وقت باارزش خود را با شریک زندگی‌تان سپری کنید، در تلاش برای راضی کردن کودک به خوابیدن، مدام در حال وارد و خارج شدن از اتاق فرزندتان هستید. او سرانجام به خواب می‌رود، اما حدود سه ساعت پس از این‌که به رختخواب رفته و برگشته است. چه کار باید کرد؟
رعایت زمان خواب ممکن است برای یک بچهٔ خردسال دو تا چهار سال و حتی پیش‌دبستانی دشوار باشد. از یک طرف، او در حال یادگیری ابراز وجود و اعمال استقلالش است و از این روست که مدام در حال بیرون پریدن از تختخوابش است. از طرف دیگر، روزها و شب‌های یک کودک پیش‌دبستانی گاهی مملو از احساس ناامنی و ترس است. به عبارت دیگر، بچهٔ پنج ساله‌ٔ شما به قوت قلب و خاطرجمعی نیاز دارد و به تأخیر انداختن ساعت خواب ممکن است به او اجازه دهد مقدار بیشتری از این قوت قلب را به دست آورد.
در مورد نبردهای قبل از خواب کودک چه کار بکنید
اگر می‌خواهید بدانید چطور فرزندتان را برای رفتن به رختخواب و آماده شدن برای خواب راهنمایی و کمک کنید، راهنمایی و پیشنهادهای زیر را در نظر بگیرید:
با کودکتان صحبت کنید: زمانی را به صحبت کردن با فرزندتان در مورد اتفاقات آن روزش بگذرانید. بچهٔ پنج ساله و کودکستانی شما ممکن است تنها به این دلیل با خواب مبارزه کند که در پایان یک روز طولانی به لحظاتی بودن در کنار شما نیاز دارد. به خصوص اگر ساعت کاری شما طولانی است، قبل از خواب وقت مدتی وقت بگذارید تا درمورد اتفاقات پیش‌دبستانی یا کودکستان با او حرف بزنید و از آخرین ماجراها و درام و روایت‌های زندگی اجتماعی‌اش مطلع شوید. اگر فرصتی پیدا کند که بار روی دوشش را سبک کند، ممکن است بیشتر پذیرای خواب شود.
به روتین قبل از خواب پایبند بمانید: برای فرزند خود یک نمودار تصویری از روتین شبانه تهیه کنید، از جمله حمام، مسواک زدن، داستان قبل از خواب و بوسه‌ٔ شب‌بخیر. همچنین درخواست‌های معمول و معقول او مانند لیوان دوم آب یا کتاب داستان دوم را در آن بگنجانید. هرشب قبل از رسیدن زمان شروع روتین نیز به او هشدار قبلی بدهید. مثلا بگویید: «رضا جان، پنج دقیقه تا مسواک زدن وقت داری». سعی کنید نگذارید تعلل کند، یا نگذارید با فعالیت‌هایی که بخشی از این روتین نیست آن را کش بدهد. برای مثال، لیوان آب سوم یا آهنگ اضافه را نپذیرید.
به او انگیزه بدهید: وقتی فرزندتان به موقع به رختخواب می‌رود، سودی که شما می‌برید مشهود است. اما روشن کنید که این کار برای او نیز مزایایی دارد. به این شکل که، صبح روز بعد به این دلیل که شب قبل روتین را رعایت کرده است، از او تمجید کنید و یک برچسب بدهید تا در جدول مخصوصی بچسباند. وقتی سه شب پشت سر هم در رختخواب ماند، به او جایزه بدهید. مثلاً یک کتاب جدید یا دوچرخه‌سواری. از اهداف کوچک شروع کنید، چون برای یک بچهٔ پیش‌دبستانی، چند روز زمانی طولانی برای منتظر ماندن است!
وسوسه و علاقه‌اش را پیدا کنید: یک راه دیگر این است که سعی کنید مشوق‌های وسوسه‌کننده‌ٔ کودک خود را پیدا کنید. مثلاً بگویید: «وقتی انقدر بزرگ شدی که بتونی تمام شب رو تو تختت بمونی، می‌تونی شب خونه‌ٔ خاله بمونی». حتی می‌توانید یک سیستم دادوستد راه‌اندازی کنید، مثل ژتون‌هایی که برای به‌موقع خوابیدن و ماندن در تخت به دست می‌آورد و ژتون‌هایی که به دلیل دیر خوابیدن یا بیرون آمدن از تخت از دست خواهد داد. تعداد مشخصی ژتون می‌تواند زمان مشخص بازی‌های آموزشی کامپیوتری، رفتن به پارک با شما یا مهمانی با دوستانش را برای او بخرد.
گزینه‌هایی در اختیارش بگذارید: برای فرزندتان امتناع از رفتن به رختخواب روش قدرتمندی برای ابراز وجود است. بنابراین، اگر راهی قابل قبول پیدا کنید که به او اجازه‌ٔ ابراز وجود و قاطعیت بدهد ممکن است مفید باشد. مثلاً بگذارید تصمیم بگیرد که آیا می‌خواهد قبل از خواب شعر بشنود یا داستان، یا سؤال کنید که دوست دارد قبل یا بعد از رفتن به رختخواب جرعه آبش را بنوشد. مراقب باشید فقط گزینه‌هایی بدهید که می‌توانید با آنها کنار بیایید. اگر بپرسید: «می‌خوای حالا بخوابی؟» احتمالاً پاسخی که می‌گیرید به مذاقتان خوش نخواهد آمد.
خونسرد اما قاطع باشید: حتی اگر بچهٔ پنج ساله‌ٔ شما گریه یا التماس کرد که در قانون رفتن به تخت استثنا قائل شوید، سر حرفتان بمانید و کوتاه نیایید. اگر کلافه شده‌اید، درگیر جنگ قدرت نشوید. با آرامش و آهسته صحبت کنید اما اصرار کنید که وقتی وقتش تمام شد، دیگر تمام شده است. اگر تسلیم درخواستش برای «لطفاً پنج دقیقه دیگه» شوید، قطعاً فردا شب دوباره آن را می‌شنوید.
برای رسیدن به موفقیت گام‌های کوچک بردارید: نمی‌توانید انتظار داشته باشید که کودک شما با یک حرکت سریع و به یک‌باره یاد بگیرد که چگونه بر اساس زمان‌بندی و برنامه‌ریزی عالی شما به خواب برود و تمام شب بخوابد. پس هر بار یک قدم به سمت آن بردارید. اگر فرزندتان عادت دارد در تخت شما بخوابد، شاید اولین قدمش باید این باشد که در تخت خودش بخوابد. قدم دوم او می‌تواند محدود کردن «فرارهای» شبانه‌اش به یک فرار در شب باشد، یا این‌که فقط یک بار شما را صدا بزند، آن هم بدون این‌که از تختش بیرون بیاید. با گام‌های موفقیت‌آمیز و متوالی، راه خود را به هدف نهایی، یعنی خوابیدن در سراسر شب و بدون بلند شدن باز کنید.
علت را پیدا و مسئله را حل کنید: کشف کنید که چرا برای کودک شما دشوار است که شب‌ها سر خود را روی بالش نگه دارد. درباره‌ٔ علل اعتراضش به زمان خواب سؤال کنید. مثلاً، آیا دلیلش این است که هنوز خسته نشده است؟ ترسیده است؟ خیلی ساکت است؟ اگر از تاریکی می‌ترسد به او یک چراغ‌قوهٔ بی‌خطر بدهید. اگر برنامه‌های تلویزیونی باعث عصبی شدن او می‌شود، شب‌ها زمان تماشای تلویزیون را حذف کنید. اگر می‌گوید همه جا بیش از حد ساکت است، بگذارید موسیقی آرامش‌بخشی با صدای کم پخش شود. مطمئن شوید که به ایده‌های او در مورد آنچه می‌تواند مفید باشد گوش می‌دهید. طرحی که او به تدوین آن کمک می‌کند شانس بیشتری برای موفقیت دارد.
اطمینان حاصل کنید که کودک شما در طول روز هوای تازه‌ٔ زیادی دریافت می‌کند و ورزش کافی دارد، یا می‌توانید زمان خواب او را یک ساعت عقب ببرید اما مطمئن شوید که در یک دوره‌ٔ ۲۴ساعته خواب کافی دارد. شاید مقداری فعالیت بدنی و اندکی تغییر در برنامه تنها چیزهایی باشد که برای اطمینان از خسته بودن کودک در ساعت خواب نیاز دارید.
