از هر چهار میلیون آدم چپ دست، هر سال یک نفر می‌میرد!
فقط به خاطر اینکه وسیله‌ای مثل ارّه برقی برای راست دست‌ها طراحی شده است.
این خبر شاید عجیب به نظر برسد، اما کافی است که مثلاً یک بار قیچی را با دست چپتان گرفته و کاغذی را ببرید یا فقط برای چند دقیقه با دست چپتان ماوس را بگیرید و کار کنید. به شما قول می‌دهم که بعد از چند دقیقه شما هم مرگ را جلوی چشم‌هایتان خواهید دید.
حالا یک کمپانی تولید لوازم تحریر پیدا شده که تصمیم دارد به جای کل بازار، فقط گوشه‌ای از آن را مورد هدف قرار دهد؛ یعنی چپ دست ها! این کمپانی افراد چپ دست را به عنوان «گوشه‌ای از بازار» یا اصطلاحاً «Niche Market» خود انتخاب کرده و محبوبیت زیادی هم بین این دسته از افراد پیدا کرده است.
در این مقاله یاد می‌گیریم که نیچ مارکتینگ چیست و چطور می‌توانیم مخاطب‌های مناسب خودمان را در این بازار پیدا کنیم. سپس از اهمیت آن میگوییم و چند مثال را با هم بررسی می‌کنیم.
بازاریابی نیچ (Niche Marketing) یعنی چه؟
بیایید همین اول تکلیف خودمان را با تلفظ صحیح این کلمه روشن کنیم. نیچ مارکتینگ یا نیش مارکتینگ هر دو تلفظ‌های درستی هستند. در فارسی هم برای این رویکرد بازاریابی معادلی به اسم «بازاریابی گوشه‌ای» یا «جاویژه» هم به کار برده میشود؛ حالا شما هرطور دوست دارید صدایش کنید.
برای پاسخ به سوال بالا می‌خواهیم کل بازار هدف کسب و کار شما را به یک کیک شکلاتی خوشمزه تشبیه کنیم. یک تکه از این کیک را برش می‌زنیم و متوجه می‌شویم که طعم و محتویات آن با باقی کیک متفاوت است. این تکۀ جادویی «نیچ مارکت» شما است.
«نیچ مارکتینگ یعنی دست گذاشتن روی بخشی از بازار هدف که رقیب‌های بزرگ‌تر هنوز نیازهای آنها را برطرف نکرده‌اند.»
حتماً شنیده‌اید که می‌گویند: «محصول ما مشتری‌های خاص خودش را دارد».
«این مشتری‌های خاص» گروهی از افراد یک جامعه هستند که همگی دارای یک ویژگی مشابه‌اند و آن ویژگی چیزی نیست جز «نیاز» آنها به یک محصول. اگر در نیچ مارکتینگ موفق شوید، رفته رفته میزان محبوبیت‌تان بیشتر شده و مشتری‌های وفادارتری نصیب‌تان میشود. چه چیزی بهتر از این؟ حالا این مشتری‌های وفادار کجا هستند؟ بعد از اینکه نیچ مارکت را شناختیم، چطور باید محصول خود را به او بفروشیم؟
چرا باید از نیچ مارکتینگ استفاده کنیم؟
حالا که تصمیم گرفتید سراغ مخاطب‌هایی بروید که شاید هیچ وقت کسی به نیاز‌هایشان توجهی نداشته است، مطمئن باشید مزیت‌های خیلی خوبی را برایتان به همراه دارد. چند عدد از آنها رادر این قسمت باهم بررسی می‌کنیم.
پیام برندتان را در دل مخاطب می‌نشانید
در نیچ مارکتینگ از کلمات و عبارات و عکس‌هایی استفاده می‌کنید که مخصوص گروه خاصی از افراد است و در واقع دارید با آنها به زبان خودشان صحبت می‌کنید و ارتباط قویتری را شکل می‌دهید. اینگونه می‌توانید پیام برندتان را به گوش مخاطب برسانید.
در جذب مخاطب به بی راهه نمی‌روید
پس از آنکه شناخت خوبی از جاویژه خود پیدا کردید، باید بفهمید که او بیشتر وقت خود را کجا می‌گذراند. با این کار نه تنها شانس دیده شدن شما بالا می‌رود، بلکه دیگر لازم نیست تا وقت و پول خود را در پلتفرم‌هایی هدر دهید که مخاطب‌هایتان گذرشان هم به آنجا نمی‌افتد.
بازار رقابتی‌تان خلوت‌تر است
وقتی محصولی که تولید کرده‌اید یا خدماتی که ارائه می‌دهید، منحصر به فرد باشد؛ کمپانی‌های کمتری می‌توانند با شما رقابت کنند. بازار هرچه خلوت‌تر باشد برای شما بهتر است، زیرا دیگر نیازی نیست که هر روز قیمت‌های رقبای خود را بررسی کنید و مدام در کار هم سرک بکشید تا مبادا یکی از دیگری عقب بیفتد.
علاوه بر آن، اگر جاویژه شما افرادی باشند که هیچ کس تا به حال به آنها توجهی نداشته است، به شما تبریک میگوییم! زیرا دوستی‌ای که میان شما شکل گرفته، تا ابد ادامه خواهد یافت.
رابطۀ قویتری با مخاطب‌هایتان دارید
از آنجایی که تعداد افراد در نیچ مارکتیگ محدودتر است، می‌توانید عمق رابطه‌تان را با آنها افزایش دهید. برای مثال، ایمیل‌های شخصی‌سازی شده‌تری برایشان بفرستید و بیش از پیش، مشکلاتی که برای آنها بوجود آمده است را پیگیری و برطرف کنید. هرچه این رابطه محکم‌تر باشد، مخاطب‌هایتان هم وفادارتر خواهند بود.
چگونه مخاطب‌ها را در بازاریابی جاویژه پیدا کنیم؟
راه‌های مختلفی برای این تقسیم‌بندی وجود دارد که انتخاب هرکدام از آنها کاملاً به نیاز کسب و کار شما وابسته است. تمام روش‌های زیر را می‌توانید در ابزار گوگل آنالتیکس یا در اینسایت (insight) شبکه های اجتماعی پیدا کنید.
1. نیچ مارکتینگ بر اساس موقیعت جغرافیایی
همانطور که از اسمش هم پیدا است، در این تقسیم‌بندی افراد را طبق موقعیت مکانی‌شان انتخاب می‌کنیم. مثل سامانه هوشمند درخواست تاکسی «چیتکس» که تنهای برای ساکنین مشهد طراحی شده است.
2. نیچ مارکتینگ بر اساس دموگرافی یا جمعیت شناسی
سن، جنسیت، طبقه اجتماعی، میزان تحصیلات، سمت شغلی و میزان درآمد افراد، متریک‌های خوبی هستند که شما بر اساس آنها بازار هدف خود را انتخاب کنید.
برای مثال کمپانی فیسبوک هم در ابتدای کار، تنها برای دانشجوهای دانشگاه هاروارد طراحی شده بود و بعد از موفقیتی که در نیچ مارکت اولیه‌ی خود پیدا کرد، باقی دانشگاه های آمریکا را نیز مورد هدف قرار داد. فیسبوک پله پله مخاطب‌هایش را گسترش داد تا به بزرگترین شبکه اجتماعی‌ای که امروز می‌شناسیم تبدیل شد.
3. نیچ مارکتینگ بر اساس سایکوگرافی یا روانشناسی
در این نوع از تقسیم‌بندی، می‌توانیم افراد را بر اساس ویژگی‌های شخصیتی، عادت‌ها، سبک زندگی، سرگرمی‌ها و حتی گرایش سیاسی‌شان دسته‌‌بندی کنیم. بررسی این خصوصیات، باعث میشود تا جزئیات بیشتری را درباره‌‌ی مخاطب بدانیم و آنها را بهتر بشناسیم.
4. نیچ مارکتینگ بر اساس محصول
یکی دیگر از رویکردهای نیچ مارکتینگ، دست گذاشتن روی یک محصول خاص است. یعنی در مرحلۀ تولید محصول هم می‌توانید از نیچ مارکتینگ استفاده کنید. این بار به جای بررسی کسب و کارها، به مقایسه محصولات بپردازید.
مثلاً به‌جای اینکه گلخانه پرورش گل و گیاه بزنید، یک محصول خاص مثل کاکتوس را بفروشید. خب الان با خودتان می‌گویید چرا مردم باید از یک گلخانه بزرگی که همه نوع گیاهی دارد دست بکشند و از شما خرید کنند؟
فرق شما با بقیۀ گلفروشی‌ها این است که ظاهر کاکتوس‌هایتان خاص است، محصولاتتان را درب منزل تحویل می‌دهید، دفترچه آموزش نگهداری از گلدان‌ها را به صورت رایگان همراه با کالا می‌فرستید، بسته‌بندی زیباتری دارید و خدمات نگهداری از گل و گیاه در منزل هم ارائه می‌دهید.
در این رویکرد، شما فقط روی یک محصول تمرکز می‌کنید؛ اما آن را با بالاترین سطح کیفیت و خدمات بیشتری به مشتری عرضه می‌کنید. این دو ویژگی مزیت رقابتی شما محسوب می‌شوند که باعث میشود مخاطب شما را انتخاب کند.
برای مثال، دیجی کالا که در حال حاضر بزرگترین وب سایت خرید آنلاین در ایران است، در ابتدا فقط روی فروش محصولاتی مانند، گوشی موبایل و دوربین تمرکز کرد. کم کم حوزه فروشش را گسترش داد و مخاطب‌های بیشتری را به دنبال خود کشاند. موفقیت او رفته رفته به حدی رسید که هرجا رنگ قرمز و طوسی را کنار هم ببینیم؛ محال است یاد دیجی‌کالا نیفتیم.
نیچ مارکتینگ بر اساس قیمت
در این نوع از تقسیم‌بندی که تمرکز آن روی قیمت محصول است، محصول شما یا بسیار گران است و یا معمولی و ارزان. توجه داشته باشید که دموگرافی، موقعیت جغرافیایی و نوع محصول، در قیمت‌گذاری اهمیت زیادی دارند. مثل برند «رولکس» که ساعت‌های لوکس و گران‌قیمت تولید می‌کند و میلیونرهای مشهور را به عنوان نیچ خود انتخاب کرده است.
هرچه در پیدا کردن این جزئیات دقیق‌تر شوید و بازار هدف خود را بهتر بشناسید، موفق‌تر خواهید بود. در ادامه مقاله به شما میگوییم که چطور روی بهترین گوشۀ بازار دست بگذارید.
5 گام تا رسیدن به یک نیچ مارکت خوب
در ابتدای کار ایدۀ یک محصول به سرتان می‌زند و به دنبال نیچ مارکت آن می‌گردید. پیش از انتخاب جاویژه، مطمئن شوید مخاطب‌هایتان در حدی هستند که شما را به سود برسانند. در غیر این صورت پیشنهاد می‌دهیم به سراغ مارکت دیگری بروید یا در محصول خود تغییراتی را بوجود بیاورید تا بتوانید نظر گروه‌های دیگر را نیز به خود جلب کنید. اما تا وقتی ایده‌های خود را اجرا نکنید، مطمئن نخواهید بود. حتی اگر موفق هم شدید، یادتان باشد که مارکت‌ها مدام تغییر می‌کنند، پس شما هم باید کسب و کار خود را با آنها جلو ببرید.
در این قسمت باهم به بررسی می‌کنیم که رسیدن به یک نیچ مارکت خوب چه مراحلی دارد.
گام اول - حسابی تحقیق کنید
یک بازاریابی موفق، با تحقیق شروع میشود. باید همیشه در حال کسب اطلاعات جدید از مخاطب‌هایتان باشید و پیش از آنکه به سراغ نیچ مارکت خود بروید، عمده مخاطب‌هایتان را حتی از خودشان هم بهتر بشناسید.
گام دوم – دغدغۀ جاویژه‌های خود را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید
نه! قرار نیست کاراگاه بازی در بیاورید و شبکه اجتماعی افراد را زیر نظر بگیرید. فقط کافی است تا در جریان مکالمات نیچ مارکت خود باشید. چه بحثی بین‌شان داغ است؟ نظرات موافق و مخالف به چه صورت است؟ آیا از رقبای شما طرفداری می‌کنند یا نه؟ اگر در ابتدای کار موضوعات این چنینی را بدانید، می‌توانید خدمات بهتری ارائه دهید.
گام سوم – با جاویژه خود وارد گفتگو شوید
در ابتدا خیلی ساده شروع کنید. در این مرحله فقط باید خودتان را به مخاطب‌هایتان بشناسانید. بعد از آن که به خوبی توانستید در دل این جامعه، جایی برای خود بیابید، وقت آن می‌رسد که کمی بیشتر از خودتان تعریف کنید و کسب و کار خود را به این افراد معرفی کنید.
یادتان باشد که باید آرام آرام پیش بروید و پیشنهاد خود را در حد یک جمله و در قالب موضوع ایمیل، عنوان مقاله و ... به آنها ارائه دهید. در این مرحله باید مخاطب را از لحاظ ذهنی برای معرفی محصول آماده کنید. مخاطب‌هایی که در این مرحله جذب می‌کنید، بی‌صبرانه منتظراند تا شما محصول خود را با آنها به اشتراک بگذارید.
گام چهارم – وقت شروع تبلیغات است
حال که به بازار هدف خودتان نزدیک شده‌اید، باید از این فرصت نهایت استفاده را بکنید و تبلیغات خود را آغاز کنید. فراموش نکنید که این بار باید متمرکزتر و هدفمندتر عمل کنید تا پیامتان به گوش نیچ مارکت برسد.
در تبلیغات خود می‌توانید از اینفلوئنسر مارکتینگ هم استفاده کنید و میزان آگاهی برند خود را نیز افزایش دهید. بعد از آنکه محصول شما به دست مخاطب رسید، حتماً به نظرات و پیشنهادات او اهمیت دهید تا در مرحله‌‌ی بعدی، محصول بهتری را تولید کنید.
گام پنجم – نیچ مارکت را مدام رصد کنید
ما حسابی تحقیق کرده‌ایم و نیاز نیچ مارکت را به خوبی می‌شناسیم، اما می‌توان عمیق‌تر هم شد و مسائلی که چندین و چند بار باعث افت فروش شده‌اند را از بین برد. برای این کار باید شبکه‌های اجتماعی را به خوبی زیر نظر داشته باشید؛ مخاطبان شما بهترین افرادی هستند که می‌توانند ایرادات شما را پیدا کنند و پیشنهادات خوبی برایتان داشته باشند.
در این مقاله، یاد گرفتم که چطور باید جاویژه خود را انتخاب کنیم و محصولات خود را بر اساس نیاز آنها تولید کنیم. همچنین فهمیدیم که بهتر است برای رسیدن به مخاطب‌هایمان از چه راهی برویم. به خاطر داشته باشید که در نیچ مارکتینگ باید صبور بود.
