همه ما اضطراب را تجربه می کنیم. به عنوان مثال، صحبت کردن در مقابل یک گروه می تواند ما را مضطرب کند، اما این اضطراب ما را به آمادگی و تمرین نیز تشویق می کند. رانندگی در ترافیک سنگین یکی دیگر از منابع رایج اضطراب است، اما به ما کمک می کند تا هوشیار و محتاط باشیم تا از تصادف جلوگیری کنیم. با این حال، هنگامی که احساس ترس و ناراحتی شدید غلبه میکند و ما را از انجام فعالیت های روزمره باز میدارد، ممکن است یک اختلال اضطرابی، علت آن باشد. اختلالات اضطرابی شایع ترین نگرانی سلامت روان هستند. تقریباً 7 درصد از کودکان 3 تا 17 ساله هر ساله مشکلاتی را با اضطراب تجربه می کنند. اکثر افراد قبل از 21 سالگی علائم را نشان میدهند.

به قول کارن هورنای (karen horney) روانشناس برجسته تاریخ روانشناسی، ریشه تمام مشکلات روحی و روانی و حتی جسمانی، اضطراب (Anxiety) میباشد که خود را به اشکال مختلفی بروز میدهد. اما در سال 2022 با توجه به افزایش سرعت و تغییر در زندگی رویکردهای روان درمانی هم تغییر کردند. در این مقاله به بهترین راه های درمان قطعی اضطراب میپردازیم.

از جمله مشکلاتی که ریشه آن می تواند اضطراب باشد

• انواع افسردگی Types of Depression
• انواع وسواس All kinds of obsessions
• اختلال قمار Gambeling Disorder
• بیماری های روان تنی Psychosomatic diseases
• اعتیاد به مواد مخدر Drug addiction
• اعتیاد به الکل Alcoholism
• اعتیاد به سیگار Cigarette addiction
• اختلالات پارافیلیک یا جنسی Paraphilic Disorders
• مشکلات زناشویی Marital Problems
• مشکل در خواب Difficulty sleeping
• مشکل در خوراک bulimia

سوالات متداول در درمان قطعی اضطراب

راه های درمان اضطراب چیست؟

کمک گرفتن از روانشناس و یا روان پزشک. در نظر داشته باشید شناسایی نوع اضطراب بسیار مهم است.

دوره درمان اضطراب چقدر است؟

بستگی به نوع اضطراب مدت زمان آن متفاوت است که در ادامه به انواع اضطراب اشاره خواهیم کرد.

آیا اضطراب نیاز به دارو درمانی دارد؟

در صورت تشخیص روان پزشک و مصاحبه بالینی دارو درمانی هم انجام می شود.

آیا روان درمانی برای اضطراب مناسب است؟

روان درمانی و انتخاب رویکرد مناسب جهت پیش بردن جلسات با توجه به نوع اضطراب بسیار مهم است.

درمان سریع استرس و اضطراب چگونه است؟

سریع ترین راه کنترل اضطراب و نه درمان ریشه ای آن، دارو درمانی است.

شایع ترین علائم اضطراب در زنان

• ترس یا نگرانی بیش از حد
• تحریک پذیری
• تغییر در رفتار مانند اجتناب از مواردی که باعث اضطراب میشود
• مشکل در تمرکز یا تصمیم گیری
• احساس بی قراری یا در حاشیه بودن
• تنش عضلانی
• تنگی نفس
• افزایش ضربان قلب

شایع ترین علائم اضطراب در مردان

• افزایش تپش قلب
• تعرق مداوم
• تنش عضلانی
• بی قراری یا آشفتگی
• سرگیجه
• تنگی نفس یا احساس خفگی
• بی خوابی

چگونه سندرم روده تحریک پذیر (IBS) با اختلالات اضطرابی مرتبط است؟

افراد مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر شرایط سختی برای هضم غذا دارند. معمولا آنها با مواردی همچون مشکل در هضم غذا، درد معده، یبوست و اسهال دارند. ارتباط بین سندرم روده تحریک پذیر (IBS) و اضطراب ناشی از کنترل بخشی از سیستم عصبی روده بزرگ است. پاسخ سیستم عصبی به استرس و اضطراب عملکرد آن را دجار چالش کند. طبق آمار 50 الی 90 درصد افراد مبتلا به سندرم روده تحریک پذیری اضطراب یا استرس دارند. درمان IBS می تواند همراه با مدیریت استرس و درمان افسردگی و اضطراب به شکل اساسی باشد.

تفاوت اضطراب استرس و فوبیا

اگر بخواهیم به صورت خیلی خلاصه توضیح دهیم اضطراب (Anxiety) مبهم و غایت نگر است که دلیل دلشوره آن نیاز به بررسی دارد. استرس مشخص و عینی است که در بسیاری از افراد وجود دارد و با تمرین مدیرت استرس بعد از چند وقت کاهش چشم گیری پیدا میکند مانند استرس رانندگی یا استرس شغلی یا استرس هایی که برای اولین بار تجربه میکنیم. اما فوبیا که انواع مختلف آن را در ادامه معرفی میکنیم به مواردی اشاره دارد که به صورت واقعی استرس و ترسی ندارد مانند دیدن گربه یا فوبی هواپیما که همراه با افزایش بسیار زیاد علائم استرس و یا حمله پانیک باشد، به این گونه موارد فوبیا گفته میشود.

تکنیک های درمانی اضطراب

تکنیک های درمانی مختلفی برای درمان قطعی اضطراب و درمان سریع استرس و اضطراب وجود دارد. با گذشت زمان و پیشرفت علم روان پزشکی و روانشناسی از رویکردهای روانکاوی ابتدایی به جدیدترین روش های درمانی در حوزه موج سوم شناختی و رفتاری تا دارو درمانی برای اضطراب این پروسه پیش رفته است. اگر با اضطراب زندگی می کنید، درمان شناختی اضطراب می تواند یک روش درمانی مؤثر باشد که ممکن است در یک دوره زمانی کوتاه باعث تسکین علائم شما شود. با این حال، این بدان معنا نیست که درمان اولیه به معنای پایان کار یا درمان قطعی اضطراب است. بیشتر رویکردها و تکنیک های درمانی اضطراب، شامل تمرین و تکرار و همچنین مشاوره به مدت 3 ماه است. و مراجع کننده را ملزم می کند که پس از اتمام دوره درمان قسمتی از تمرین ها را که دیگر به آن عادت کرده است را انجام دهد و از آن تکنیک ها و تمرین ها لذت ببرد.

انواع اختلالات اضطرابی Anxiety Disorders

انواع مختلف اختلالات اضطرابی Anxiety Disorders و انتخاب رویکردهای مختلف درمانی پس از ارزیابی و تشخیص توسط روانشناس انجام می گردد تا سرعت و کیفیت کار افزایش زیادی پیدا کند. معمولا مراحل ارزیابی و تشخیص شامل یک جلسه مصاحبه بالینی به روش MSE و یک جلسه دیگر شامل اجرا و تفسیر تست های تکمیلی برای شناسایی دقیق نوع اضطراب است.

انواع اختلالات اضطرابی بر اساس DSM-5:

1. اختلال اضطراب جدایی Separation Anxiety Disorder
2. سکوت انتخابی Slective Mutism
3. هراس اختصاصی Specific Phobia
4. اختلال اضطراب اجتماعی (جمعیت هراسی) Social Phobia
5. اختلال پانیک Panic Disorder
6. گذر هراسی Agoraphobia
7. اختلال اضطراب فراگیر Generalized Anxiety Disorder
8. اختلالات اضطرابی ناشی از دارو Medication-induced Anxiety Disorder

وجه مشترک انواع اضطراب ها چیست؟

صرف نظر از اختلال خاص، علل اساسی اغلب مشکلات از الگوهای مشابهی پیروی می کنند. افراد مبتلا به اضطراب تمایل دارند به طرز افراطی تری نسبت به افکار، احساسات و موقعیت های ناخوشایند واکنش نشان دهند و ممکن است سعی کنند با اجتناب از محرک ها، آن واکنش ها را کنترل کنند. متأسفانه، این نوع اجتناب فقط به تقویت ترس و نگرانی دامن می زند. بیشتر انواع رویکردهای درمانی به اصلاح تفکر منفی و بازسازی شناختی شما کمک می کند.

میزان شیوع اضطراب چقدر است؟

به طور کلی، طبق آمار انستیتوی ملی بهداشت روان آمریکا 18٪ از بزرگسالان و 25٪ از نوجوانان 13 تا 18 ساله با اضطراب زندگی می کنند. علاوه بر این، 4٪ از بزرگسالان و 6٪ از نوجوانان دارای یک اختلال اضطراب قابل تشخیص هستند.

نکته: با توج به شیوع پاندمی کرونا در سال 2020 که یک عامل استرس زا می باشد و استرس می تواند اضطرای های خفته که در ناخودآگاه افراد است را بیدار کند، می توان گفت که آمار اضطراب در کل دنیا به شدت افزایش پیدا کرده است، که در ادامه آن باعث شیوع مشکلات بسیار بیشتری که در بالا ذکر کردیم می شود. مثل افزایش افسردگی، وسواس، اعتیاد و بسیاری دیگر از مشکلات روحی و جسمی.

درمان قطعی اضطراب

هدف انواع درمان های اضطرابی کمک به شما در یادگیری چگونگی غلبه بر اضطراب و آرام کردن واکنش های احساسی است. در حقیقت، بسیاری از انواع درمان های ذکر شده در ادامه مقاله ممکن است انفرادی یا در یک گروه درمانی انجام شود. البته به این نکته مهم توجه داشته باشید که کاهش اضطراب و عدم اختلال در عملکرد روزانه را می توان به نوعی درمان قطعی اضطراب دانست. لازم به ذکر است در صورت مراجعه به مرکز مشاوره مکث و ارزیابی های لازم با توجه به شخصیت شما رویکرد درمانی و درمانگر مورد نظر شما مشخص می گردد.

رویکرد شناختی - رفتاری برای درمان قطعی اضطراب

درمان شناختی رفتاری(CBT) برای انواع مختلف اختلالات اضطرابی از جمله اختلال هراس، اختلال اضطراب اجتماعی و اختلال اضطراب فراگیر مؤثر است. فرضیه CBT این است که بررسی افکار و برداشت های منفی شما برای تقویت و مثبت شدن می تواند تغییر کند می تواند برای مدیریت اضطراب مفید باشد. براساس این فرضیه، آنچه در مورد موقعیت ها می اندیشید در تعیین احساس شما از آنچه در واقع در آن شرایط اتفاق می افتد مهم تر است.

به عبارت دیگر، این افکار شما است که تعیین می کند چه احساسی دارید.

افکار منفی ترس و اضطراب را بدتر می کند. بنابراین، هدف CBT اصلاح افکار منفی غیر منطقی و جایگزینی آن ها با برداشت های مثبت تر و واقعی تر است. این فرایند به بهترین وجه با یک درمانگر خوب انجام می شود زیرا شناسایی افکار غیرمنطقی بسیار سخت است.

به عنوان مثال، شما ممکن است تفکرات «سیاه و سفید» داشته باشید، یعنی فرض کنید همه چیز بد یا خوب است. در عوض، شما این افکار را جایگزین این درک واقع بینانه تر می کنید که بین سایه ها خاکستری زیادی وجود دارد. استفاده از تکنیک های CBT عملی است، اما هنگامی که شما شروع به شناخت اضطراب و عوامل محرک خود کردید، می توانید مهارت های مقابله ای را که در CBT یاد می گیرید برای مدیریت اضطراب، وحشت و نگرانی یاد بگیرید.

چگونه CBT برای درمان اضطراب استفاده می شود؟

قرار گرفتن در جلسات درمان قطعی اضطراب همراه با دارو درمانی بهترین روش درمان اضطراب است. فرضیه درمان در معرض این است که اجتناب از موقعیت هایی که باعث اضطراب شما می شود باعث می شود ترس شما قوی تر شود.

در مواجهه با درمان اضطراب، از شما خواسته می شود کاری را انجام دهید که از آن می ترسید یا در واقع به موقعیت نزدیک شده و آن را انجام دهید. این کار اغلب طبق روشی انجام می شود که تحت عنوان «حساسیت زدایی سیستماتیک» شناخته می شود، که در آن شما با کمترین اقدام تحریک کننده اضطراب شروع می کنید و مسیر خود را از آنجا آغاز می کنید.

رفتار درمانی دیالکتیکی برای درمان قطعی اضطراب

رفتار درمانی دیالکتیکی(DBT) روشی است که در دهه 1980 توسط مارشا لینهان ساخته شد تا به افراد در مدیریت اختلال شخصیت مرزی (BPD) کمک کند. افراد مبتلا به BPD در مدیریت واکنش های عاطفی خود، به ویژه در روابط با افراد دیگر، مشکل دارند. در درمان قطعی اضطراب و در واکنش های عاطفی آنها خیلی سریع اتفاق می افتد و مدت زمان زیادی طول می کشد تا به سطح طبیعی برانگیخته خود بروند.

در حالی که این رویکرد درمانی به طور خاص برای اختلالات اضطرابی نیست، DBT ممکن است به مدیریت اضطراب کمک کند زیرا مهارت های مقابله ای را که شامل تقویت نقاط قوت شما است، شناسایی افکار غیر مفید، تمرین خود آرامش بخش، تنظیم احساسات و ذهن آگاهی و مدیریت استرس پس از آسیب را به شما آموزش می دهد.

درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد برای درمان بلندمدت و ریشه ای اضطراب

درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) یکی دیگر از روش های درمانی است که برای انواع اختلالات اضطرابی مؤثر است. درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد شامل شناسایی باورهای شما در زندگی و سپس عمل به روش هایی است که با ارزش های شما مطابقت دارد. این فرم درمانی همچنین ذهن آگاهی را با استفاده از استعاره ها آموزش می دهد.

هنر درمانی برای درمان قطعی اضطراب در کودکان

هنر درمانی نوع جدیدی از رویکردها برای درمان قطعی اضطراب در کودکان است که برای تأیید اثربخشی آن نیاز به تحقیقات بیشتری دارد. با این حال، برخی از شواهد در مورد اثربخشی بیشترACT در کاهش اضطراب وجود دارد. هنر درمانی شامل استفاده از هنر برای بیان و پردازش احساسات یا استفاده از هنر برای تمرین ذهن آگاهی و آرامش است.

خانواده درمانی برای درمان اضطراب ها و تنشهای خانواده

اگر فردی در خانواده شما اختلال اضطرابی داشته باشد، زندگی اعضای دیگر خانواده را تحت تأثیر قرار می دهد، در این صورت وجود خانواده درمانی می تواند مفید باشد. کسانی که از اعضای خانواده حمایت می کنند می توانند یاد بگیرند که چگونه بهترین کمک را برای افراد اضطرابی می توانند انجام دهند. غالباً، مراقبان نیز می توانند احساس سنگینی کنند، بنابراین خانواده درمانی می تواند به هر فردی که مبتلا باشد، کمک کند.

روانکاوی درمانی برای اضطراب های ریشه ای و قدیمی

این نوع درمانی شامل بررسی تجربیات گذشته شما برای تعیین تأثیر آنها بر درمان قطعی اضطراب فعلی شما است. در طول روانکاوی، روانکاو شما به شما کمک می کند تا این تجربیات را شناسایی و پردازش کنید تا اضطراب فعلی خود را کاهش دهید.

درمان بین فردی برای اضطراب های زوجین

در صورتی که اضطراب شما در درجه اول به روابط شما با افراد دیگر مربوط باشد، ممکن است از درمان بین فردی استفاده شود، مانند این مورد اختلال اضطراب اجتماعی.

مهارت ها و آموزش های مهم در درمان اضطراب

1. تکنیک های آرامش
2. چگونه موقعیت ها را از دیدگاه دیگری ببینیم
3. چگونه می توان هنگام اضطراب آرامش را برگرداند
4. چگونه به بهترین روش به موقعیت هایی که از آن ها می ترسید نزدیک شوید
5. مهارت های مقابله ای برای درمان قطعی اضطراب
6. مهارت های حل مسئله

نقش دارو در درمان اضطراب

هنگامی که شما دچار وحشت و دلهره قلبی شده اید، از ترس فلج شده اید، یا از شب بی خوابی های دوباره که در اثر نگرانی بوده است خسته شده اید، برای تسکین هر کاری انجام خواهید داد. شکی نیست که وقتی اضطراب ناتوان کننده است، دارو می تواند کمک کننده باشد. اما آیا داروها همیشه بهترین پاسخ هستند؟

انواع مختلفی از داروها در درمان اختلالات اضطرابی استفاده می شوند، از جمله داروهای سنتی ضد اضطراب مانند بنزودیازپین ها(که معمولاً برای استفاده کوتاه مدت تجویز می شود) و گزینه های جدیدتری مانند داروهای ضد افسردگی SSRI (که اغلب به عنوان یک راه حل اضطراب طولانی مدت توصیه می شود). این داروها می توانند تسکین موقت داشته باشند، اما عوارض جانبی و نگرانی های ایمنی را نیز به همراه دارند در حقیقت، در مورد اثربخشی طولانی مدت آنها سؤالات بسیاری وجود دارد. طبق نتایج به دست آمده بنزودیازپین ها پس از 4 تا 6 ماه استفاده منظم، اثر ضد اضطراب درمانی خود را از دست می دهند.

علاوه بر این، کنار گذاشتن داروهای اضطرابی مشکلاتی از جمله عود اضطراب که می تواند از مشکل اصلی شما بدتر باشد را می تواند به همراه داشته باشد.

با این حال اگر رنج می برید و نیاز به درمان فوری دارید حتی اگر تسکین اضطراب با عوارض و خطراتی همراه باشد، وقتی هراس و ترس بر زندگی شما حاکم باشد، استفاده از دارو باز هم می تواند معامله عادلانه ای به نظر برسد.

نتیجه نهایی این است که یک زمان و مکانی برای داروهای اضطرابی وجود دارد. اگر اضطراب شدید دارید که باعث اختلال در عملکرد شما می شود، دارو می تواند مفید باشد خصوصاً به عنوان یک درمان کوتاه مدت. داروهای اضطراب می توانند علائم را کاهش دهند، اما آنها برای همه مناسب نیستند و تنها جواب آنها نیست. این بر عهده شماست که گزینه های خود را ارزیابی کرده و تصمیم بگیرید چه چیزی برای شما بهتر است.

دو نکته مهم در درمان اضطراب

بسته به شدت علائم شما ممکن است تعداد جلسات کوتاه مدت یا طولانی مدت داشته باشید. برخی افراد در 8 تا 10 جلسه بهبود نشان می دهند، به خصوص اگر درمانگر شما با یک درمان کوتاه مدت مانند CBT کار می کند. در آخر لازم به ذکر است مرکز مشاوره مکث به عنوان تخصصی ترین مرکز مشاوره در تهران برای درمان سریع و قطعی اضطراب آماده خدمت رسانی به شما است.

سوالات متداول

1. تعیین وقت برای درمان اضطراب چگونه است؟
برای درمان اضطراب شما می توانید با شماره های مرکز مشاوره مکث تماس حاصل کنید.

2. درمان اضطراب چگونه است؟
درمان اضطراب معمولا با رفتار درمانی یا شناخت درمانی وضعیت بهتری پیدا می کند.

3. آیا دارو درمانی برای اضطراب مفید است؟
در صورت تشخیص روانپزشک و انجام تست های تشخیص دارو هم می تواند تاثیرات زیادی داشته باشد.